Układ okresowy pierwiastków

Definicja: Metale to pierwiastki chemiczne z reguły o wysokiej gęstości, dobrym przewodnictwie elektrycznym i cieplnym.
Właściwości:
- Łatwo oddają elektrony (zachowanie metaliczne).
- Mają niski potencjał jonizacji.
- Dobrze przewodzą prąd elektryczny i ciepło.
- Malleabilność i kowalność (możliwość formowania).
Przykłady:
- Żelazo (Fe)
- Miedź (Cu)
- Srebro (Ag)
- Złoto (Au)
Podział:
- Metale alkaliczne (np. lit, sód)
- Metale ziem alkalicznych (np. wapń, stront)
- Metale przejściowe (np. chrom, nikiel)

Definicja: Niemetale to pierwiastki chemiczne, które mają niskie przewodnictwo elektryczne, nie prowadzą ciepła i są często gazami lub ciałami stałymi w pokojowej temperaturze.
Właściwości:
- Mają wysoką elektroujemność.
- Często przyjmują elektrony (zachowanie niemetaliczne).
- Niska gęstość i temperatura topnienia.
Przykłady:
- Węgiel (C)
- Tlen (O)
- Azot (N)
- Siarka (S)
Podział:
- Gazy szlachetne (np. hel, neon)
- Halogeny (np. fluor, chlor)

Definicja: Procesy, w których substancje reagują ze sobą, prowadząc do powstania nowych substancji.
Rodzaje reakcji:
1. Reakcje syntezy: Dwie lub więcej substancji łączą się, tworząc związek chemiczny (np. 2H₂ + O₂ → 2H₂O).
2. Reakcje rozkładu: Związek chemiczny rozkłada się na prostsze substancje (np. 2H₂O → 2H₂ + O₂).
3. Reakcje wymiany: Wymiana atomów lub grup atomów między dwiema substancjami (np. A + BC → AC + B).
Czynniki wpływające na reakcje:
- Temperatura
- Ciśnienie
- Stężenie reagentów
- Obecność katalizatorów
Zasady zachowania masy: W trakcie reakcji chemicznych masa reagentów jest równa masie produktów.
Znaczenie reakcji chemicznych:
- Podstawowe procesy życiowe (oddychanie, fotosynteza).
- Przemysł chemiczny (produkcja leków, materiałów).
- Ochrona środowiska (biodegradacja, neutralizacja).

Metale
- Wysoka gęstość, dobre przewodnictwo ciepła i prądu.
- Łatwo oddają elektrony, co oznacza, że mają niską energię jonizacji.
- Dobrze przewodzą prąd i ciepło.
- Są kowalnymi i ciągliwymi, co oznacza, że dają się łatwo kształtować.
- Przykłady: żelazo (Fe), miedź (Cu), srebro (Ag), złoto (Au).

Definicja: Nie posiadają metalicznego blasku, słabo przewodzą ciepło i prąd elektryczny.
- Zazwyczaj są gazami lub ciałami stałymi w temperaturze pokojowej.
Właściwości:
- Mają wysoką elektroujemność, co oznacza, że łatwo przyjmują elektrony.
- Niska gęstość i niska temperatura topnienia.
- Przykłady: węgiel (C), tlen (O), azot (N), siarka (S).

Definicja: Procesy, w których substancje reagują ze sobą, tworząc nowe substancje.

Reakcje syntezy: Dwie lub więcej substancji łączy się, tworząc związek chemiczny (np. 2H₂ + O₂ → 2H₂O).
Reakcje rozkładu: Związek chemiczny rozkłada się na prostsze substancje (np. 2H₂O → 2H₂ + O₂).
Reakcje wymiany: Wymiana atomów lub grup atomów między dwiema substancjami (np.A + BC → AC + B).

Temperatura: Wzrost temperatury zwykle przyspiesza reakcje chemiczne.
Ciśnienie: Wzrost ciśnienia może prowadzić do zwiększonej szybkości reakcji, zwłaszcza jeśli w reakcji biorą udział gazy.
Stężenie reagentów: Zwiększone stężenie reagentów może skutkować szybszą reakcją.
Obecność katalizatorów: Katalizatory są substancjami, które przyspieszają reakcje bez ulegania zmianie w ich składzie.

Podstawowe procesy życiowe: Reakcje chemiczne są niezbędne do życia, np. oddychanie, fotosynteza.
Przemysł chemiczny: Reakcje chemiczne są wykorzystywane w produkcji leków, materiałów (np. tworzyw sztucznych, nawozów), a także w wielu innych gałęziach przemysłu.
Ochrona Środowiska: Reakcje chemiczne są stosowane do rozkładu substancji szkodliwych dla środowiska (biodegradacja), a także do neutralizacji zanieczyszczeń.