Filipino 3rd quarter mock test

• Ang Ponemang Suprasegmental ay pag-aaral ng intonasyon, tono, punto, diin, haba, at hinto o antala.

Intonasyon, Tono, at Punto

• Ang intonasyon ay ang pagbaba at pagtaas ng pagbigkas ng salita.
  • Halimbawa: "KahaPON?" (nagtatanong) at "KaHApon." (nagsasalaysay).
• Ang tono ay nagpapahayag ng tinding damdamin.
  • Halimbawa: "Ang ganda ng tula." (pasalaysay), "Ang ganda ng tula?" (patanong), at "Ang ganda ng tula!" (padamdam).
• Ang punto ay rehiyonal na tunog o accent, tulad ng Bisaya o Cebuano.

Diin at Haba

• Ang haba ay tumutukoy sa tagal ng pagbigkas ng patinig.
• Ang diin ay ang lakas ng pagbigkas ng pantig.
  • Halimbawa: BU.kas (tomorrow) at bu.KAS (open); MagkaiBI.gan (friend) at MagKA.ibigan (lover); TA.yoh (we) at Ta.YO (stand).

Hinto o Antala

• Ang hinto o antala ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang maging mas malinaw ang mensahe.
  • Halimbawa: "Hindi G.O.A.T. si LeBron James sa larong basketball" (hindi G.O.A.T.) kumpara sa "Hindi, G.O.A.T. si LeBron James sa larong basketball" (G.O.A.T.).

Angkop na Pahayag sa Simula, Gitna, at Wakas

• Simula: Nagbubuo ng larawan at aksyon.
  • Halimbawa: "Noong unang panahon...", "Sa simula...", "Unang-una..."
  • Halimbawa sa salita: "Noong unang panahon, si LeBron James ay nanirahan at lumaki sa mahirap na pamilya sa lungsod ng Akron, Ohio sa Amerika."
• Gitna: Nagpapanatili ng daloy ng pangyayari at paglalarawan.
  • Halimbawa: "Kasunod...", "Pagkatapos...", "At saka...", "Walang ano-ano'y..."
  • Halimbawa sa salita: "Pagkatapos, si LeBron ay tinanggap sa varsity team ng St. Vincent-Mary High School at doon siya gumaling maglaro ng Basketball."
• Wakas: Huling pangyayaring maiiwan sa isipan ng tagapakinig o mambabasa.
  • Halimbawa: "Sa huli...", "Sa wakas...", "Sa pagtatapos...", "Sa bandang dulo..."
  • Halimbawa sa salita: "Sa huli, siya ay drinaft sa 2003 NBA draft at sa ngayong panahon, siya ay tinaguriang G.O.A.T. o greatest of all time sa larong Basketball."

Iba't ibang Paraan sa Pagpapakahulugan ng Salita

• Paraan: Pagpapangkat, denotasyon at konotasyon, kasalungat at kasingkahulugan.
• Pagpapangkat: Pagsasama-sama ng mga salitang pareho ang kahulugan batay sa pandama, karanasan, at dating kaalaman.
• Denotatibo: Literal na kahulugan ng salita, karaniwang makikita sa diksiyonaryo.
  • Halimbawa: Ayaw ko ng bola. (Laruan)
• Konotatibo: Hindi tuwirang kahulugan, batay sa pagkakagamit, intensyon o kagustuhan.
  • Halimbawa: Ayaw ko ng bola. (Niloloko/biro)
• Kasingkahulugan: Mga salitang may parehong kahulugan o layunin.
  • Halimbawa: Marikit - maganda
• Kasalungat: Mga salitang kabaligtaran ang kahulugan.
  • Halimbawa: Pangit

Mga Kaalamang Bayan

• Mga patulang panitikan na nagpapahayag ng kaalaman ng isang komunidad o bayan.
• Tula/Awiting Panudyo: Layuning manukso, manlibak, o mang-uyam.
  • Halimbawa: "May dumi sa ulo, ikakasal sa linggo, inalis, inalis, ikakasal sa lunes."
• Tugmang De-Gulong: Mga pahayag sa pampublikong sasakyan na naglalaman ng paalala o karanasan sa biyahe.
  • Halimbawa: "Ang di marunong magbayad, di makakarating sa paroroonan."
• Pala-isipan: Mga pahulaan sa anyong tuluyan sa paraan ng paglalarawan.
  • Halimbawa: Ano ang nasa gitna ng dagat? Sagot: G

Buod

• Pinaikling bersyon ng teksto na nagpapahayag ng pangunahing ideya at mahahalagang detalye.
• Pangunahing Kaisipan: Sentro o pangunahing tema sa akda.
• Pantulong na Kaisipan: Sumusuportang ideya na nagpapalawak o nagpapaliwanag sa pangunahing kaisipan.

Pagsulat ng Balita

• Pamatnubay o Lead: Naglalaman ng mahahalagang impormasyon (Ano, Sino, Kailan, Saan, Paano, at Bakit).
• Katawan o Body: Dagdag na impormasyon at sagot sa tanong na "Bakit?" at "Paano?".
• Konklusyon: Buod ng balita, ngunit hindi kinakailangan sa lahat ng balita.
• Balita: Uri ng lathalain na tumatalakay sa kasalukuyang kaganapan na makakatulong sa pagbibigay-alam sa mga mamamayan.

Anaporik at Kataporik

• Anaporik: Reperensiya na binanggit na sa unahan ng salita.
  • Halimbawa: "Ang matanda sa pamilya ay dapat nating pahalagahan. Utang natin sa ating magulang, lolo, o lola ang ating mga buhay at kinabukasan. Sila ang kumalinga sa atin noong mga bata pa tayo. Suklian natin ang kabutihan nila sa atin."
• Kataporik: Reperensiya na binabanggit sa hulihan na nagdudulot ng kasabikan o interes.
  • Halimbawa: "Sila ay aking iginagalang. Sila ay nararapat na parangalan. Sila ang tunay na matatalino lalo na pagdating sa karanasan. Sa matatanda sa pamilya ko natutuhan ang maraming bagay. Sila ang lolo at lola ko na aking iniidolo."