İlaçlarla Zehirlenmeler ve Parasetamol

İlaçlarla Zehirlenmeler

• Advers etkiler, yan etkiler terapötik kullanım sırasında ortaya çıkar.
• Akut toksisite; aşırı dozda ilaç alımından doğar.
• İdiyosinkrazik reaksiyonlar da terapötik kullanım sırasında ortaya çıkar ancak ender rastlanır.

Zehirlenme Nedenleri

• %40 ilaçlar: MSS etkili ilaçlar (% 44.6), analjezik-antipiretik ilaçlar (%15.7)
• %20 besin ve bitkiler
• %8-10 insektisid ve pestisidler

Parasetamol

• Parasetamol; Fenasetin ve asetanilidin majör metabolitidir.
• Karaciğer ve böbrekte aktive edilir.
• Normal terapötik dozda alındığında çok emniyetli minor bir analjeziktir.
• 15 ya da 20 tablet gibi aşırı dozda alınırsa fatal karaciğer hasarı ile sonuçlanabilir.

Toksisite

• Toksisite 140 mg/kg üzerinde veya erisinde 6-10 gr üzerinde doz alımında oluşur.
• Çocukta 90 mg/kg/gün üzerinde kullanımı hepatotoksisite riski oluşturur.
• Hedef organ hasarı alımdan 24-48 saat içinde ortaya çıkan gecikmiş bir bulgudur.

Risk Grupları

• Glutatyon düzeyleri azalmış olan hastalarda karaciğer disfonksiyonu/yetmezliği vakaları bildirilmiştir.
• Şiddetli beslenme yetersizliği olan
• Anoreksik
• Vücut kitle indeksi düşük
• Kronik aşırı alkol kullanımı olan hastalar
• Sepsisi olan hastalar

Asetaminofen Zehirlenmesi

• 4 evre var:
  • Evre 1: (1⁄2-24 saat) Sıklıkla asemptomatik
  • Evre 2: (24-72 saat) Laboratuvar testlerinin sonuçları anormal olmaya başlar
  • Evre 3: (72-96 saat sonra) Sarılık, trombositopeni, fulminan karaciğer yetersizliği

İlaçlarla Zehirlenmeler

• Advers etkiler, yan etkiler terapötik kullanım sırasında ortaya çıkar.
• Akut toksisite; aşırı dozda ilaç alımından doğar.
• İdiyosinkrazik reaksiyonlar da terapötik kullanım sırasında ortaya çıkar ancak ender rastlanır.

Zehirlenme Nedenleri

• %40 ilaçlar: MSS etkili ilaçlar (% 44.6), analjezik-antipiretik ilaçlar (%15.7)
• %20 besin ve bitkiler
• %8-10 insektisid ve pestisidler

Parasetamol

• Parasetamol; Fenasetin ve asetanilidin majör metabolitidir.
• Karaciğer ve böbrekte aktive edilir.
• Normal terapötik dozda alındığında çok emniyetli minor bir analjeziktir.
• 15 ya da 20 tablet gibi aşırı dozda alınırsa fatal karaciğer hasarı ile sonuçlanabilir.

Toksisite

• Toksisite 140 mg/kg üzerinde veya erisinde 6-10 gr üzerinde doz alımında oluşur.
• Çocukta 90 mg/kg/gün üzerinde kullanımı hepatotoksisite riski oluşturur.
• Hedef organ hasarı alımdan 24-48 saat içinde ortaya çıkan gecikmiş bir bulgudur.

Risk Grupları

• Glutatyon düzeyleri azalmış olan hastalarda karaciğer disfonksiyonu/yetmezliği vakaları bildirilmiştir.
• Şiddetli beslenme yetersizliği olan
• Anoreksik
• Vücut kitle indeksi düşük
• Kronik aşırı alkol kullanımı olan hastalar
• Sepsisi olan hastalar

Asetaminofen Zehirlenmesi

• 4 evre var:
  • Evre 1: (1⁄2-24 saat) Sıklıkla asemptomatik
  • Evre 2: (24-72 saat) Laboratuvar testlerinin sonuçları anormal olmaya başlar
  • Evre 3: (72-96 saat sonra) Sarılık, trombositopeni, fulminan karaciğer yetersizliği

