Sylwy Współczesne - analiza postaci i narracji

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Współczesne sylwy są dziełami, które ściśle przestrzegają tradycyjnych zasad gatunkowych.

False (B)

W utworze "Sylwy Współczesne" akcja rozgrywa się w latach 70. w ______.

Wigilię

Kim byli bohaterowie oczekujący na dostawę obrączek pod sklepem jubilerskim w "Sylwach Współczesnych"? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)

  • Tadeusz Konwicki (correct)
  • Pan Duszek (correct)
  • Pan Grzesio (correct)
  • Jan Twardowski
  • Tadeusz Kojran (correct)

Co zamiast obrączek przywieziono do sklepu jubilerskiego w „Sylwach Współczesnych”?

<p>Rosyjskie samowary wraz z losami umożliwiającymi wyjazd do ZSRR</p> Signup and view all the answers

Dopasuj postaci do ich charakterystycznej cechy z „Sylw Współczesnych”:

<p>Tadeusz Konwicki = pisarz, który omdlewa w sklepie Tadeusz Kojran = były członek podziemia, który kiedyś usiłował zabić Konwickiego Pan Duszek = ubek, który przesłuchiwał Kojrana Pan Grzesio = oszust i donosiciel</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń odnosi się do narracji w "Sylwach Współczesnych"? (Wybierz wszystkie poprawne odpowiedzi)

<p>W narrację wplecione są dwa opowiadania (A), Narrator używa języka potocznego i kolokwialnego (B), Narrator snuje refleksje na temat polskości (D), Narrator skupia się na opisie realiów codziennego życia w latach 70. (E)</p> Signup and view all the answers

Jaki rodzaj listu otrzymuje główny bohater w "Sylwach Współczesnych"?

<p>List od emigranta, który opisuje swój pobyt w kraju napadniętym przez sąsiada i wprowadzeniem totalitarnego ustroju</p> Signup and view all the answers

W "Sylwach Współczesnych" Konwicki i Kojran nigdy nie wychodzą ze sklepu przed zakończeniem akcji.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących książki "Świat nieprzedstawiony" jest prawdziwe?

<p>Książka jest zbiorem szkiców krytycznoliterackich, w których autorzy wyrażają swoją niechęć do współczesnej rzeczywistości. (A), Książka została wydana w 1974 roku i zawiera teksty Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego. (B), Książka jest manifestacją Nowej Fali, skupiając się na estetyce i poglądach tego nurtu. (D)</p> Signup and view all the answers

Pokolenie '56 roku" było określeniem używanym w sposób pochlebny dla twórców, którzy pojawili się na scenie literackiej po 1956 roku.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie wydarzenie historyczne miało kluczowe znaczenie dla powstania pokolenia "Współczesności"?

<p>Odwilż stalinowska.</p> Signup and view all the answers

Pokolenie "Współczesności" było najsilniej spójne na początku swojego istnienia, skupiając się wokół wspólnego ______.

<p>czasopisma</p> Signup and view all the answers

Połącz przedstawicieli "Współczesności" z ich najbardziej znanymi utworami:

<p>Andrzej Bursa = Koniec świata w Teresinie Stanisław Grochowiak = Emigranci Miron Białoszewski = Pamiętnik z powstania warszawskiego Marek Hłasko = Okładzina Halina Poświatowska = Dzień po dniu</p> Signup and view all the answers

Kto jest autorką książki, która wywołała literacką sensację w Polsce?

<p>Dorota Masłowska (C)</p> Signup and view all the answers

Dorota Masłowska jest nazywana enfant terrible polskiej literatury.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki styl literacki charakteryzuje twórczość Doroty Masłowskiej?

<p>Mieszanina prozy i satyry społecznej</p> Signup and view all the answers

Dorota Masłowska napisała swoją pierwszą powieść, która została określona jako ______ dekady.

<p>literacka sensacja</p> Signup and view all the answers

Dopasuj informacje o książkach do ich właściwości:

<p>Pierwsza powieść Masłowskiej = Literacka sensacja dekady Dorota Masłowska = Wyróżniająca się polska autorka młodego pokolenia Jej książki = Tłumaczone na wiele języków Styl Masłowskiej = Satyra społeczna i język wulgarny</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych terminów odnosi się do rozwoju kultury w mniejszych miejscowościach, na obrzeżach, na wsiach po 1989 roku?

<p>Emancypacja prowincji (D)</p> Signup and view all the answers

Termin "Rewolucja obwarzanka" odnosi się do centralizacji kultury, gdzie najważniejsze jest centrum i jego wpływ na peryferie.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Kogo uznaje się za twórcę terminu "Koniec historii"?

<p>Francis Fukuyama</p> Signup and view all the answers

Termin "______" określa zjawisko, w którym uniwersalistyczne postulaty oświeceniowe tracą na aktualności i pojawia się tendencja do wielokierunkowości i pluralizmu.

