Uluslararası Ticaret ve Siyaset Bilimi

• Uluslararası ticaret, ülkeler arasındaki mal, hizmet, sermaye ve işgücü akışını ifade eder.
• Siyaset bilimi, devlet, hükümet, siyasi kurumlar ve siyasi davranışları inceleyen bir sosyal bilimdir.
• Uluslararası ticaret ve siyaset bilimi, ülkelerin ekonomik ve politik ilişkilerini anlamak için önemlidir.

Uluslararası Ticaretin Temel Kavramları

• Mutlak Üstünlük: Bir ülkenin bir malı diğer ülkelere göre daha düşük maliyetle üretme yeteneğidir.
• Karşılaştırmalı Üstünlük: Bir ülkenin bir malı diğer ülkelere göre daha düşük fırsat maliyetiyle üretme yeteneğidir.
• Fırsat Maliyeti: Bir kararı uygularken vazgeçilen en iyi alternatiftir.
• Dış Ticaret Hadleri: Bir ülkenin ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarına oranıdır.
• Ticaret Politikaları: Hükümetlerin uluslararası ticareti düzenlemek için kullandığı araçlardır (tarifeler, kotalar, ambargolar vb.).
• Gümrük Tarifeleri: İthal edilen mallara konulan vergilerdir.
• Kotalar: İthal edilebilecek mal miktarını sınırlayan düzenlemelerdir.
• Ambargolar: Bir ülkeye yönelik ticareti tamamen yasaklayan uygulamalardır.
• Serbest Ticaret Anlaşmaları: Ülkeler arasında ticareti serbestleştirmeyi amaçlayan anlaşmalardır.
• Gümrük Birliği: Üye ülkeler arasında gümrük tarifelerinin kaldırıldığı ve üçüncü ülkelere karşı ortak bir gümrük tarifesi uygulandığı bir ekonomik entegrasyon türüdür.
• Ortak Pazar: Gümrük birliğine ek olarak, üye ülkeler arasında sermaye ve işgücü hareketlerinin de serbest olduğu bir ekonomik entegrasyon türüdür.
• Ekonomik Birlik: Ortak pazara ek olarak, üye ülkelerin ekonomik politikalarını da koordine ettiği bir ekonomik entegrasyon türüdür.

Uluslararası Ticaret Teorileri

• Merkantilizm: Bir ülkenin zenginliğinin altın ve gümüş rezervleriyle ölçüldüğünü ve ihracatı teşvik edip ithalatı kısıtlayarak ticaret fazlası vermesi gerektiğini savunan bir teoridir.
• Adam Smith'in Mutlak Üstünlük Teorisi: Ülkelerin, daha verimli ürettikleri mallarda uzmanlaşmaları ve ticaret yapmaları gerektiğini savunur.
• David Ricardo'nun Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisi: Ülkelerin, fırsat maliyeti en düşük olan mallarda uzmanlaşmaları ve ticaret yapmaları gerektiğini savunur.
• Heckscher-Ohlin Teorisi: Ülkelerin, bolca sahip oldukları üretim faktörlerini yoğun olarak kullanan malları ihraç etmeleri ve kıt kaynaklarını yoğun olarak kullanan malları ithal etmeleri gerektiğini savunur.
• Ürün Yaşam Döngüsü Teorisi: Ürünlerin yaşam döngülerinin farklı aşamalarında farklı ülkelerde üretilip ticarete konu olduğunu savunur.
• Yeni Ticaret Teorisi: Ölçek ekonomileri, ağ etkileri ve ürün farklılaştırmasının uluslararası ticareti nasıl etkilediğini inceler.

