تحلیل شعر فارسی فصل ۱۱

شعر اول

• موضوع نعمت و شکرگزاری: بیانگر این است که نعمت‌های خداوند قابل شمارش نیستند و شکرگزاری کامل از آن‌ها ممکن نیست.
• لغات کلیدی:
  • اِنعام: به معنای بخشش و نعمت دادن.
  • اَنعام: اشاره به چهارپایان.
  • بار: به معنای خالق و نیکوکار.
• آرایه‌های ادبی:
  • مراعات نظیر: نعمت، شکر، انعام و شکر گزار.
  • کنایه: «ز عدد بیرون است» به معنی بی‌شمار بودن نعمت‌ها.
• نکات دستوری:
  • نعمتت: به معنای مضاف الیه، دلالت بر ارتباط نزدیک نعمت با خداوند دارد.
  • هرگز: به عنوان قید نفی جایگاه خود را نشان می‌دهد.

شعر دوم

• موضوع راستگویی و سعادت: تأکید بر اهمیت صداقت در دستیابی به سعادت و خوشبختی.
• خطاب به سعدی: «ای سعدیا، راست روان» همچنین نشان از احترام و دعوت به راستگویی دارد.
• لغات کلیدی:
  • راست روان: انسان‌های درستکار و متعهد.
  • گوی: در اینجا به معنای توپ کوچک و کنایه از دست یابی به سعادت است.
  • کج رفتار: توصیف انسان‌های بدرفتار و ناکام.
• آرایه‌های ادبی:
  • جناس: بین واژه‌های «که» و «به».
  • تشبیه: «گوی سعادت» به مفهوم دستیابی به موفقیت.
  • کنایه: «گوی بردند» به معنای سبقت گرفتن در مجالس.
• نکات دستوری:
  • ندا: «سعدی» به عنوان مناد و نشان از شخص خاص.
  • مرکب و مشتق: «راست روان» و «کج رفتار» به لحاظ نحوی به عنوان صفات و عناصری توصیفی عمل می‌کنند.