Virologie Hoofdstuk 1: Deel 1

Virologie Hoofdstuk 1: Deel 1

• Wat is een virus?
  • Levenloos buiten een cel, levend in een cel
  • Intracellulair verplicht
  • Integreren niet in menselijk DNA (meestal), maar soms wel
  • Virussen verwijder je met zeep (meestal), maar sommige virussen hebben geen enveloppe dus zeep heeft minder effect
• Definitie van virus:
  • Een infectieuze, obligaat intracellulaire parasiet
  • Bestaande uit genetisch materiaal (DNA of RNA)
  • Omgeven door een proteïnemant en/of een enveloppe (een fosfolipidendubbellaag afkomstig van een gastheercel membraan)
• Virus structuur:
  • Er zijn twee typen virussen: naakt en enveloped
  • Naakt virus heeft geen enveloppe
  • Enveloped virus: heeft een enveloppe bestaande uit een fosfolipiden enveloppe
    • Op de enveloppe zitten spikes die dienen voor hechting aan de gastheercel.
• Soorten virussen:
  • Helische symmetrie: langwerpig (vb. tabak mozaïek virus)
  • Icosahedrale symmetrie: bolvormig (vb. poliovirus)
  • Complexe symmetrie: andere vormen (vb. bacteriofagen)
• Grootte van virussen:
  • Meestal in nanometer (10-9 meter)
• Virale repliatie:
  • Virussen kunnen zich niet zelfstandig reproduceren, ze hebben een gastheercel nodig
  • Een virus infectorce eerst de gastheercel en zorgt dan voor repliatie van zijn eigen genetisch materiaal
• Kweek van virussen:
  • Dierlijke virussen gekweekt in diermodellen of ei cellen
  • Bacteriële virussen worden gekweekt (gedurende kortere tijd) in bouillon of op agar gegroeide bacteriën
  • Cellulaire culturen worden gebruikt voor humane/dierlijke virussen.
• Detectie van virussen:
  • Via elektronenmicroscoop
  • Via celculturen
  • Via virale antigenen die mbv antilichamen gedetecteerd worden (ELISA)
  • Via virale nucleic acids die met polymerase chain reaction (PCR) gedetecteerd worden
• Verschillende manieren virussen op te zuiveren:
  • Differentiële centrifugatie (verschillende stappen, hoge g → lage g waarde)
  • Densiteits gradiënt centrifugatie
  • Precipitatie
  • enzymatische digestie van cellulaire componenten

Virologie Hoofdstuk 1: Deel 2

• Virale enveloppen en enzymen:
  • Veel virussen hebben een enveloppe afkomstig van de gastheercel membraan.
  • Enzymen (bv. reverse transcriptase bij RNA virussen) helpen met de replicatie van het virale genoom.
• Virale nucleinezuren:
  • Virussen kunnen een enkelstrengig of dubbelstrengig DNA of RNA genoom hebben
• Baltimore classificatie:
  • Virussen worden geclassificeerd in categorieen op basis van hoe het virus mRNA maakt
  • 7 verschillende groepen.

Virologie Hoofdstuk 1: Deel 3

• Algemeen schema van virale reproductie:
  • Hechting: virus aan gastheercel
  • Intrede: virus in gastheercel (enkel genoom of volledig virus)
  • Synthese: virale proteïnen en nucleïnezuren
  • Assemblage: van volledige virus deeltjes
  • Vrijlating: virus deeltjes van gastheercel.
• Classificatie van virussen:
  • Gegeven in de tekst. (Dit zal veel data omvatten).

