Tipes Rekenars en Hardeware

Tipes Rekenars

• Enkeldoelige rekenaars is ontwerp vir 'n spesifieke taak
  • Voorbeelde sluit in OTM's, mikrogolfoonde en skottelgoedwassers
• Veeldoelige rekenaars kan verskeie funksies verrig, soos video-opname, internettoegang, oproepe, kameragebruik en musiek speel
  • Voorbeelde sluit in tafelrekenaars, slimfone, tablette en skootrekenaars

Hardeware

• Hardeware verwys na die fisiese komponente van 'n rekenaar aan wat geraak kan word
  • Voorbeelde sluit in rekenaarkaste, skerms, muise, sleutelborde, moederborde, drukkers en luidsprekers
• Die moederbord is 'n elektroniese stroombaanbord waaraan al die komponente van die rekenaar gekoppel is

Moederbord Kenmerke

• Belangrike komponente van die moederbord sluit in
  • Die Sentrale Verwerkingseenheid (SVE/CPU)
  • ROM/LAG vlokkies (Lees Alleengeheue)
  • Gleuwe vir uitbreidingskaarte, SSD's, grafiese kaarte en klankkaarte
  • Gleuwe vir RAM (Ewetoeganklike Geheue) skyfies
  • Koppelaars vir hardeskywe
  • Poorte vir toestelle soos skerms en USB-toestelle

SVE (Sentrale Verwerkingseenheid)

• Die SVE is 'n elektroniese vlokkie wat verantwoordelik is vir alle verwerking in die rekenaar, dienend as die brein
• SVE se spoed word gemeet in GHz (Gigahertz), byvoorbeeld 3.8Ghz
• Hoe vinniger die SVE werk, hoe beter is die rekenaar se prestasie
• Dit is 'n klein vlokkie wat teen hoë temperature werk
• Die SVE word aan die moederbord gekoppel met goue pennetjies vir goeie geleiding van elektrisiteit
• Voorbeelde van SVE's sluit in Intel Pentium en AMD Celeron

Stoor-groottes

• Stoor-groottes word gemeet as volg
  • 1000 grepe = 1 kilogrepe (kb)
  • 1000 kilogrepe = 1 megagrepe (mb)
  • 1000 megagrepe = 1 gigagrepe (gb)
  • 1000 gigagrepe = 1 teragrepe (tb)

HDD en SSD

• Beide HDD's en SSD's word gebruik om data en programme permanent te stoor (Sekondêre stoor)

HDD vs SSD Vergelyking

• HDD (Hardeskyf)
  • Magnetiese stoor, dus stadiger
  • Het 'n skryfkop en arm wat beweeg
  • Onderhewig aan fragmentasie, wat toegangspoed vertraag
  • Goedkoop per GB spasie
  • Groot stoorspasie, soos 500GB, 1TB, 2TB
• SSD (Solid State Drive)
  • Elektroniese stoor, dus vinniger
  • Geen bewegende dele nie
  • Geen fragmentasie nie, dus vinniger toegangstye
  • Duurder per GB spasie
  • Redelike stoorspasie, soos 500GB, 1TB, 2TB

Ander Stortoestelle

• Geheuekaarte/SD-kaarte word in slimfone en digitale kameras gebruik om data, foto's en video's te stoor
• Die tipe en grootte van geheuekaarte wissel na gelang van behoefte
• 'n Kaartleser of USB-kabel word gebruik om data na die rekenaar af te laai
• Geheuestokkies/Memory sticks is ook beskikbaar in verskillende groottes en help om data maklik tussen rekenaars te skuif, maar raak maklik weg

Eksterne HDD, CD/DVD/BLUERAY

• Eksterne HDD's is klein, draagbare hardeskywe met baie stoorspasie
• Optiese skywe (CD's, DVD's, BLUERAY) word deesdae minder gebruik
  • CD's kan tot 700 Mb stoor
  • DVD's kan tot 8.5 GB stoor
  • BLUERAY kan tot 50 GB stoor