Uluslararası Ticaret ve Siyaset İlişkisi

• Ticaretin Siyasi Sonuçları: Uluslararası ticaret, ülkeler arasındaki siyasi ilişkileri etkileyebilir.
• Ticaret ve Barış: Ticaretin ülkeler arasındaki karşılıklı bağımlılığı artırarak barışı teşvik edebileceği düşünülür.
• Ticaret ve Çatışma: Ticaretin rekabeti artırarak veya eşitsizlikleri derinleştirerek çatışmaya yol açabileceği durumlar da vardır.
• Ticaret Politikalarının Siyasi Belirlenimi: Ticaret politikaları, iç politikadaki farklı çıkar gruplarının etkisiyle belirlenir.
• Lobi Faaliyetleri: İşletmeler ve sektörler, hükümetleri kendi çıkarlarına uygun ticaret politikaları uygulamaya teşvik etmek için lobi faaliyetlerinde bulunurlar.
• Korumacılık: Bazı sektörler, yerli üretimi korumak amacıyla hükümetlerden korumacı politikalar talep edebilirler.
• Uluslararası Ticaret Örgütleri: Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) gibi uluslararası örgütler, ticaretin kurallarını belirler ve ticaret anlaşmazlıklarını çözmeye çalışır.

Türkiye ve Uluslararası Ticaret

• Türkiye Ekonomisi: Türkiye ekonomisi, büyük ölçüde uluslararası ticarete bağımlıdır.
• İhracat ve İthalat: Türkiye, çeşitli sanayi ürünleri, tarım ürünleri ve hizmetler ihraç ederken, enerji, hammadde ve bazı sanayi ürünleri ithal etmektedir.
• Dış Ticaret Ortakları: Türkiye'nin en önemli dış ticaret ortakları arasında Avrupa Birliği ülkeleri, ABD, Çin ve Rusya bulunmaktadır.
• Türkiye'nin Ticaret Politikaları: Türkiye, serbest ticaret anlaşmaları yoluyla ticareti geliştirmeye çalışırken, bazı sektörlerde korumacı politikalar uygulamaktadır.
• Gümrük Birliği: Türkiye, 1996 yılından beri Avrupa Birliği ile gümrük birliği içerisindedir.
• Avrupa Birliği ile İlişkiler: Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği süreci ve bunun ticaret üzerindeki etkileri önemli bir tartışma konusudur.

Siyaset Bilimi Açısından Uluslararası Ticaret

• Devletlerarası İlişkiler: Uluslararası ticaret, devletler arasındaki güç dengesini ve işbirliği olanaklarını etkiler.
• Küreselleşme: Uluslararası ticaret, küreselleşme sürecinin önemli bir parçasıdır ve devletlerin egemenliği, ulusal kimlikler ve kültürel farklılıklar üzerindeki etkileri tartışılmaktadır.
• Uluslararası Örgütler: Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) gibi uluslararası örgütlerin rolü ve etkinliği, siyaset bilimciler tarafından incelenmektedir.
• Bölgesel Entegrasyon: Avrupa Birliği gibi bölgesel entegrasyon projeleri, devletlerin egemenliğini nasıl etkilediği ve bölgesel güç dengelerini nasıl değiştirdiği siyaset biliminin ilgi alanındadır.
• Kalkınma ve Ticaret: Uluslararası ticaretin gelişmekte olan ülkeler üzerindeki etkileri, yoksulluk, eşitsizlik ve sürdürülebilir kalkınma gibi konular siyaset biliminin önemli araştırma alanlarıdır.
• İnsan Hakları ve Ticaret: Uluslararası ticaretin insan hakları üzerindeki etkileri, işçi hakları, çevre sorunları ve sosyal adalet gibi konular siyaset biliminin etik ve normatif boyutunu oluşturur.
• Güvenlik ve Ticaret: Ticaretin ülkeler arasındaki karşılıklı bağımlılığı artırarak güvenlik işbirliğini teşvik edebileceği gibi, rekabeti artırarak çatışma riskini de artırabileceği düşünülmektedir.
• Uluslararası Politik Ekonomi: Siyaset bilimi ve ekonomi disiplinlerinin kesişiminde yer alır ve devletlerin ekonomik politikalarını, uluslararası ticaretin siyasi sonuçlarını ve küresel ekonomik düzenin siyasi boyutlarını inceler.