Ұлы Жібек жолы және ғылым

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жетісу жері Ұлы Жібек жолының қай бағытта орналасқан?

Шығысқа

Қазақстандағы Ұлы Жібек жолының басты бір бағыты қай жерден өтеді?

Оңтүстік-батыс Жетісу

Қазақстандағы Ұлы Жібек жолының үшінші бағыты қай жерден өтеді?

Тараздан шығып, Сарқан жері арқылы солтүстік-шығыс Қазақстанға

Ұлы Жібек жолының торабында орналасқан қала?

Отырар Signup and view all the answers

Отырар қаласынан қай жерге қарай бір тармақ шықты?

Сығанақтан Ақсүмбе қаласы арқылы Орталық Қазақстанға Signup and view all the answers

Монғол шапқыншылығына байланысты не бәсеңдеді?

Сауда қарқыны Signup and view all the answers

Монғол шапқыншылығына байланысты не өзгеріске түсті?

Қалалардың әлеуметтік-экономикалық жағдайы Signup and view all the answers

Монғол шапқыншылығынан кейін Ұлы Жібек жолы бойындағы барлық қалалар қаңырап бос қалды?

False Signup and view all the answers

Қай ғасырдан бастап теңіз жолдары ашылып, Ұлы Жібек жолының қатынасы әлсірей бастады?

17 ғасырдан Signup and view all the answers

Қазақстан қай ғасырдың екінші жартысынан бастап Ресеймен, ал оңтүстік жағында Қытаймен сауда байланыстарын жүргізе бастаған?

18 ғасырдың екінші жартысынан Signup and view all the answers

Қай ғасырдан бастап Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастады?

10 ғасырдан Signup and view all the answers

Оңтүстік Қазақстандағы ғылыми және әдеби шығармалар қай тілде жазылған?

Араб тілінде Signup and view all the answers

Шығыстың көрнекті ғалымы кім?

Әбу Наср әл-Фараби Signup and view all the answers

Әбу Наср әл-Фараби қай тілде жазған?

Араб тілінде Signup and view all the answers

Қай ғасырда өмір сүрген ғалымдар қатарына Исхақ әл-Фараби, Жаухари әл-Фараби, Ахмад әл-Фараби жатады?

12 ғасырда Signup and view all the answers

Қай ғалым тарих, математика, география, астрономия, медицина секілді ғылым салаларынан 150-ден астам еңбек жазып қалдырған?

Әл-Бируни Signup and view all the answers

Махмуд Қашғаридің үш кітаптан тұратын “Түрік тілдерінің сөздігі” (“Диуани луғат ат-түрк”) еңбегі не жайлы?

Түрік тайпалары сөздерінің жиынтығы Signup and view all the answers

Жүсіп Баласағұнидің қай еңбегі алғаш рет түрік тілінде жазылған?

“Құтадғу білік” Signup and view all the answers

Жүсіп Баласағұнидің “Құтадғу білік” еңбегінде қандай ғылымдарға тоқталынған?

Философия, астрономия, алгебра Signup and view all the answers

Ахмет Иүгнекидің бізге жеткен еңбегі қандай?

“Ақиқат сыйы” Signup and view all the answers

Ахмет Иүгнекидің “Ақиқат сыйы” еңбегі не жайлы?

Халықты инабатты болуға, адал өмір сүруге, арамдықтан аулақ болуға шақырады Signup and view all the answers

Қожа Ахмет Йассауиден қалған мұра қандай?

“Даналық кітабы” (“Диуани хикмет”) Signup and view all the answers

Қожа Ахмет Йассауидің “Даналық кітабы” (“Диуани хикмет”) еңбегі не жайлы?

Адалдыққа, имандылыққа, даналыққа шақырады Signup and view all the answers

Қожа Ахмет Йассауидің “Даналық кітабы” (“Диуани хикмет”) еңбегі неге үгіттейді?

Аллаға адал болуға және дін жолында таза болуға Signup and view all the answers

Қожа Ахмет Йассауидің шәкірттерінің бірі кім?

Ғұлама ақын Сүлеймен Бақырғани Signup and view all the answers

Әли ақынның қандай поэмасы бар?

“Жүсіп-Зылиха” Signup and view all the answers

Қай ғасырларда Қазақстан жерін мекендеген түрік тілдес халықтар арасында ғылыми, әдеби шығармалар жазылып, рухани мәдениеттің дамуы алға басқан?

10-12 ғасырларда Signup and view all the answers

Қай ғасырларда сәулетті ірі құрылыстар салына бастады?

Орта ғасырларда Signup and view all the answers

Ірі құрылыстардың салынуына не себеп болды?

