Tarjima turlari va usullari

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Оғзаки таржиманинг асосий хусусияти қандай?

У фақат бадиий асарларни қамrab олади.
У махсус таржима деб қаралади. (correct)
У фақат аниқ талаффузга эга.
У ёзма таржимага ўхшаш.

Оғзаки таржимада таржимон қандай алоқаниг амалда олиб боради?

Таржимага ишлов беришда.
Барча нутқни кузатишда.
Тўғридан-тўғри муносабатда. (correct)
Комуникациясиз.

Таржимоннинг нутқи қандай бўлиши керак?

Ритмли. (correct)
Риомингсиз.
Тўсқинлик қилувчи.
Босқичма-босқич.

Ёзма таржимада таржимоннинг диққат марказида nima turadi?

Таржима қилиниши керак бўлган матн. (D) Signup and view all the answers

Оғзаки таржиманинг кам миқдордаги кўриниши qanday?

Оғзаки матнни ёзма таржима қилиш. (B) Signup and view all the answers

Оғзаки таржиманинг ритми кимга қаратилади?

Тингловчини ҳотиржам қилиш учун. (A) Signup and view all the answers

Таржиманинг бу кўринишини ким аниқлаш керак?

Таржимоннинг тажриба кўрсатмаси. (B) Signup and view all the answers

Яқинда Оғзаки таржима тушинишда nimalar ko'riladi?

Таржима жараёнидаги контакт. (A) Signup and view all the answers

Федоров ёзма таржиманинг қандай кўринишларини кўрсатган?

Газета хабарлари ва расмий ҳужжатлар. (D) Signup and view all the answers

Ўзаро тушуниш Оғзаки таржимада qanday ечилади?

Таржимон билан сўзловчи ўртасида. (D) Signup and view all the answers

Оғзаки таржимада қандай икки хил кўриниш mavjud?

Синхрон ва кетма-кет (D) Signup and view all the answers

Оғзаки таржима жараёнида таржимон қандай имкониятга эга эмас?

Матнни қайтадан тузатиш (C) Signup and view all the answers

Синхрон таржима намоён бўлган жойда қандай воситалардан фойдаланилади?

Кабиналар ва микрофонлар (A) Signup and view all the answers

Таржима жараёнида таржимоннинг қандай қобилиятларга эга бўлиши керак?

Сўзловчининг нутқи ва имкониятларини ўзлаштириш (D) Signup and view all the answers

Ўзбек тилдан инглиз ёки француз тилига таржима қилишда қандай интизомларнинг муқобили тузилади?

SOP ва SPO (A) Signup and view all the answers

Синхрон таржима жараёнида таржимон қандай шароитлардан ўтади?

Руҳий ва жисмоний машаққат (D) Signup and view all the answers

Оғзаки таржимада таржимон қайси турдаги нутқни таржима қилиши керак?

Оғзаки (B) Signup and view all the answers

Синхрон таржима процессини қандай муддатда амалга ошириш керак?

1-2 дақиқа (D) Signup and view all the answers

Таржимон оғзаки матнни қайси шаклда қабул қилади?

Акустик формада (C) Signup and view all the answers

Оғзаки таржимада таржимон кайфиятни қандай типга эътибор беради?

Мусбат (C) Signup and view all the answers

Чет тили ўқитувчиси қандай тарзда диктант ўқиши керак?

Секинлик билан (B) Signup and view all the answers

Таржима эквивалентлари қандай аҳамиятга эга?

Матннинг аниқлигини таъминlashga (B) Signup and view all the answers

Таржима қилинадиган матннинг жанр хусусиятлари қандай бўлиши керак?

Мавзуга мос бўлиши шарт (D) Signup and view all the answers

Доимий эквивалентли сўзлар нимадаги реалиялардан ўтказилади?

Хос сўзлар ва фразеологик бирликлар (D) Signup and view all the answers

Таржимон қандай ҳолатларга дуч келиши мумкин?

Жуда кўп эквивалентлардан мос вариант топиши (D) Signup and view all the answers

Иккинчи гуруҳни ташкил этувчи сўзлар қандай сўзлардан ташкил топади?

Бошқа мавзуларда ишлатиладиган сўзлар (D) Signup and view all the answers

«clanique» сўзининг ўзаги қандай маъно беради?

Қабила (C) Signup and view all the answers

Таржима qilishda нима муҳим роль ўйнайди?

