Podcast
Questions and Answers
Тыныс алуды реттейтін басты құрылым қайда орналасқан?
Тыныс алуды реттейтін басты құрылым қайда орналасқан?
- Желбезекке
- Сопақша мида (correct)
- Миға
- Кеуде қуысында
Тыныс алу кезінде өкпедегі қысым қандай жағдайда болады?
Тыныс алу кезінде өкпедегі қысым қандай жағдайда болады?
- Атмосфералық қысымнан жоғары
- Атмосфералық қысымнан төмен (correct)
- Атмосфералық қысымға тең
- Нөлдік қысымда
Тыныс орталығының қозуын қандай арнайы жасушалар қамтамасыз етеді?
Тыныс орталығының қозуын қандай арнайы жасушалар қамтамасыз етеді?
- Хеморецепторлар (correct)
- Иммундық жасушалар
- Сезімтал нейрондар
- Механорецепторлар
Кеуде қуысындағы қысымның нормасы қандай?
Кеуде қуысындағы қысымның нормасы қандай?
Тыныс шығарған кезде кеуде қуысындағы көлем қалай өзгереді?
Тыныс шығарған кезде кеуде қуысындағы көлем қалай өзгереді?
Тыныс алуды қандай жүйке орталығы реттейді?
Тыныс алуды қандай жүйке орталығы реттейді?
Көкеттің (диафрагма) жиырылған кезде қандай қозғалыс жүзеге асады?
Көкеттің (диафрагма) жиырылған кезде қандай қозғалыс жүзеге асады?
Кеуделік тыныс алудың ерекшелігі неде?
Кеуделік тыныс алудың ерекшелігі неде?
Тыныс алудың жиілеуіне не әсер етеді?
Тыныс алудың жиілеуіне не әсер етеді?
Неліктен әйелдерде кеуделік тыныс алу типі жиі кездеседі?
Неліктен әйелдерде кеуделік тыныс алу типі жиі кездеседі?
Flashcards
Тыныс алуды реттеу орталығы
Тыныс алуды реттеу орталығы
Сопақша мида орналасқан, тыныс алу мен тыныс шығарудың ырғақты ауысуын қамтамасыз ететін жүйке құрылымдары.
Хеморецепторлар
Хеморецепторлар
Қолқа мен ірі артерияларда орналасып, қандағы көмірқышқыл газының концентрациясының артуына сезімтал болып, сигналды тыныс алу орталығына жіберетін жасушалар.
Тыныс алу кезіндегі Паскаль заңы
Тыныс алу кезіндегі Паскаль заңы
Тыныс алу кезінде кеуде қуысының көлемі ұлғаяды, қысым төмендейді, нәтижесінде ауа өкпеге кіреді. Бұл қысым айырмашылығы Паскаль заңына сәйкес жұмыс істейді.
Тыныс шығару механизмі
Тыныс шығару механизмі
Signup and view all the flashcards
Тыныс алудың гуморальдық реттелуі
Тыныс алудың гуморальдық реттелуі
Signup and view all the flashcards
Тыныс алудың механизмі
Тыныс алудың механизмі
Signup and view all the flashcards
Тыныс алудың түрлері
Тыныс алудың түрлері
Signup and view all the flashcards
Тыныс алудың реттелуі
Тыныс алудың реттелуі
Signup and view all the flashcards
Адреналиннің тыныс алуға әсері
Адреналиннің тыныс алуға әсері
Signup and view all the flashcards
Тыныс алу және қанның құрамы
Тыныс алу және қанның құрамы
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Тыныс алу механизмі
- Тыныс алу және тыныс шығару механизмдері нейрогуморальды реттелу арқылы жүреді.
- Тыныс алу орталық жүйке жүйесімен реттеледі.
- Тыныс алу мен тыныс шығарудың ырғағын сопақша мида орналасқан тыныс орталығы басқарады.
- Қандағы көмірқышқыл газының (СО2) концентрациясының артуы арнайы жасушалар – хеморецепторларды қозады.
- Бұл қозу тыныс орталығына жүйке импульстері арқылы жеткізіледі.
- Тыныс орталығы қозғалғыш нейрондар арқылы қабырғааралық бұлшық еттер мен көкетке (диафрагмаға) сигнал береді.
- Бұлшық еттер жиырылып, кеуде қуысының көлемін арттырады.
- Өкпедегі қысым төмендеп, ауа өкпеге ішіне тартылады (тыныс алу).
- Тыныс алмаған кезде дене қысымы атмосфералық қысымға тең (нөлдік қысым).
- Тыныс алу кезінде кеуде қуысындағы қысым атмосфералық қысымнан төмен болады.
- Паскаль заңына сәйкес тыныс алу жүреді.
- Тыныс шығарған кезде өкпедегі қысым атмосфералық қысымнан жоғары болады.
- Бұл ауаның шприцтен шығуына ұқсайды.
- Тыныс шығарған кезде кеуде қуысының көлемі кішірейеді.
Тыныс рефлекстері
- Тыныс орталығы жөтел және түшкіру сияқты қорғаныш рефлекстерін де басқарады.
- Бұған химиялық (иістер) немесе механикалық (шаң-тозаң, шырыш) тітіркендіргіштер себеп болады.
- Тітіркендіру рецепторлар арқылы тыныс орталығына жеткізіледі.
- Бұлшық еттер күрт жиырылып, тыныс шығаруды тездетеді (мұрын – түшкіру, ауыз – жөтел).
Тыныс реттеу жолдары
- Симпатикалық жүйке жүйесі тынысты жиілетеді.
- Парасимпатикалық жүйке жүйесі тынысты тежейді.
- Тыныс орталығының жұмысына қанның химиялық құрамы да әсер етеді.
- Қандағы көміртегі диоксидінің концентрациясы жоғарылаған сайын, тыныс жиілейді.
- Адреналин (бүйрекүсті бездерінің гормоны) да тыныс жылдамдығына әсер етеді.
Тыныс алу бұлшық еттері
- Қабырғааралық бұлшық еттер мен көкет (диафрагма) тыныс алу қозғалыстарын жүзеге асырады.
- Тыныс алу кезінде қабырғааралық бұлшық еттер кеуде қуысын кеңейтеді.
- Көкет (диафрагма) кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын бұлшық ет.
- Көкет кішірейіп, құрсақ қуысының мүшелерін төмен қарай жылжытады.
- Бұл өкпені төменгі жағынан тартып, кеуде қуысының көлемін арттырып, өкпенің қысымы төмендейді.
- Бұл әсерден өкпе ауамен толады.
- Тыныс шығарған кезде кеуде қуысы мен өкпенің көлемі кішірейеді.
- Көкет жоғары көтеріліп, ауа сыртқа шығады.
Тыныс алу түрлері
- Тыныс түрінің екі типі бар: кеуделік (әйелдерде жиі) және құрсақтық (ерлерде жиі).
- Кеуделік тыныста алғашқы белсенділік қабырғааралық бұлшық еттердің болуы.
- Құрсақтық тыныста белсенділік көкектің болуы.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
