Türk Dili II - Dil ve Kökeni

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Standart dilin doğru kabul edilen özellikleri nasıl öğretilir?

Sosyal medya üzerinden

Kurumların yayın organları aracılığıyla (correct)

Öğrencilerin bireysel deneyimleriyle

Yalnızca özel derslerde

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi standart dilin bir özelliği değildir?

Kuralların belirlenmesi

Yerel ağızların ön planda olması (correct)

Resmî dil kullanımı

Yazı dili olarak kullanılması

İstanbul varyantı hangi kuruma tarafından belirlenmiştir?

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

Yüksek Öğretim Kurulu

Milli Eğitim Bakanlığı

Türk Dil Kurumu (correct)

Standart dilin kullanımı hangi alanlarda yaygındır?

Yazılı medya ve eğitimde Signup and view all the answers

Okullarda standart dilin yazılış şekli nasıl öğretilir?

Standart dil kurallarına göre Signup and view all the answers

Sapir'e göre dil, hangi özelliğe sahip bir iletişim aracı olarak tanımlanmıştır?

İnsana özgü düşünceleri ve duyguları iletme aracıdır. Signup and view all the answers

Chomsky'nin savunduğu evrensel dilbilgisi nedir?

İnsanların doğuştan sahip olduğu ortak bir dilbilgisi olduğunu savunur. Signup and view all the answers

Sapir'in dil tanımına göre hangi ifadeden kaçınılmalıdır?

Dilin içgüdüsel olarak kullanıldığı Signup and view all the answers

Sapir'in dil anlayışı hangi yönüyle ön plana çıkmaktadır?

Dil, bireylerin içsel dünyasını dışa vurması için bir araçtır. Signup and view all the answers

Chomsky'nin doğuştan gelen dilbilgisi mekanizması ile ilgili görüşü nedir?

İnsanlar evrensel bir dilbilgisi ile doğar. Signup and view all the answers

Dil değişkenliği ne anlama gelir?

Çeşitlenmenin belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştiği Signup and view all the answers

Aşağıdaki cümlelerden hangisi Türkçenin sözdizim kuralları ile çelişir?

Son çekim ekleri başa getirilebilir. Signup and view all the answers

Dil çeşitlenmesinin hangi kurallar dikkate alınarak meydana geldiğini belirtin.

Ses, biçim ve sözdizim kuralları Signup and view all the answers

Aşağıdaki cümlelerin hangisi Türkçenin dil yapısıyla ilgili yanlıştır?

Aynı çekim ekleri farklı yerlerde kullanılabilir. Signup and view all the answers

Dil varyasyonlarında hangi unsur dikkate alınmaz?

Mekan kuralları Signup and view all the answers

Standart dilin hangi özelliği, yerel izler taşımadığını gösterir?

Kodlanmış kurallar Signup and view all the answers

Bölgesel varyasyonlar hangi terimlerle tanımlanabilir?

Lehçe, şive ve ağız Signup and view all the answers

Standart dildeki varyasyon azlığının en önemli sebebi nedir?

Kodlanmış kurallar Signup and view all the answers

Standart dildeki kişisel etkenlerden hangisi varyasyon üzerinde etkili değildir?

Kültürel arka plan Signup and view all the answers

Yerel varyasyonların fark edilmesinde hangi özellik daha belirgin değildir?

Standart dilin yaygınlığı Signup and view all the answers

Türkçede biçim düzeyindeki çeşitlenmelerle ilgili doğru bir ifade hangisidir?

Biçim düzeyindeki çeşitlenmeler yapısal kurallara uygundur. Signup and view all the answers

Aşağıdakilerden hangisi Türkçe'deki dil çeşitlerini tanımlayan bir ifadedir?

Ağız, yaş ve cinsiyet jargonları aynı değere sahiptir. Signup and view all the answers

Gelmmor ifadesi hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Kişi ve zaman ekinin yer değiştirmesi sonucu oluşmuştur. Signup and view all the answers

Aşağıdaki ifadelerden hangisi Türkçenin dil çeşitleriyle ilgili yanlış bir değerlendirme içermektedir?

Ağızlar, dilin tek tip bir örneğidir. Signup and view all the answers

Türkçede hangi ifade yapısal kurallara uygun değildir?

Gelmmor Signup and view all the answers

Bir dilin bölgesel varyasyonları olarak adlandırılan dil türlerinin özellikleri hangileridir?

Aile ve arkadaş çevresinde yaygın olarak kullanılırlar. Signup and view all the answers

Demir’e göre ağızların tanımında hangi özellik yer almaz?

Yazılı bir geleneklerinin olması. Signup and view all the answers

Demir’in ağız tanımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

İletişim alanları genellikle sınırlıdır. Signup and view all the answers

Ağızların belirli bir toplulukta nasıl kullanıldığına dair bilgilerin en az hangi durumu yansıttığı söylenebilir?