RAM (Random Access Memory)

• RAM is 'n tydelike stoortoestel vir alle programme en prosesse wat oop is op die rekenaar, bekend as Primêre Geheue
• RAM se stoorspasie is gewoonlik klein (4GB, 8GB, 16GB, 32GB is standaard) aangesien dit nie soos 'n HDD/SSD permanent stoor nie
• Wanneer 'n program oopgemaak word, laai die bedryfstelsel die program vanaf die HDD/SSD in die RAM, en wanneer die program toegemaak word, word dit van die RAM afgevee
• RAM stoor net tydelik en is onbestendig, wat beteken dit is afhanklik van konstante kragtoevoer om data te behou
• Programme kan nie van die Hardeskyf/SSD af werk nie, want dit is stadiger prosesse

Toevoertoestelle

• Toevoertoestelle word gebruik om opdragte aan die rekenaar te gee

Muis

• 'n Laser plot die plek op die skerm soos die muis beweeg
  • Links klik om te selekteer
  • Dubbelklik om oop te maak
  • Regs klik om 'n keuselys oop te maak
  • Sleep om ikone of lêers te skuif
• Tipiese variante is
  • Muis met 'n koord wat via USB gekoppel word
  • Koordlose muise konnekteer via Bluetooth
• Gestremde mense kan alternatiewe opsies gebruik soos balmuise/trackballs, oogklik toestelle, of stemaktivering sagteware en mikrofone
• Wyserstokkies en raakblaaie op skootrekenaars kan funksies van 'n gewone muis verrig

Raakskerm

• Raakskerm funksionaliteit op 'n draagbare toestel gee manier om met toestelle te kommunikeer

Stylus & Joystick

• Stylusse, penne wat gebruik word op 'n raakskerm
• Joysticks/speletjie-kontroles, laat gebruikers invoer gee en afvoer van 'n rekenaar speletjie af neem

Ergonomiese Muis Hulpmiddels

• Ergonomiese muise en muisblaaie is ontwerp vir gemak en gesondheid in die werksplek
  • Sluit in muisblaaie met gel padding en ergonomiese muise wat handpalm ondersteuning bied
• Gesondheid in die werksplek sluit ook in Vars lug, helderheid en behoorlike stoel-, tafel- en skermhoogte

Sleutelbord

• 'n Sleutelbord laat mens tik
• Standaard uitleg is QWERTY
• Sommige sleutelborde het 'n numeriese NumPad

Sleutelbord Tipes

• Koord sleutelborde
  • Koordlose sleutelborde wat via Bluetooth konnekteer
• Gestremde individue kan braille of vergrote sleutelborde gebruik

Afvoertoestelle

• Afvoertoestelle vertoon, druk, genereer of speel afvoer verskaf deur die rekenaar

Skerm

• Die skerm wys beelde
• LCD (Liquid Crystal Display) skerms word algemeen gebruik

Skerm Koppel

• VGA kabels, ou tegnologie wat net video stuur
• HDMI kabels, nuwer tegnologie wat video en klank stuur met hoëdefinisie kwaliteit

Skerm Spesifikasies

• Die grootte, gemeet in duim
• Resolusie, die totale aantal pixels
• Verfrissingstempo, gemeet in millisekondes(ms)

Projektor

• 'n Projektor projekteer 'n digitale beeld om groter vertoning
• Kwaliteit word bepaal deur die aantal Lumens

Drukker

• Drukker maak hardekopieë van 'n rekenaar se afvoer
• Spesifikasies sluit in bladsye per minuut (ppm), werkslading en resolusie (dpi)
• Drukker Tipes:*

Laser Drukker

• Gebruik laser-, poeier- en toner
  • Voordele: Goedkoop langer termyn, druk vinnig, kan kleur druk
  • Nadele: Duurder aankoop

