Podcast
Questions and Answers
Түрік этнонимінің алғаш рет аталуы қандай жылнамаларда кездеседі?
Түрік этнонимінің алғаш рет аталуы қандай жылнамаларда кездеседі?
Түркі қағанатының билігіне түскен ғасыр қай ғасыр?
Түркі қағанатының билігіне түскен ғасыр қай ғасыр?
Түркі тайпасының Ашина руы жужандарға қарсы күресті бастаған жыл?
Түркі тайпасының Ашина руы жужандарға қарсы күресті бастаған жыл?
Түрік этносының қалыптасу кезеңі қай ғасырлар арасында болды?
Түрік этносының қалыптасу кезеңі қай ғасырлар арасында болды?
Signup and view all the answers
Түркі қағанатының саяси-әскери бірлестік ретінде қалыптасқан мекені қандай аймақ?
Түркі қағанатының саяси-әскери бірлестік ретінде қалыптасқан мекені қандай аймақ?
Signup and view all the answers
Түркі қағанатының негізін қалаушы кім?
Түркі қағанатының негізін қалаушы кім?
Signup and view all the answers
Қай қаған Түркі қағанатының үстемдігін Орта Азияда нығайта алды?
Қай қаған Түркі қағанатының үстемдігін Орта Азияда нығайта алды?
Signup and view all the answers
Түркі қағанатының жерлері қандай уақытқа дейін созылып жатты?
Түркі қағанатының жерлері қандай уақытқа дейін созылып жатты?
Signup and view all the answers
Түркі қағанатында қағанның оң қолы деген кім аталады?
Түркі қағанатында қағанның оң қолы деген кім аталады?
Signup and view all the answers
Түркі қағанатының қала ішінде жоққа шығаруын тексеру үшін патшалары кімдер болды?
Түркі қағанатының қала ішінде жоққа шығаруын тексеру үшін патшалары кімдер болды?
Signup and view all the answers
Study Notes
Түрік этнонимі
- «Түрік» этнонимі алғаш рет 542 жылы қытай жылнамаларында аталған.
- Түріктер ғұндардың ұрпақтары ретінде қарастырылған.
- Қытай жылнамаларында түріктердің Вэй кінәздігіне шапқыншылық жасауы туралы жазылған.
Түрік этносының қалыптасуы
- Түрік этносының қалыптасуы III ғасырдан VI ғасырға дейінгі кезеңде Гәңсу, Шығыс Түркістан және Алтайда өтті.
- Ұлы қоныс аудару дәуірі (II – V ғасырлар) Қазақстан мен Орта Азияның этникалық картасын өзгертті.
- V ғасырда түркі тілдес теле тайпалары Солтүстік Моңғолиядан Шығыс Еуропаға дейін қоныстанды.
Түркі қағанаты
- Түркі қағанаты 552 жылы Бумын қаған негізін қалаған.
- Бумын 553 жылы қайтыс болып, орнына Қара-Еске билік ете бастады.
- Мұқан қаған (553-572) кезінде Түркі қағанаты Орта Азияда саяси үстемдікке ие болды.
Жорықтар мен иеленулер
- Түркілер Маньчжуриядағы қидандар мен Енисейдегі қырғыздарды жеңді.
- Түркі қағанаты Жібек жолына иелік ете бастады.
- Иштеми басқарған батысқа жорықтар кезінде Түркі қағанатының ықпалы Матшұриядан Жерорта теңізіне дейін жетті.
Ішкі қақтығыстар мен әлсіреу
- 582-593 жылдары қағанатта билік үшін қырқыс басталды.
- Түркілердің өзара қырқыстары қағанатты әлсіретті.
- Иран 588 жылы Герат түбінде түріктерді жеңді.
Қағанаттың бөлінуі
- 603 жылы Шығыс және Батыс Түркі қағанаттарына бөлінуі қағанаттың әлсірегенін көрсетті.
- Шығыс Түркістаннан Амударияға дейінгі жерлер қағанат қарауына жатты.
- Түркі қағанаты 4 аймаққа бөлінді; қағанның ордасы Алтайда орналасты.
Әлеуметтік құрылым
- Түркі қоғамы үш әлеуметтік топқа бөлінеді: бектер, қара будундар (қарапайым халық), таттар (құлдар).
- Түріктерге тәуелді тайпалар оғыз деп аталған.
Суй династиясының әсері
- 581 жылы Чжоу династиясынан кейін Суй династиясының билігі орнады.
- Суй династиясы түріктермен сауда қарым-қатынасын үзді, бұл түрік қағандарының Жібек жолындағы рөлін азайтты.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл тест түріктердің тарихы мен олардың алғаш рет атауы туралы мәліметтерді жинақтайды. Қытай жылнамаларында түріктер туралы жазбалар және олардың ғұндардың ұрпақтары ретіндегі рөлдері туралы қызықты ақпараттар арқылы танысасыз.
