Tanzimat Edebiyatı 1. ve 2. Dönem

Tanzimat Edebiyatı Genel Bilgiler

• Tanzimat Fermanı'nın ilanı (1839) ile Batı kaynaklı değişimler şiire yansımıştır.
• Şinasi'nin 1859'da Fransızca'dan çevirdiği şiirleri içeren "Tercüme-i Manzume" eseri önemlidir.
• Tanzimat sanatçıları, Divan edebiyatına karşı yenilikler getirmeye çalışmış ancak bazı konularda eski edebiyatın etkisinden kurtulamamışlardır, bu da çelişkilere yol açmıştır.
• Bu çelişkilerden biri, aruz ölçüsünü kullanmaya devam etmeleridir.

Tanzimat Edebiyatı 1. Dönem Özellikleri

• "Sanat, toplum içindir" ilkesi benimsenmiştir.
• Klasisizm ve romantizm akımlarından etkilenilmiştir.
• Tiyatro oyunları, eğitim aracı olarak kullanılmıştır.
• Önemli sanatçıları Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa'dır.
• Vatan, özgürlük, adalet gibi kavramlar önem kazanmıştır.
• Batılı anlamda tiyatro eserleri ve romanlar ilk kez bu dönemde yazılmıştır.

1. ve 2. Dönem Şiir Karşılaştırması

• 1. Dönem şiiri daha toplumcu ve halkçıdır.
• 1. Dönem şiir dili, fayda prensibi etkisiyle 2. döneme göre daha sadedir.
• 1. Dönemde aruz ölçüsü kullanılırken, 2. dönemde hece ölçüsü tercih edilmiştir.
• 1. Dönemde hürriyet, eşitlik gibi kavramlar ön planda iken, 2. dönemde aşk, doğa ve bireysel duygular öne çıkmıştır.
• 2. Dönemde realizmin etkisi daha belirgindir.

Edebi Terimler

• "Hakir olduysa millet, şânına noksan gelir sanma / Yere düşmekle cevher sâkıt olmaz kadr ü kıymetten" dizelerinde teşbih, irsalimesel, tenasüp ve tariz vardır.

Sanatçılar

• Ahmet Mithat Efendi'nin şiir türünde bir eseri yoktur.
• Tanzimat Edebiyatı'nın üretken isimlerinden biri olan ve "şair-i azam" unvanı ile anılan kişi Abdülhak Hamit Tarhan'dır.

"Şiir ve İnşa" Makalesi

• Şiir her toplumda görülen doğal bir sanattır.
• Divan edebiyatı, Osmanlı şairlerinin Arap ve İran taklitçiliğinden doğmuş melez bir yapıdır.
• Türk edebiyatını temsil edebilecek ürünler halk türküleri, "deyiş", "üçleme" ve "kayabaşı" gibi âşık edebiyatı ürünleridir.

Diğer Notlar

• "Bu ayrılık bana yaman geldi pek..." dizelerinde hüzün duygusu hakimdir.
• "Ta'lîm-i Edebiyat'ı her gün okuyorum." parçası bir mektuptan alınmıştır ve muhataba sevgi ve hürmet ifade edilmektedir.
• "Yâ Rabb, nedir bu keşmekeş-i derd-i ihtiyâc..." beytinde nida sanatı vardır ve toplumsal eleştiri yapılmaktadır.