Salisilatlar (Aspirin)

• Düşük dozda (75-81 mg/gün): siklooksijenaz (COX)-1'in inhibisyonu, tromboksan A2'nin inhibisyonu, antitrombotik etki
• Ara doz (650 mg ila 4 g/gün): COX-1 ve COX-2'nin inhibisyonu, prostaglandin (PG) üretimini bloke, analjezik ve antipiretik etkilere sahiptir
• Yüksek dozlar (4-8 g/gün): romatizmal hastalıklarda antiinflamatuar ajan olarak etkilidir
• Zehirlenme riski: kulak çınlaması, işitme kaybı ve gastrik intolerans

Salisilat Zehirlenmesi

• Çocuğun kazayla alınması veya intihara teşebbüs
• Salisilat zehirlenmesi: 150-200 mg/kg dozun akut alımıyla hafif intoksikasyon, 300-500 mg/kg dozun alımıyla ciddi intoksikasyon
• Kronik 100 mg/kg/gün iki günden fazla alınması
• Solunum merkezi uyarıcı etkisi var

Barbitüratlar

• Sedatif hipnotikler grubunun en önemli temsilcilerindendir
• SSS depresanıdır
• Plasentayı geçerek fetüs dokusunda da dağılır
• Bütün hipnosedatifler arasında çapraz tolerans vardır
• Metabolizması karaciğer mikrozomal enzimleri ile gerçekleşir

Barbitürat Zehirlenmesi

• Ölümlerin çoğu solunum kaybı veya kardiyovasküler kollaps sonucu komada olur
• Astım, ürtiker, dermatit, ateş, döküntü gibi yan etkileri vardır
• Sık kullanıldıklarında uyku ilacı alışkanlığı yapar
• Zehirlenme belirtileri: derin uyku hali, yüzeyel solunum, dolaşım bozukluğu, solunum sayılarında azalma, konfüzyon, ataksi, konuşma bozukluğu
• Ölümlerin çoğu solunum felcinden olur
• Akut zehirlenmenin tedavisi: hayati fonksiyonların sürdürülmesi ve zehirin uzaklaştırılması gerekir

Salisilatlar (Aspirin)

• Düşük dozda (75-81 mg/gün): siklooksijenaz (COX)-1'in inhibisyonu, tromboksan A2'nin inhibisyonu, antitrombotik etki
• Ara doz (650 mg ila 4 g/gün): COX-1 ve COX-2'nin inhibisyonu, prostaglandin (PG) üretimini bloke, analjezik ve antipiretik etkilere sahiptir
• Yüksek dozlar (4-8 g/gün): romatizmal hastalıklarda antiinflamatuar ajan olarak etkilidir
• Zehirlenme riski: kulak çınlaması, işitme kaybı ve gastrik intolerans

Salisilat Zehirlenmesi

• Çocuğun kazayla alınması veya intihara teşebbüs
• Salisilat zehirlenmesi: 150-200 mg/kg dozun akut alımıyla hafif intoksikasyon, 300-500 mg/kg dozun alımıyla ciddi intoksikasyon
• Kronik 100 mg/kg/gün iki günden fazla alınması
• Solunum merkezi uyarıcı etkisi var

Barbitüratlar

• Sedatif hipnotikler grubunun en önemli temsilcilerindendir
• SSS depresanıdır
• Plasentayı geçerek fetüs dokusunda da dağılır
• Bütün hipnosedatifler arasında çapraz tolerans vardır
• Metabolizması karaciğer mikrozomal enzimleri ile gerçekleşir

Barbitürat Zehirlenmesi

• Ölümlerin çoğu solunum kaybı veya kardiyovasküler kollaps sonucu komada olur
• Astım, ürtiker, dermatit, ateş, döküntü gibi yan etkileri vardır
• Sık kullanıldıklarında uyku ilacı alışkanlığı yapar
• Zehirlenme belirtileri: derin uyku hali, yüzeyel solunum, dolaşım bozukluğu, solunum sayılarında azalma, konfüzyon, ataksi, konuşma bozukluğu
• Ölümlerin çoğu solunum felcinden olur
• Akut zehirlenmenin tedavisi: hayati fonksiyonların sürdürülmesi ve zehirin uzaklaştırılması gerekir