Virologie Hoofdstuk 1: Deel 4

• Kweek van virussen (human/dierlijk):
  • Ziekte kan worden gekweekt in celculturen, embryonale eieren of proefdieren
• Detectie virale componenten:
  • Verschillende methoden beschikbaar, bv. electronenmicroscopie, celcultuur, detectie via antigenen of via nucleic acids

Virologie Hoofdstuk 2: Bacteriofagen

• horizontale genenoverdracht:
  • Conjugatie, transformatie, transductie
• One-step growth experiment:
  • Procédé om virussen te kweeken in cellen
• Lytische cyclus:
  • Besmetting, replicatie, assemblage, oplossen/lysen van gastheercel, vrijkomen van nieuwe virussen.
• Lysogene cyclus:
  • Integratie van virale DNA in gastheercel genoom, replicatie van virale DNA met gastheer cel, vrijkomen van virale DNA bij stress.
• Generalised transduction:
  • Overdracht virale DNA van een bacterie naar een andere bacterie via een virus
• Specialised transduction:
  • Overdracht van specifieke genen vanaf een bacterie naar een andere via een virus

Virologie Hoofdstuk 3: Deel 1: Virussen van eukaryoten en andere a-cellulaire agentia

• Taxonomie van eukaryote virussen:
  • Basis voor classificatie = structuur genoom, replicatiestrategie, morfologie (enveloppe, geometrie capside) en genetische verwantschappen. Veel virussen zijn benoemd door het type cel die ze aanvallen, alsmede het type dier die ze infecteren.
• Taxonomie van dierlijke DNA virussen:
  • Veel data
• Taxonomie van dierlijke RNA virussen:
  • Veel data

Reproductie van dierlijke virussen

• Reproductie van dierlijke virussen:
  • Adsorptie → penetratie → replicatie genoom → eiwitsynthese → assemblage → vrijlating

Virologie Hoofdstuk 3: Deel 1: Virussen van eukaryoten en andere a-cellulaire agentia, vervolg

• Reproductie van dierlijke virussen:
  • Adsorptie, penetratie en ontmanteling
  • Replicatie van virale nucleïnezuren
  • Synthese van virale eiwitten
  • Assemblage van nieuwe virussen
  • Vrijlating van nieuwe virussen

Virologie Hoofdstuk 3: Deel 2

• Synthese en assemblage van virale capsiden:
  • Late (virus) genen coderen voor capside proteïnen
  • Lege procapsiden vormen
  • Virale DNA/RNA (genoom) in capside
• Virale vrijlating:
  • Door lysis van gastheercel.
  • Door “budding” (nieuw infectie deeltje snijdt een klein stukje membraan en neemt er een deel van mee) van het celmembraan.

Symptomen en effecten van virussen op cellen:

• Acute infecties:
  • Meestal kort en krachtig
• Persistente infecties:
  • Langdurige infectie, patiënt blijft drager. Kan leiden tot kanker. Soms geen symptomen.
• Virus effecten/mechanisme op menselijke cellen:
  • Activatie immuunsysteem, schade door enzymen, andere stoornissen.

Mogelijke oorzaken van persistente infecties:

• Integratie van het virale genoom in het gastheergenoom
• Mutaties

Virussen en Kanker

• Mechanismen:
  • Retrovirussen kunnen oncogenen toevoegen aan gastheercel.
• Voorbeelden virussen gerelateerd aan kanker:
  • Epstein-Barr Virus (EBV), Hepatitis B virus (HBV), Hepatitis C virus (HCV) ,Humane papillomavirus (HPV).

Viroïden en Satellieten

• Viroïden: kleine, infectieuze, genetisch materiaal zonder eiwitmantel.
• Satellieten: genetisch materiaal die hulp nodig hebben van een helper virus om te repliceren.

Prionen

• Prionen: Proteïnen die ongewoon gevouwen zijn en andere correcte proteïnen kunnen incorrect vouwen → schade.
• Ziektebeelden: BSE (Gekekoeienziekte), vCJD.

Vaccinatie

• Active: afgeleid materiaal of verzwakt pathogeen
• Passive: instellen van antistoffen of immuuncellen in de gastheer.
• Herd immunity: opvolgen virusverspreiding

Classificatie systemen ziekte

• CDC Classificatie systeem HIV:
  • Acuut (serologische fase), asymptomatisch, chronisch, AIDS.

Laboratorium Diagnose

• Direct: Virus detecteren, ELISA, PCR, electronenmicroscopie
• Indirect: Serologie: antilichamen detecteren, celculturen

Test je kennis over virussen met deze quiz over Hoofdstuk 1. Leer meer over de structuur, soorten en definities van virussen. Ontdek hoe virussen zich gedragen en welke typen er bestaan.