Эквивалентларнинг аниқлиги (C) Signup and view all the answers

Сиёсий-ижтимоий ҳужжатларни таржима қилишда нима учун сўзларни ажратиш керак?

Нозик контекстлар ва мафҳумлар (D) Signup and view all the answers

Нима учун таржимон эквивалент топиши лозим?

Пайдо бўлган муаммоларни ҳал қилиш учун (D) Signup and view all the answers

Синхрон таржимонлар ишлайдиган вақтнинг охирги мезони қандай?

20-30 дақиқа (B) Signup and view all the answers

Кетма-кет таржимада таржимон бевосита қайси фазага таклиф қилинади?

Нутқ тугаганидан сўнг (C) Signup and view all the answers

Кетма-кет изчил таржима қандай қобилиятларга боғлиқ?

Эсда сақлаш қобилияти (D) Signup and view all the answers

Эдмон Карининг қайси асари таржима назарияси билан боғлиқ?

La traduction dans le monde (C) Signup and view all the answers

Оғзаки таржима қандай хусусиятларга эга?

Таржимон нутқини тезлигидан хабардор бўлиши (A) Signup and view all the answers

«At sight» таржима тури қандай таржимага қарата таърифланади?

Тўхталмай таржима қилиш (D) Signup and view all the answers

Ёзма таржимада таржимон нимага мурожаат қилиш имконига эга?

Аслият матнига (C) Signup and view all the answers

Кетма-кет таржима учун вақтнинг ўзгача бўлган хусусияти недир?

Таржимоннинг ўз вақти (B) Signup and view all the answers

Кетма-кет таржима қандай ўша таржимоннинг маҳоратига боғлиқ?

Фикрлаш қobiliятларига (C) Signup and view all the answers

«Engager» fе'li qanday маъноларга эга?

Тортмоқ, гирифтор қилмоқ (A) Signup and view all the answers

Оғзаки таржима жараёнида таржимонларга қандай талаблар қўйилади?

Ссветанинг тўлиқ контексти билан танишиш (C) Signup and view all the answers

Кетма-кет изчил таржима қандай олиб борилади?

Босқичма-босқич, нотиқ гапирганда таржима қилиниши (A) Signup and view all the answers

Синхрон таржима нима?

Нотиқнинг маърузаси давомида бир вақтда таржима қилиш (D) Signup and view all the answers

Ёзма таржиманинг ўзига хос хусусиятлари нимада?

Тил ва форматни сақлаш керак (A) Signup and view all the answers

Газета хабарларини таржима қилишда асосий еътибор қандай бўлиши керак?

Кўп маъноли сўзларни тўғри тушуниш (A) Signup and view all the answers

Матнни махсус белгилар асосида ёзиш деганда нима назарда тутилади?

Стенография ёзуви (C) Signup and view all the answers

Нутқ темпи индивидуал нутқли одамлар орасида қандай хосиятни англатади?

Нутқнинг тезлиги (A) Signup and view all the answers

Оғзаки таржиманинг умумий хususiyatлари қандай?

Тўғри ва аниқ мазмунни таъсирлаш (D) Signup and view all the answers

Кимлар ёзма таржемани амалга оширишда асосий роль ўйнайди?

Фақат professional таржимонлар (B) Signup and view all the answers

Study Notes

Таржима Тўғрисида

"Таржима" тушунчаси, унинг адабиѐтшунослик ва тилшунослик билан боғлиқлиги муҳокама қилинади.

Таржима Турлари

Таржима турларини ўрганиш таржимани назарий жиҳатдан тушунишга ёрдам беради.

Оғзаки Таржима

Оғзаки таржимада иккита тил оғзаки нутқ шаклида ишлатилади.
Оғзаки таржиманинг икки хил кўриниши бор: синхрон таржима ва кетма-кет қилинадиган таржима.

Синхрон Таржима

Синхрон таржима сўзловчининг нутқини бир вақтда, 2-3 дақиқа ичида таржима қилишни талаб қилади.
Махсус кабина ва техник воситалар синхрон таржима жараѐнида фойдаланади.
Синхрон таржима жараѐнида таржимон катта жисмоний ва руҳий куч сарфлайди.
Синхрон таржимада таржимонлар 20-30 дақиқадан кўпроқ ишлай олмайди, улар ҳар 20-30 дақиқадан кейин ўрин алмашадилар.
Синхрон таржиманинг яна бир турида таржимон Рецептор ёнида паст овозда (шивирлаб) таржима қилади.

