Tıbbi Terminoloji

Tıbbi Terminoloji Tarihçesi

• Tıbbi terminolojinin ilk izleri Eski Mısır dilinde bulunur.
• Daha sonra tıbbi terimleri ifade etmek için Yunanca kelimeler kullanılmıştır.
• M.Ö 5. yüzyıldan MS 3. yüzyıla kadar olan dönemde kullanılan tıbbi terimlerin çoğu Yunanca kökenlidir.
• Roma İmparatorluğu'nun gelişimi ile birlikte tüm tıbbi terimlerin Latince'ye dönüştüğü kabul edilmektedir.

Önemli Tıbbi Terimler

• Hypodermis: Deri altı
• Hygienic: Koruyucu sağlık ile ilgili
• Hyperemetic: Aşırı kusma ile ilgili
• Gerontology: Yaşlılık bilimi
• Splenectomy: Dalağın alınması
• Material: Madde, bir yapıyı iki eşit parçaya bölen
• Median: Orta çizgi
• Cyanotic: Siyanoze olmuş
• Cylic: Belirli aralıklarla tekrar eden

Sessiz Harfler ve Okunuşları

• "c" harfi "a,o,u" sesli harflerinden veya sessiz harflerden (y hariç) önce geldiğinde "k" olarak okunur.

Eklem Hareketleri ile İlgili Terimler

• Pronasyon: Elin içeri döndürülmesi
• Supinasyon: Elin dışarı döndürülmesi
• Radial Deviation: Ön kolun dışına doğru (döner kemiğe) parmağın hareketi, başparmak yönüne doğru
• Ulnar Deviation: Parmağın dirsek kemiğine doğru hareketi, serçe parmağa doğru
• Abduction: Vücudun merkez ekseninden yana uzağa doğru hareket
• Adduction: Vücudun merkez ekseninden yana içeriye doğru hareket

İnsan Vücudunda Bulunan Kaslarla İlgili Tıbbi Terimler

• Myology: Kasları inceleyen bilim dalı
• Musculus: Kaslar
• Musculi: Kasların çoğul ifadesi
• Penetration: Delme, delip içine girme
• Postural: Vücudun duruş şekliyle ilgili
• Pulmo: Akciğer anlamında ön ek
• Radix: Kök
• Reabsorpsiyon: Geri emilim, geri emme-verme
• Regio/Region: Bölge, saha, vücudun belli bir bölgesi

Genel Tıbbi Terimler

• Retro: Geride, arkada kalan kısım
• Sarcoma: Bağ dokusundan gelişen, kötü huylu tümör

Vücut Bölümleri

• Truncus/Corpus (Gövde Bölümü):

  • Regio deltoidea (Omuz Bölgesi): Omuz bölgesi
  • Regio mammalis (Meme Bölgesi): Meme bölgesi
  • Regio axillaris (Koltuk Altı Bölgesi): Koltuk altı bölgesi
  • Regio dorsalis (Sırt Bölgesi): Sırt bölgesi
  • Regio vertebralis (Omurga Bölgesi): Omurga bölgesi
  • Regio lumbalis (Bel Bölgesi): Bel bölgesi
  • Regio epigastrica (Mide Bölgesi): Midenin üstüne gelen bölge
  • Regio umbilicalis (Göbek Bölgesi): Göbek deliği çevresi
  • Regio abdominalis (Karın Bölgesi): Karın bölgesi
  • Regio perinalis (Perine Bölgesi): Anüs-external genital bölge arası

• Thoracica Anterior (Göğüs Ön Bölümü):

  • Sternal: Sternum üzeri
  • Axillar: Koltuk altı
  • Mammar: Meme bölgesi
  • Pectoral: Göğüs

• Abdominopelvic Region (Karın-Pelvis Bölgesi):

  • Sol Hypochondriac: Kaburgaların altındaki üst sol bölge
  • Sağ Hypochondriac: Kaburgaların altındaki üst sağ bölge
  • Sol Lumbar: Ortanın solundaki yan bölge
  • Umbilical: Göbek deliği çevresi
  • Sağ Lumbar: Ortanın sağındaki yan bölge
  • Sol Iliac (inguinal): Sol kasık bölgesi
  • Sağ Iliac (inguinal): Sağ kasık bölgesi
  • Hypogastric: Ortada göbeğin altındaki bölge

• Pelvic Bölge:

  • Inguinal: Kasık
  • Pubic/genital: Pubis/genitaller

• Dorsal Bölge (Sırt):

  • Scapular: Kürek kemikleri etrafı
  • Vertebral: Omurilik boyunca
  • Lumbar: Bel bölgesi
  • Sacral: Sakrum
  • Gluteal: Kalça
  • Perineal: Anüs-external genital bölge arası

• Uzuvlar (Ekstremiteler):

  • Üst Ekstremiteler: Omuz, kol, dirsek, önkol, el, parmaklar
  • Alt Ekstremiteler: Kalça, uyluk, diz, bacak, ayak, parmaklar

Terimleşen Sözcükler

• Terimleşen kelimeler tek anlamlıdır.
• Anlamları kişiden kişiye değişmez.

