Talumpati: Kahulugan at Uri

Kahulugan ng Talumpati

• Pormal na pagsasalita sa harap ng mga tagapakinig.
• Uri ng pagdidiskurso sa publiko na may layuning magbigay ng impormasyon o manghikayat.
• Kinapapalooban ng kakayahan sa pagpapahayag ng ideya nang organisado, may talas ng pagsusuri, at epektibong paggamit ng wika.
• Mahalaga ang lalim ng nilalaman at katotohanan kaysa sa pamamaraan ng pagbigkas.

Uri ng Talumpati Batay sa Nilalaman

• Impormatibong Talumpati: Naglalayong magbigay ng impormasyon tungkol sa iba't ibang paksa upang maunawaan ng mga tagapakinig.
  • Mahalaga ang tulong biswal at pagbibigay ng halimbawa, analohiya, at paghahambing.
  • Limitahan ang paksa, magbigay ng halimbawa na malapit sa karanasan ng tagapakinig, at iwasan ang pagiging teknikal.
• Mapanghikayat na Talumpati: Nakatuon sa mga isyung may iba't ibang perspektiba, nagbibigay ng posisyon batay sa malalim na pagsusuri.
  • Maaaring maging sentro ang pagkuwestiyon sa katotohanan, pagpapahalaga, o polisiya.
  • Pagkuwestiyon sa Katotohanan: Nagsisilbing tagapagtaguyod ng isang posisyon sa pamamagitan ng pagpapakita ng iba't ibang datos.
  • Pagkuwestiyon sa Pagpapahalaga: Nakasentro sa paghatol ng tama o mali, mabuti o masama, na nangangailangan ng pangangatwiran batay sa tanggap na istandard.
  • Pagkuwestiyon sa Polisiya: Layuning hikayatin ang mga tagapakinig na kumilos sa pamamagitan ng paglalatag ng isang praktikal na plano.
• Iba Pang Uri: Talumpating Pampalibang, Pampasigla, Nagbibigay-Galang, at Papuri (ayon kina Berbales, et al., 2006).

Uri ng Talumpati Batay sa Pamamaraan

• Impromptu o Biglaang Talumpati: Isinasagawa nang walang paghahanda.
  • Mahalaga upang masukat ang kaalaman at husay sa organisasyon ng ideya.
  • Mga Hakbang:
    • Sabihin ang tanong o paksa at layunin.
    • Ipaliwanag ang pangunahing punto.
    • Suportahan ng ebidensya.
    • Ibuod ang punto at ipakita kung paano nasagot ang tanong o layunin.
• Ekstemporanyo o Pinaghahandaang Talumpati: Inihahanda, pinagpaplanuhan, at ineensayo.
  • Gumagamit ng maiiksing tala bilang gabay.
  • Kailangan maging kumbensasyonal at ispontanyo.

Gabay Sa Pagsulat ng Talumpati

• Pumili ng isang pinakamahalagang ideya.
• Sumulat na parang nakikipag-usap.
• Gumamit ng maiikling pangungusap.
• Iwasan ang abstrakto at mabibigat na salita.
• Basahin nang malakas habang sinusulat.
• Gumamit ng kongkretong salita at halimbawa.
• Tiyaking tumpak ang ebidensya at datos.
• Gawing simple ang pagpapahayag.

Mga Proseso Para sa Pagsasagawa ng Pulong

• Preparasyon ng agenda.
• Pagpupulong.
• Pagsulat ng katitikan ng pulong.
• Mahalaga ang agenda upang maging organisado at may layunin ang pagpupulong.

Pagsulat ng Agenda

• Ang agenda ay talaan ng mga pag-uusapan sa isang pormal na pulong.
• Nagbibigay impormasyon sa mga kasangkot tungkol sa mga temang pag-uusapan.
• Dapat ibigay sa mga kasangkot bago ang pulong.
• Mahalaga ang papel ng kalihim sa paggawa ng agenda.

Konsiderasyon sa Pagdisenyo ng Agenda

• Saloobin ng mga kasama.
• Paksang mahalaga sa buong grupo.
• Estrukturang patanong ng mga paksa.
• Layunin ng bawat paksa.
• Oras na ilalaan sa bawat paksa.
• Ang mga paksa ay dapat direktang may kinalaman sa mga inaasahang kalahok sa pagpupulong.
• Mahalagang matiyak ang layunin ng paksa at maging malinaw sa mga kalahok ang layunin ng bawat paksa.
• Mahalagang pagtuunan ng pansin ang oras na ilalaan sa bawat paksa dahil kadalasang may itinatalagang oras ng pagsasagawa ng pulong.

Mga Hakbang sa Pagbuo ng Agenda

• Alamin ang layunin ng pagpupulong.
• Ihanda ang agenda tatlo o higit pang araw bago ang pulong.
• Magsimula sa mga simpleng detalye.
• Magtalaga lamang ng hindi hihigit sa limang paksa.
• Ilagay ang nakalaang oras para sa bawat paksa.

Ang Pulong

• Pagtitipon ng dalawa o higit pang indibidwal upang pag-usapan ang isang komon na layunin para sa pangkalahatang kapakanan.
• Ipinatatawag kung may sapat na dami ng paksa o isyu.

Kondisyon Para Masabing Balido ang Isang Pulong

• May awtoridad ang nagpapatawag.
• Nakuha ng mga kalahok ang pabatid.
• Nakadalo ang quorum.
• Nasunod ang alintuntunin ng organisasyon.

Hakbang sa Pagsasagawa ng Pulong

• Pagbubukas ng pulong.
• Paumanhin.
• Adapsyon sa katitikan ng nakaraang pulong.
• Paglilinaw mula sa katitikan.
• Pagtalakay sa mga liham.
• Pagtalakay sa mga ulat.
• Pagtalakay sa agenda.
• Pagtalakay sa paksang di-nakasulat sa agenda.
• Pagtatapos ng pulong.

Katitikan ng Pulong

• Opisyal na rekord ng mga napagdesisyunan at pahayag sa pulong.
• Hindi verbatim ngunit may sapat na deskripsyon upang matukoy ang pinagmulan.
• Hindi kailangan isama ang mosyon na hindi sinang-ayunan, binago, o hindi pinayagan.
• Kung hindi gagawin ang katitikan ng pulong, makikitang hindi pare-pareho ang rekoleksyon ng mga kalahok sa mga naganap.

Replektibong Sanaysay

• Pasulat na presentasyon ng kritikal na repleksyon o pagmumuni-muni tungkol sa isang paksa.
• Naglalaman ng reaksyon, damdamin, at pagsusuri sa karanasan sa personal na paraan.
• Maaring paghanguan ng paksa ang Itinakdang babasahin, isang lektyur, pelikulang napanood o musikang napakinggan, Karanasan ( internship, volunteer experience, retreat and recollection or educational tour ).
• Hindi dayari o dyornal.
• May introduksyon, katawan, at konklusyon.
• Ginagamit ang unang panauhan.
• Interaksyon sa pagitan ng mga ideyang natanggap mula sa labas at ng internal na pag-unawa.
• Nag-aanyaya ng self-reflection o pagmumuni-muni, ang kakayahang makapagmuni-muni ay isang mahalagang personal at propesyonal na katangian.

Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

• Itala ang mga iniisip at reaksyon sa binasa o karanasan at ipaliwanag ang damdamin.
• Hindi simpleng pagbubuod, kundi malayang daloy ng ideya.
• Kailangang maisaayos katulad ng ibang sanaysay (introduksyon, katawan, konklusyon).