Тынық және Атлант мұхиттары

Study Notes

Тынық мұхиты

Тынық мұхиты - әлемдегі ең үлкен мұхит.
Оның ауданы 178,6 млн км².
Тынық мұхиты "Ұлы мұхит" деп те аталады.
Тынық мұхитында 10 мыңнан астам арал бар.
Тынық мұхитының орташа тереңдігі 3976 метр.
Мариан шұңғымасы Тынық мұхитының ең терең жері, 11022 метр тереңдікте орналасқан.
Тынық мұхитында көтеріңкі жерлер мен терең арналар бар.
Әйгілі жанартаулардың «Отты шеңбері» Тынық мұхитында орналасқан.

Атлант мұхиты

Атлант мұхитының ауданы 91,7 млн км².
Атлант мұхиты меридиан бағытында созылып жатыр.
Сыртқы формасы "S" әрпіне ұқсайды.
Атлант мұхитын батыс және шығыс бөліктерге бөлетін жота Орта Атлант жотасы деп аталады.
Орта Атлант жотасы мұхит түбінен 3500-4000 метр биіктікке көтерілген.
Орта Атлант жотасы 550-900 км ені бар.
Атлант мұхитындағы ең терең жер Пуэрто-Рико шұңғымасы. Оның тереңдігі 8742 метрге жетеді.
Атлант мұхитында 4 шұңғыма бар, оның үшеуі батыс бөлігінде орналасқан .
Атлант мұхиты маңызды теңіз жолдарының орналасқан жері.

Үнді мұхиты

Үнді мұхитының ауданы 76,2 млн. км².
Ол Оңтүстік жарты шардың үлкен бөлігін алып жатыр.
Үнді мұхиты – Жер шарындағы ең жылы мұхит.
Орталық Үнді жотасы Үнді мұхитын екі бөлікке бөледі.
Орталық Үнді жотасының тереңдігі 4000-5000 метр.
Үнді мұхитының батыс бөлігі жоталар мен үстірттерден тұрады.
Үнді мұхитының шығыс бөлігі жазық жер бедерімен сипатталады.
Үнді мұхитының ең терең жері - 7729 метр тереңдіктегі Ява шұңғымасы.
Ява шұңғымасынан басқа, Батыс Австралия шұңғымасы да бар, оның тереңдігі 5000-6500 метр.

Солтүстік Мұзды мұхит

Солтүстік Мұзды мұхиттың ауданы - 14,8 млн. км².
Ол Жер шарындағы ең кіші мұхит.
Солтүстік Мұзды мұхит - аумағы толығымен полярлы ендіктерде орналасқан жалғыз мұхит.
Ломоносов жотасы мен Менделеев жотасы осы мұхитта орналасқан.
Солтүстік Мұзды мұхитта Нансен, Макаров және Бофорт қазаншұңқырлары бар.
Оның максималды тереңдігі - 5527 метр.
Солтүстік Мұзды мұхиттың ерекшелігі - материктік таяз-сулы жағалауларының жолақты болуы (800 км).

Теңіздер

Теңіз - азды-көпті оқшауланған мұхиттың бір бөлігі.
Теңіздердің бір-бірінен айырмашылығы температура, тұздылық, тірі ағзалар және судың көтерілуі мен қайтуында.
Құрлыққа терең еніп жатқан теңіздер - ішкі теңіздер.
Қара теңіз және Жерорта теңізі ішкі теңіздердің мысалы болып табылады.
Материктің шетінде орналасатын теңіздер шеткі теңіздер деп аталады.
Баренц, Кар, Лаптевтер, Охот және Шығыс Қытай теңіздері шеткі теңіздерге жатады.

Шығанақтар

Шығанақ - құрлыққа терең еніп жатқан, бірақ температурасы, тұздылығы және биологиялық әртүрлілігі жағынан мұхиттан ерекшеленбейтін мұхит бөлігі.
Мексика, Бенгал және Гудзон шығанақтары аумағы жағынан теңіздермен шамалас.

Бұғаз

Бұғаз - екі жағынан құрлықтармен қоршалған су айдынының бөлігі.
Жер шарындағы ең кең бұғаз - Магеллан бұғазы (950 км).
Жер шарындағы ең терең бұғаз - Дрейк бұғазы (5248 метр).
Жер шарындағы ең тар бұғаз - Гибралтар бұғазы (14 км).
Жер шарындағы ең ұзын бұғаз - Мозамбик бұғазы (1670 км).

Description

Бұл тест Тынық және Атлант мұхиттарының маңызды мәліметтерін қамтиды. Мұхиттардың көлемі, тереңдігі және географиялық ерекшеліктері бойынша сұрақтар болады. Сіздің мүшкілдарға не білетіндігіңізді тексеріңіз!