Tıbbi Terimler

• Adrenalin, akne, bakteri, kist, üreter, anestezi gibi tıbbi terimlerin anlamları net ve belirlidir.

Matematik Terimleri

• Dikdörtgen, açı, basamak, küme, yamuk gibi matematik terimleri de benzer şekilde tek anlamlıdır.

Edebiyat Terimleri

• Roman, hikaye, şiir, beyit, kompozisyon gibi edebiyat terimleri de belirli anlamlara sahiptir.

Hukuk Terimleri

• Beraat, feragat, hüküm, şerh, tahliye gibi hukuk terimlerinin anlamları da nettir.

Terminoloji

• Terminoloji, bir bilim veya sanatta kullanılan teknik terimlerin tümünü ifade eder.
• Terimleri inceleyen bilim dalı da "Terminoloji" olarak adlandırılır.

Örnek Terimler

• Tiroid (Thyroid): Boynun ön tarafına yerleşmiş bir bezdir.
• Trombus (Thrombus): Damar içi pıhtı oluşumunu ifade eder.
• Tein (Thein): Çayda bulunan, kafeine benzeyen bir maddedir.
• Termal (Thermal): Isı ile ilgilidir.

"rh" Harflerinin Okunuşu

• "rh" harfleri "r" şeklinde okunur.

Genel Tıbbi Terimler

• Drenaj (Drainage): Vücut boşluğunda veya yarada biriken sıvı, kan veya cerahatin yavaş yavaş boşaltılmasıdır.
• Duktus (Ductus): Kanal veya boru anlamına gelir.
• Ödem (Edema/ oedema): Deri altı dokularında aşırı sıvı birikmesi durumudur.
• Epitelyum (Epithelium): Boşluklara bakan yüzeyi örten bir doku türüdür.
• Eksize (Excision): Kesip çıkarma işlemidir.
• Ekstrofi (Exstrophy): Organın orta kısmında doğuştan gelen bir boşluğun olması durumudur.

Tanısal İşlemler ile İlgili Terimler

• Anjiyografi (Angiography): Radyoaktif madde enjeksiyonunu takiben vücut damarlarının röntgen filminin çekilmesi (görüntülenmesi) işlemidir.
• Sintigrafi/ Sintiskening (Scintigraphy/ scintiscanning): Radyoizotop enjeksiyonunu takiben incelenen organa veya dokuya gama ışını taneciklerinin görüntülenmesi işlemidir.
• Endoskop (Endoscope): Organları veya vücut boşluklarını muayene etmek için kullanılan ışıklı alettir.

İlaçlar ile İlgili Ön Ekler

• Anti (Anti): Karşıt anlamına gelir. Örneğin antidot (Antidote), bir zehre karşıt etki eden maddedir.
• Kontra (Contra): Karşıt anlamına gelir. Örneğin kontraseptiv (Contraceptive), gebeliği önleyen ilaçtır.

İlaçlar ile İlgili Terimler

• -litik (-lytic): Çözülen, azaltan anlamına gelir. Örneğin anksiyolitik (Anxiolytic), anksiyeteyi azaltan ilaçtır.
• -tropik (-tropic): Göre davranmak anlamına gelir. Örneğin inotropik (Inotropic), kas kontraksiyon gücüne göre etki eden ilaçtır.

Patoloji ile İlgili Tıbbi Terimler

• İdyopatik (Idiopathic): Nedeni bilinmeyen durumlar için kullanılır.
• Yatrojenik (Iatrogenic): İlaçlara bağlı gelişen durumlar için kullanılır.
• Neoplastik (Neoplastic): Habis oluşumları ifade eder.
• Masif (Massive): Büyük, yaygın anlamına gelir.
• Destrüksiyon (Destruction): Tahrip, yok etme anlamına gelir.
• Konjenital (Congenital): Doğuştan gelen anlamına gelir.
• Herediter (Hereditar): Ailevi, ırsi anlamına gelir.
• Dominant (Dominant): Baskın anlamına gelir.
• Resesif (Ressesive): Çekinik anlamına gelir.
• Simetrik (Symmetric): Aynı yönde, benzer anlamına gelir.
• Asimetrik (Asymmetric): Ters yönde, zıt anlamına gelir.
• Spontan (Spontane): Kendiliğinden anlamına gelir.
• Spesifik (Specific): Özgün anlamına gelir.
• Nonspesifik (Nonspecific): Özgün olmayan anlamına gelir.