Dil çeşitliliği açısından fazla etkisi yoktur. Signup and view all the answers

Demir'in ağız tanımında hangi özellik, ağızların genel özellikleriyle çelişir?

Özgün bir yazılı geleneğe sahip olmaları. Signup and view all the answers

Study Notes

Hacettepe Üniversitesi Türk Dili II Ders Notları

Dersin Adı: TKD 103-107 – Türk Dili II, Dile Giriş
Öğretim Görevlisi: T. Murat Akkaya
Üniversitenin Web Sitesi: www.hacettepe.edu.tr

Bölüm 1: Dil Nedir?

Dil, zorunlu bir ayrım:
- Dil, insan türüne özgü bilişsel dil mekanizmasıdır.
- İletişim dizgesi (evrensel dil, evrimleşmiş dil)
- Üç dinamik:
  - Biyolojik evrim
  - Kişisel edinim
  - Kültürel aktarım
Diller, kültürel iletişim sistemleridir:
- Türkçe, İngilizce, Çince gibi her kültüre özgü iletişim dizgeleri.
Dil nedir? (Diğer noktalar):
- Dil, bildirişim/iletişim dizgesidir.
- Aktaran, aktarım, aktarılan, işaretler sistemi.
- Dil saymacadır.
- Dil bilişseldir.
- Dil toplumsaldır.
- Dil yaşayan sosyal bir varlıktır.

Bölüm 2: Dilin Kökeni

Saussure: Dil, toplum üyelerinin etkin bir şekilde doldurduğu bir veritabanıdır. Her insanın beyninde potansiyel olarak yer alan bir dil bilgisi sistemi.
Sapir: Düşüncelerin, duyguların ve isteklerin sembollerle iletilmesi. İçgüdüsel olmayan bir yöntem.
Chomsky: Evrensel dilbilgisi. Her dilde ortak olan, insanın doğduğu andan itibaren sahip olduğu zihinsel mekanizma. Sonlu ya da sonsuz sayıda cümle oluşturabilme yeteneği.
Skinner: Davranışçı yaklaşım. Dil, sonradan öğrenilen bir davranıştır. İnsan zihni boş bir levhadır.
Natural Language and Natural Selection (Pinker ve Bloom): Dilin, doğal seçilimle evrimleşmiş olması gerektiği görüşü. Dilin kökenini, arkeoloji, antropoloji, psikoloji, nöroloji ve biyoloji gibi alanlar katkılarıyla ele alan çalışmalar sonucu ortaya konuluyor.

Bölüm 3: Dilin Özellikleri

Dil, temel işlevi iletişimdir: En gelişmiş ve esnek sistem.
İnsan Dili Sistemdir: Kurallar bütününden oluşur.
İnsan dili üretkendir: Sınırsız sayıda cümle üretilebilir.
İnsan dilinde göstergeler nedensizdir: Gösterenle gösterilen arasında bağ yoktur.
İnsan dili biyolojik ve toplumsaldır: Her ikisi de önemlidir.

Bölüm 4: Dünya Dilleri

Dünya'da 7000 kadar dil konuşuluyor.
Ölü diller de dahil 500 bin civarında.
Dünya Dil Atlası ve Ethnologue'dan bilgi alınabilir.
Türkiye Türkçesi konuşan 95 milyon, tüm lehçeleriyle 220 milyon kişi civarı bulunuyor.

Bölüm 5: Dillerin Sınıflandırılması

Köken bakımından: Ortak ataya göre ailelere ayrılış. İşte, ilk beş dil ailesi ve dil sayıları.
- Nijer-Kongo
- Avustronezya
- Trans-Yeni Gine
- Çin-Tibet
- Hint-Avrupa
- Altay (Türkçe)
Yapı bakımından:
- Tek heceli (yalınlayan): Çince, Vietnamca, Tibetçe.
- Bükümlü (kaynaşmalı): İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça, Arapça.
- Eklemeli: Türkçe, Moğolca, Korece, Japonca, Fince, Macarca.

Bölüm 6: Dilde Varyasyon

Standart dil: Kullanılan bölgedeki iletişimde en geniş alanı kaplayan biçimdir. Milli dil, edebi dil, farklı terminolojilerdir.
Bölgesel (yerel) varyasyonlar: Lehçe, şive, ve ağız gibi farklı adlar. Ses, biçim, ve sözdizimde farklılıklar gösterir.
Toplumsal varyasyonlar: Yaş, cinsiyet, meslek, sosyal statü gibi faktörler.
Teknoloji ve hızlı haberleşme: İletişim araçları, dilde yeni varyasyonlar yaratır.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Hacettepe Üniversitesi Türk Dili II dersi kapsamında, dilin tanımı ve kökeni üzerine temel bilgiler yer almaktadır. Dilin bilişsel, toplumsal ve kültürel boyutlarını ele alarak, farklı dillerin iletişim sistemleri üzerindeki etkilerini anlamaya çalışıyoruz.