Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại: Cơ sở hình thành

Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại: Cơ sở hình thành

• Điều kiện tự nhiên:

  • Ấn Độ là một tiểu lục địa ở Nam Á, giáp Ấn Độ Dương, có đường bờ biển dài.
  • Vùng núi phía Bắc: Dãy Himalaya, cao trên 6000m, là biên giới tự nhiên Ấn Độ - Trung Quốc.
  • Lưu vực sông Ấn và sông Hằng, bắt nguồn từ Himalaya, chảy theo hướng khác nhau, tạo thành đồng bằng phì nhiêu, thuận lợi cho nông nghiệp.
  • Cao nguyên Deccan ở miền Nam, giữa hai dãy núi Đông Ghát và Tây Ghát, có sông ngòi nhưng mực nước không ổn định, khó khăn cho giao thông và thủy lợi.
  • Gió mùa ẩm là nguồn ẩm lớn, giúp phát triển nông nghiệp.
  • Tên "Ấn Độ" bắt nguồn từ sông Ấn (Indus), gắn với lịch sử hình thành văn minh, từ tiếng Ba Tư cổ Hindus.

• Dân cư:

  • Người Dravida, da màu nâu, được xem là người bản địa, chủ nhân của nền văn minh sông Ấn (thiên niên kỷ III trước Công nguyên).
  • Người Aryan di cư từ vùng Caspian xuống miền Bắc vào giữa thiên niên kỷ II trước Công nguyên, trở thành thành phần chủ yếu.
  • Nhiều tộc người khác như Ba Tư, Hung Nô, Arab, Mông Cổ… xâm nhập sau đó.

Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại: Cơ sở kinh tế

• Nông nghiệp:

  • Văn minh sông Ấn: Phân chia các lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, thủ công nghiệp.
  • Thời kỳ Veda: Phát triển kỹ thuật canh tác, tưới tiêu, công cụ sản xuất kim loại, đặc biệt ở lưu vực sông lớn.
  • Thời kì Trung Đại: Ngoài lương thực, trồng cây công nghiệp.
  • Vương triều Delhi: Xây dựng các dự án tưới tiêu quy mô lớn, như hồ chứa nước và kênh dẫn nước dài 200km để tưới tiêu.

• Thủ công nghiệp:

  • Ấn Độ là quốc gia đầu tiên trồng bông và phát triển kỹ thuật dệt bông.

• Thương nghiệp:

  • Phát triển, đặc biệt là ngoại thương, nhờ bờ biển dài.
  • Thương nghiệp giữa Nam Ấn Độ, Đông Nam Á và Tây Á phát triển mạnh mẽ.

Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại: Quá trình phát triển lịch sử

• Thời kỳ cổ đại:

  • Văn minh sông Ấn (đầu thiên niên kỷ III đến giữa thiên niên kỷ II trước Công nguyên): Phát triển cao.
  • Thời kỳ Veda (giữa thiên niên kỷ II đến giữa thiên niên kỷ I trước Công nguyên): Ra đời chế độ đẳng cấp và đạo Bàlamôn.
  • Hình thành các quốc gia sơ kì.
  • Vương triều Maurya (thế kỷ IV đến thế kỷ II trước Công nguyên): Thời đại huy hoàng nhất, có vua Asoka.
  • Ấn Độ bị chia cắt.

• Thời kỳ trung đại:

  • Vương triều Gupta (319-467): Thời đại cổ điển, hoàng kim của văn minh Ấn Độ.
  • Vương triều Harsha.
  • Thời kì phong kiến phân tán.
  • Vương triều Islam giáo Delhi (1206-1526).
  • Vương triều Mogul (1526-1857).

Thành tựu văn minh Ấn Độ cổ - trung đại

Chữ viết

• Chữ Harappa (Văn minh lưu vực sông Ấn):

  • Hệ thống chữ viết cổ xưa nhất của tiểu lục địa Ấn Độ (khoảng 2600-1900 TCN).
  • Sử dụng hình vẽ để ghi âm, ghi vần.
  • Khoảng 400-600 ký tự.
  • Viết từ phải sang trái.
  • Biểu tượng hình ảnh gồm động vật, thực vật.
  • Khắc trên con dấu, đồ gốm, vật trang trí.

• Chữ Brahmi:

  • Phát triển vào thế kỷ 3 trước Công nguyên.
  • Hệ thống chữ viết cổ nhất của tiểu lục địa Ấn Độ.
  • Tổ tiên của nhiều chữ viết hiện đại ở Nam Á và Đông Nam Á (chữ Khmer, Thái).
  • Sử dụng phổ biến thời Maurya.
  • Viết tiếng Sanskrit, Prakrit và ngôn ngữ địa phương.

• Sanskrit và Hindi:

  • Sanskrit (chữ Phạn) và Hindi (dựa trên hệ thống chữ Devanagari) là các ngôn ngữ chính thức hiện nay ở Ấn Độ.

Văn học

• Thần thoại: Sáng tác dân gian, gồm bộ sách Veda (Rig Veda là bộ sớm nhất), hệ thống thần đa dạng (vũ trụ, sáng tạo...)
• Sử thi Mahabharata: Sử thi lớn nhất của Ấn Độ và nhân loại, về cuộc chiến dòng họ Kaurava và Pandava.
• Sử thi Ramayana: Ca ngợi hoàng tử Rama, cuộc chiến chống quỷ Ravana.

Khoa học kỹ thuật

• Toán học:
  • Hệ thập phân và số 0 (quan trọng cho tính toán phức tạp, được phát triển và sử dụng đến nay).
  • Giá trị của số pi.
  • Hàm lượng giác.
  • Hình học (diện tích hình dạng khác nhau).
• Thiên văn học:
  • Lý thuyết về trái đất hình cầu, quay quanh trục.
  • Tính toán khoảng cách, đường kính hành tinh.
  • Lịch (12 tháng, 30 ngày/tháng).
• Vật lý học: Thuyết nguyên tử và luật hấp dẫn.
• Y học: Ayurveda (hệ thống y tế, dùng thảo mộc, phẫu thuật).
  • Sushruta và Charaka là những nhân vật quan trọng.