<p>Koniec wielkich narracji</p> Signup and view all the answers

Dopasuj autorów do ich dzieł:

<p>Stanisław Vincenz = Na wysokiej połoninie Józef Wittlin = Mój Lwów Czesław Miłosz = Rodzinna Europa Florian Czarnyszewicz = Nadberezyńcy</p> Signup and view all the answers

Sprawa Sokala to przykład postmodernistycznego ruchu, gdzie celowo publikowano fałszywe artykuły naukowe.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Które wydarzenie wydarzyło się w 1989 roku?

<p>Upadek muru berlińskiego (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są dwie główne cechy literatury zaangażowanej?

<p>Po pierwsze, wyrażanie wartościującego obrazu świata. Po drugie, inspirowanie do zmian.</p> Signup and view all the answers

W Polsce idea literackiego zaangażowania jest często kojarzona z ______, czyli powieściami tendencyjnymi, które służyły propagandzie.

<p>produkcyjniakami</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych działań nie są typowe dla „końca historii” wg Francisa Fukuyama?

<p>Nieustanne konflikty zbrojne i wojna (C)</p> Signup and view all the answers

„Koniec historii” oznaczał faktyczny koniec wojen i konfliktów na świecie.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie wydarzenie związane z terroryzmem spowodowało, że koncepcja „końca historii” została podważona?

<p>Atak na World Trade Center w 2001 roku</p> Signup and view all the answers

Jean-Francois Lyotard w swojej książce "Kondycja ponowoczesna" broni uniwersalistycznych postulatów oświeceniowych.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Współczesny świat cechuje tendencja do ______ i pluralizmu.

<p>wielokierunkowości</p> Signup and view all the answers

Które wydarzenie jest wiązane z rozwojem literatury „małych ojczyzn”?

<p>Publikacja &quot;Kraj lat dziecinnych&quot; Grydzewskiego (D)</p> Signup and view all the answers

Kim był Tomasz Piątek?

<p>Dziennikarzem i pisarzem znanym z opowiedzi o uzależnieniu (D)</p> Signup and view all the answers

Freud uważał, że opowiadanie to forma terapii zmniejszająca objawy histerii.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Co to jest sublimacja w kontekście procesów psychicznych?

<p>Nieseksualne wykorzystanie energii seksualnej.</p> Signup and view all the answers

______ jest mechanizmem obronnym Ja, który pozwala utrzymać stabilność.

<p>Wyparcie</p> Signup and view all the answers

Dopasuj terminy do ich definicji:

<p>Trauma = Zdarzenie wywołujące wstrząs psychiczny Archetyp = Prawzór rządzący psyche Intencjonalność = Świadomość czegoś Sublimacja = Przekierowywanie energii seksualnej na inne działania</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych autorów najczęściej łączył swoją biografię z tematyką uzależnienia?

<p>Piątek (A)</p> Signup and view all the answers

Jung twierdził, że jesteśmy zamknięci w świecie własnych obrazów psychicznych.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko umożliwia dowiedzenie się, co zostało przez pacjenta wyparte?

<p>Badanie marzeń sennych.</p> Signup and view all the answers

Według Freuda, przyjemność jest związana z zasadą ______.

<p>przyjemności</p> Signup and view all the answers

Co jest definiowane jako 'praca snu'?

<p>Kondensacja i przesunięcie myśli (A)</p> Signup and view all the answers

Fenomenologia zajmuje się jedynie aspektami materialnymi doświadczenia.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie są trzy podstawowe idee w fenomenologii według Husserla?

<p>Korelacja, konstytucja i redukcja.</p> Signup and view all the answers

Dopasuj autorów do ich teorii lub koncepcji:

<p>Freud = Psychoanaliza Husserl = Fenomenologia Jung = Archetypy Ingardena = Teoria dzieła literackiego</p> Signup and view all the answers

Czym jest realizm w kontekście literatury?

<p>Praktyka przedstawiająca prawdziwe życie i doświadczenia (D)</p> Signup and view all the answers

Kto był liderem grupy Totart?

<p>Zbigniew Sajnóg (B)</p> Signup and view all the answers

Punk w Polsce skupiał się wyłącznie na muzyce.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jak nazywała się grupa poetycka działająca w ramach Totartu?

<p>Zlali Mi Się Do Środka</p> Signup and view all the answers

Ruch Społeczeństwa Alternatywnego sprzeciwiał się obowiązkowej __________.

<p>służbie wojskowej</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko charakteryzowało literatura w Polsce po 1989 roku?

<p>Utrata uprzywilejowanej pozycji (B)</p> Signup and view all the answers

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury została przyznana Wisławie Szymborskiej w 1989 roku.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie były tematy, które literatura podejmowała po upadku komunistycznego w Polsce?

<p>Tematy wcześniej przemilczane lub nieobecne.</p> Signup and view all the answers

Andrzej Stasiuk zasłynął jako __________ polskiej literatury.

<p>nonkonformista</p> Signup and view all the answers

Kto z wymienionych autorów nie był obecny na scenie literackiej w Polsce po 1989 roku?