Кетма-кет қилинадиган Таржима

Кетма-кет қилинадиган таржимада таржимон сўзловчи нутқини тугатгандан кейин таржима бошлайди.
Таржимон сўзловчининг нутқидаги асосий бўғинларни эслаб, агар нутқ узун бўлса, унинг энг муҳим жойларини ѐзиб олади.
Кетма-кет қилинадиган таржима таржимоннинг фикрлаш ва эсда сақлаш қобилиятига боғлиқ.
Жан Эрбер, Роббер Конфино, ака-ука Каминкер, Жорж Матъе ва Антуан Веллемана кетма-кет қилинадиган таржима билан боғлиқдир.

Ёзма Матндан Оғзаки Таржима

Ёзма матндан оғзаки таржимада матн мазмунини тез ўқиш ва таҳлил қилиш кўникмалари муҳимдир.
Матнни 10 дақиқа ичида таржима қилиш "at sight" таржима дейилади.

Ёзма Таржима

Ёзма таржимада таржимон қўлида аслият матн бўлиб, унга бир неча маротаба мурожаат қилиши мумкин.
Таржимасини қайта кўриб чиқиш ва аслият билан солиштириш имкониятига эга бўлади.
Таржима жараѐнида мутахассислардан маслаҳат олиш мумкин.

Овзаки ва Ёзма Таржиманинг Фарқли Хусусиятлари

Оғзаки таржимада вақт чекланган, ѐзма таржимада эса таржимонга кўпроқ вақт берилади.
Оғзаки таржима коммуникант билан контактда бўлади, ҳолбуки ѐзма таржима коммуникантсиз амалга ошади.

Таржима Турларини Таснифлаш

Таржима турлари оғзаки ва ѐзма, ѐзма матндан оғзакига ва оғзаки матндан ѐзмага бўлинади.
А.Ф.Федоров ѐзма таржимани уч хил: газет хабарлари, расмий ҳужжат ва махсус илмий матнлар, оммавий – сиѐсий адабиѐт, публицистика ва бадиий асарлар таржимасига бўлади.

Оғзаки Таржиманинг Хусусиятлари

Оғзаки таржимада таржимонларга қуйидаги талаблар қўйилади:
- Аниқ талаффуз
- Нутқнинг бир хил ритмда бўлиши
- Жумлада маъно жиҳатдан ўзаро боғланишга эътибор бериш
Оғзаки таржима назариясида ҳам сон, ҳам сифат жиҳатдан ўзига хос хусусиятлар кўрсатиб ўтилади.

Таржима Тўғрисидаги Маълумотлар

1800 босма белгидан иборат матнни 10 дақиқа ичида таржима қилиш керак бўлганда "at sight" таржима қўлланилади.

Газета - Ахборот, Ҳужжатлар, Сиѐсий-ижтимоий Адабиѐтларни Таржима Қилиш

Сиѐсий-ижтимоий соҳага оид материалларни таржима қилишда ишлатиладиган лексик бирликларни 2 та гуруҳга ажратиш мумкин.
- Биринчи гуруҳ мавзу мазмунига доир бўлади.
- Иккинчи гуруҳ турли хил мавзуларда ишлатиладиган умумий сўзлардан иборат.
Сиѐсий-ижтимоий ҳужжатларни таржима қилишда сўзнинг аҳамияти каттадир.
Доимий эквивалентли сўзлар хусусиятлари мавжуд: "Жаҳон Касаба Союзлари Федерацияси", "Бирлашган Миллатлар Ташкилоти".
Сиѐсий-ижтимоий ҳужжатларни таржима қилишда реалиялар (хос сўзлар) ва турли хил фразеологик бирликлар муҳим роль ўйнайди.
Кўп эквивалентлардан текстга монанд муқобил вариант топиш жуда қийин бўлиши мумкин.
Неологизмларга ва луғатларда кўп қайд этилмаган "realiya" сўзларга мурожаат этади.
Сўзнинг контекстдаги маъносини тўғри таржима қилиш муҳимдир.
Кўп маъноли "engager" феъли мисоли келтирилган: "Jalб қилмоқ", "тортмоқ", "гирифтор қилмоқ".

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Ushbu viktorinada tarjima tushunchasi, uning adabiyotshunoslik va tilshunoslik bilan bog'liqligi hamda tarjima turlari muhokama qilinadi. O'zida sinxron va ketma-ket tarjima haqida ma'lumot jamlaydi. Tarjima jarayonida ish olib boradigan metodlarni o'rganing.