Inkspuit Drukker

Gebruik ink-jet

• Voordele: Goedkoop, goeie kwaliteit foto's
• Nadele: Ink raak op, duur om hervul

Dot-Matrix Drukker

• Gebruik deurhaler papier en staal pennetjies om twee kopieë te druk

3D Drukker

• Gebruik materiaal om 'n 3D afdruk te maak
  • **Voordele:**Kan enige komponent druk, relatief goedkoop
  • Nadele: Duur om te koop

Multifunksie Drukker

• Kan druk, faks-na-epos, skandeer en kopieer
  • Voordeel: Baie goed vir kantore

Hoe 'n Rekenaar Werk se Erwerkingsiklus

• Erwerkingsiklus
  • Toevoer: Gee opdrag, gebruik 'n toevoertoestel
  • Verwerking: Verwerkingskomponente gebruik om taak uit te voer
  • Afvoer: Die resultate van die verwerkte opdrag via 'n afvoertoestel
  • Stoor: Bêre die resultate vir latere gebruik op 'n stoortoestel

Boot 'n Rekenaar

• Die proses wat die rekenaar gereed maak om te gebruik
  • ROM word geaktiveer op die moederbord en bevat instruksies
  • Bootstrap soek die bedryfstelsel op die HDD/SSD en laai dit in die RAM
  • Laai die inlog skerm

Sagteware

• 'n Program is 'n stel instruksies

Data vs Inligting

• Data is onverwerkte feite
• Inligting is verwerkte data wat betekenis het

Bedryfstelsel

• Bedryfstelsels is die hoofprogramme oor any van enige rekenaartoestel
• Beheer, bestuur en sekuriteit

Grafiese Gebruikerskoppelvlak (GUI)

• Die rekenaar se koppelvlak
• Bied ook funksies soos stemherkenning en lêerstruktuur

Nutsprogramme

• Hulp programme om take uit te voer
  • Soos back-up, disk defrag, Recycle Bin en UnInstall

Drywers

• Programme wat toestelle laat kommunikeer
• Plug-N-Play toestelle installeer
• Drywers, benodig 'n reboot

Toepassingsprogrammatuur

• Programme geskryf vir die gebruiker. Soos MS Word en speletjies

Lêeruitbreidings

• Elke program kan met sekere programme oop gemaak word
  • Grafiese of plain text files

Sagtewarevoorbeelde

• Word verwerkers
• Sigblaaie
• Aanbiedings program
• Databases
• Epos / Kommunikasie

Webblaaiers

• Webblaaiers
• Rekenkundige
• Publisering
• Grafiese Ontwerp
• Webblad Ontwerp
• Opvoedkundig
• Multimedia

Kantore Pakette

• Programme geskryf deur die selfde mense
  • Goedkoper as indivivuele kits

Wette op Programme

• By die aankoop, koop jy die gebruikregte nie die volle besit nie

Programlisensie

• Enkel gebruik - Gebruik dit op een toestel
• Werf lisensie - Gebruik dit op meer as een

EULA

• End User Licence Agreement, dwing jou aan seker regtes

Beskermde Sagteware

• Mens moet dit koop
• Moenie die bronne verander nie

Freeware

• Jy kan alles kopieer
• Almal deel dit

Shareware

• Kopieer dit vir die res
• Die hele sagteware

Gratis Program

• Oopbron, kan geredigeer en gebruik
• Voordele: is dat kan program
• Nadele: is dat daar geen ondersteuning is nie

Groen Hardewaregebruik

• Beskerm omgewing, soos om papier en ink te verminder
• Hervul houers

Ergonomie

• Studie van die persoon se gesondheid in die werk plek
• Gebruik die regte toestel tipe
• Verstelbare stoele

RSI

• Repetitive Strain Injury, kry seer deur verkeerdelik sit
  • Gebruik gemaklike toestelle
  • Neem gereël breek

Karpooltonnelsindroom

• Palms veroorsaak skade
  • Gebruik sleutelborde en muize