Ислам дінінің нығая бастауы Signup and view all the answers

Қай ғимараттар орта ғасырда салынған?

Кесенелер Signup and view all the answers

Қай ғасырдағы араб-парсы деректерінде Оңтүстік Қазақстан мен Жетісуда мешіттер болғандығы айтылған?

10 ғасырдағы Signup and view all the answers

Тараз қаласының батыс жағында қандай ескерткіштер орналасқан?

Бабаджа-қатын, Айша-бибі кесенелері Signup and view all the answers

Бабаджа-қатын, Айша-бибі кесенелері не сақтаған ескерткіштер?

Алғашқы құрылыс жүйесін Signup and view all the answers

Отырар моншасы қандай моншаларға ұқсас?

Орта Азияның, Кавказдың, Таяу және Орта Шығыстың моншаларына Signup and view all the answers

Тараз қаласынан қанша монша табылған?

Екі Signup and view all the answers

Түркістан қаласында қандай кесене жанында шығыс моншасы салынған?

Қожа Ахмет Йассауи кесенесінің Signup and view all the answers

Орта ғасырдың дамыған кезінде архитектуралық сәнділігімен ерекшеленетін құрылыстар қандай?

Шығыс моншалары Signup and view all the answers

Study Notes

Ұлы Жібек жолы және Қазақстандағы сілемі

Жетісу – Шығысқа шығатын негізгі қақпасы
Жетісу арқылы оңтүстік-батыс бағыттағы Ұлы Жібек жолы өтеді
Тараздан Сарқан арқылы солтүстік-шығыс Қазақстанға бағыт бар
Отырар - торап қаласы
Сығанақтан басталатын тағы бір бағыт Орталық Қазақстанға қарай өтеді
Монғол шапқыншылығы сауданы бәсеңдетті, кейбір қалалар бос қалды
17 ғасырдан бастап теңіз жолдары ашылып, Ұлы Жібек жолының маңызы төмендеді
18 ғасыр екінші жартысынан бастап Қазақстанның солтүстігінде Ресеймен, оңтүстігінде Қытаймен сауда байланыстары өркендеді

Ғылым мен білімнің дамуы

10 ғасырдан бастап Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең тарады
Ғылыми және әдеби шығармалар араб тілінде жазылды
Әбу Наср әл-Фараби – араб тілінде жазған шығыс ғалымы, дүние жүзіне Аристотель деген атымен белгілі
12 ғасырдағы танымал ғалымдар: Исхақ әл-Фараби, Жаухари әл-Фараби, Ахмад әл-Фараби
Әл-Бируни – тарих, математика, география, астрономия, медицина саласында 150-ден астам еңбек жазған энциклопедист-ғалым
Махмуд Қашғаридің "Түрік тілдерінің сөздігі" (Диуани луғат ат-түрк) – түрік тайпаларының сөздерінің жиынтығы.
Жүсіп Баласағұнидің "Құтадғу білік" – түркі тілінде жазылған кітап, философия, астрономия және алгебра туралы түсініктеме береді.
Ахмет Иүгнекидің "Ақиқат сыйы" – халыққа инабатты болуды, адал өмір сүруді және арамдықтан аулақ болуды насихаттаушы шығарма
Қожа Ахмет Йассауидің "Диуани хикмет" – адалдық, имандылық және даналыққа шақырады. Аллаға адал болуды және дін жолында таза болуды үгіттейді
Сүлеймен Бақырғанидің "Жүсіп-Зылиха" поэмасы - махабаттағы адалдықты жырлайды
10-12 ғасырларда Қазақстанда рухани, әдеби, ғылыми өмір өркендеді

Сәулет өнері мен құрылыстың дамуы

11-12 ғасырларда ғимараттарды сәндеу үшін оюланған кірпіштер (терракота) кеңінен қолданылған
Керамикада жануарлар бейнесіне ою жасалды
10-12 ғасырларда сәулетті ірі құрылыстар (мешіттер, кесенелер, мазарлар, моншалар) көбейді
Ислам дінінің нығаюы құрылысқа әсер етті
Оңтүстік Қазақстанда мен Жетісуда мешіттер болғандығы араб-парсы деректерінде айтылған
Таразда екі монша табылған
Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері – 18 ғасырдағы архитектуралық ескерткіштер
Отырар моншасы – Орта Азия мен Кавказдың, Таяу және Орта Шығыстың моншаларына ұқсас

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл тест Ұлы Жібек жолының Қазақстандағы рөлі мен ғылым мен білімнің даму кезеңдерін қамтиды. Оңтүстік Қазақстандағы ислам діні және атақты ғалымдардың шығармалары туралы мәліметтер берілген. Тест арқылы тарихымыздың маңызды кезеңдерін біле аласыз.