Troposfera i klimat

Troposfera

• Troposfera to warstwa powietrza najbliższa powierzchni Ziemi
• Stanowi 80% całej masy powietrza
• Zawiera prawie całą parę wodną i zanieczyszczenia
• W niej zachodzą najważniejsze procesy kształtujące pogodę i klimat
• Charakteryzuje się częstymi turbulencjami powietrza
• W troposferze badane są zjawiska meteorologiczne i klimatologiczne
• W górnej troposferze formują się silne prądy strumieniowe, przekraczające 300 km/h, wykorzystywane przez samoloty odrzutowe

Klimat

• Klimat to powtarzalny zespół zjawisk pogodowych charakterystyczny dla danego obszaru, ustalony na podstawie wieloletnich obserwacji
• Podstawowymi elementami klimatu są: temperatura, wilgotność powietrza, zachmurzenie, nasłonecznienie, opady i ciśnienie atmosferyczne
• Wpływ szerokości geograficznej na klimat jest decydujący, co dzieli świat na strefy klimatyczne
• Różne strefy klimatyczne (równikowa, zwrotnikowa, podzwrotnikowa, umiarkowana, okołobiegunowa) charakteryzują się swoimi unikalnymi cechami

Czynniki klimatotwórcze

• Strefowe: decydujące o zasięgu poszczególnych stref klimatycznych, zależnie od kąta padania promieni słonecznych
• Astrefowe (naturalne): przyczyniają się do urozmaicenia warunków klimatycznych w już ukształtowanych strefach klimatycznych (np. prądy morskie, rozmieszczenie lądu i oceanu)
• Antropogeniczne: wynikające z działalności człowieka, modyfikujące czynniki strefowe i astrefowe (np. emisja gazów cieplarnianych)

Rozmieszczenie lądów i oceanów

• Odmienne warunki termiczne na lądzie i nad wodami – różne nagrzewanie i oddawanie ciepła
• Zakłócenia w strefowym rozkładzie elementów klimatu
• Malejące temperatury w miarę oddalania od wybrzeży
• Wzrastające amplitudy temperatur w miarę oddalania od wybrzeży
• Malejące opady w miarę oddalania od wilgotnych wybrzeży
• Zmieniające się ciśnienie atmosferyczne, zależne od ośrodków barycznych i pory roku

Ukształtowanie powierzchni terenu - topografia

• Wysokość nad poziomem morza wpływa na temperaturę powietrza, która maleje wraz ze wzrostem wysokości (ok. 0,65°C/100m)
• Ciśnienie atmosferyczne spada wraz z wysokością (średnio 11,5 hPa/100m)
• Wpływ wysokości na wielkość opadów, zwiększającą się wraz z wysokością
• Wpływ na piętrowość klimatu w górach

Pokrycie terenu i barwa podłoża

• Wpływ na temperaturę i wilgotność powietrza
• Szata roślinna – gromadzenie wilgoci, oddziaływanie na temperaturę
• Pokrycie terenu i rodzaj terenu, np. śnieżna pokrywa, wpływają na straty ciepła i na wielkość opadów
• Barwa podłoża wpływa na zdolność nagrzewania się powierzchni

Prądy morskie

• Prądy ciepłe podwyższają temperatury wybrzeża, zwiększają wysokości opadów
• Prądy zimne obniżają temperatury, zmniejszają wysokości opadów