<p>Tadeusz Różewicz (B)</p> Signup and view all the answers

Andrzej Szczypiorski ukazuje w swojej powieści 'Początek' temat II wojny światowej.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest główne przesłanie powieści 'Początek' Andrzeja Szczypiorskiego?

<p>Ukazanie rodzenia się postaw związanych z totalitaryzmem.</p> Signup and view all the answers

Młode pokolenie literatów w Polsce po 1989 roku milczało jak __________.

<p>zaklęte</p> Signup and view all the answers

Dopasuj zjawiska do ich cech charakterystycznych:

<p>Kultura wysoka = Przegrywa z kulturą masową Literatura po 1989 = Zaciera paradygmat romantyzmu Zjawisko punka = Ideologiczne otoczenie i muzyka Totart = Obrzucanie publiczności 'bombami z mokrych gazet'</p> Signup and view all the answers

Kto był jednym z twórców, który nawiązywał do poezji staropolskiej?

<p>Krzysztof Kohler (D)</p> Signup and view all the answers

Literatura alternatywna zaczęła się rozwijać w Polsce po 1986 roku.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Jaką postawę trzeba było przyjąć wobec oblężenia miasta?

<p>Dystans i zaangażowanie w sztukę.</p> Signup and view all the answers

Pomarańczowa Alternatywa powstała w __________.

<p>Wrocławiu</p> Signup and view all the answers

Dopasuj twórców do ich stylu literackiego:

<p>Krzysztof Kohler = Opis odwołań kulturowych Dorota Masłowska = Linguizm Marta Dzido = Dziennikowy realizm Mariusz Sieniewicz = Nostalgia i mitografia</p> Signup and view all the answers

Który z autorów wyrażał bunt wobec schematyzacji w komunikacji?

<p>Marcin Świetlicki (A)</p> Signup and view all the answers

Kto był autorem koncepcji struktury języka, która miała wpływ na wczesny strukturalizm?

<p>Ferdinand de Saussure (B)</p> Signup and view all the answers

Młodzi autorzy poezji nigdy nie wyrażali swoich emocji dotyczących otaczającej rzeczywistości.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Strukturalizm interesuje się tylko literaturą i nie uwzględnia języka.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jaką funkcję pełni komunikat językowy w relacji między nadawcą a odbiorcą według Romana Jakobsona?

<p>Funkcję impresywną</p> Signup and view all the answers

Jakie wartości były podważane przez teksty drukowane w III obiegu?

<p>Wartości związane z komunistycznym systemem.</p> Signup and view all the answers

Festiwal Muzyków Rockowych powstał w __________ roku.

<p>1980</p> Signup and view all the answers

De Saussure wyodrębnił _______ jako mniejsze cząstki językowe na poziomie dźwiękowym.

<p>fonemy</p> Signup and view all the answers

Dopasuj poety do pokolenia:

<p>Mariusz Sieniewicz = Pokolenie brulionu Stanisław Barańczak = Pokolenie starsze Ryszard Krynicki = Pokolenie nieco starsze Czesław Miłosz = Pokolenie najstarsze</p> Signup and view all the answers

Dopasuj funkcje językowe do ich opisów:

<p>Funkcja ekspresywna = Informacja o nadawcy Funkcja przedstawiająca = Informacja o rzeczywistości Funkcja impresywna = Informacja o odbiorcy Funkcja fatyczna = Utrzymywanie kontaktu</p> Signup and view all the answers

Jakie media były używane do dystrybucji twórczości w III obiegu?

<p>Kasety magnetofonowe (C)</p> Signup and view all the answers

W jakiej szkole strukturalizmu skoncentrowano się na adaptacji koncepcji de Saussure'a do literaturoznawstwa?

<p>Szkoła Praska (C)</p> Signup and view all the answers

Struktura języka jest sumą poszczególnych elementów, a każdy z nich działa niezależnie od innych.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Skrajnie lewicowe poglądy były dominujące wśród punków.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Co to są artziny?

<p>Pisania ulotne rozprowadzane podczas koncertów.</p> Signup and view all the answers

Jakie przekształcenia są charakterystyczne dla struktury języka?

<p>Procesy transformacyjne</p> Signup and view all the answers

Język poetycki różni się od języka ogólnego swoją _______.

<p>autotelicznością</p> Signup and view all the answers

Ruch punkowy z czasem przekształcił się w ruch __________.

<p>społeczno-polityczny</p> Signup and view all the answers

Kto jest uważany za głównego przedstawiciela teorii funkcji mowy?

<p>Roman Jakobson (C)</p> Signup and view all the answers

Dopasuj wydarzenie do jego opisu:

<p>Festiwal Muzyków Rockowych = Największy festiwal muzyki młodzieżowej w Bloku Wschodnim Pomarańczowa Alternatywa = Ruch sprzeciwiający się władzy Jarocin = Miasto festiwalu muzycznego Koncerty punkowe = Demonstracje przeciwko systemowi</p> Signup and view all the answers

Wczesny strukturalizm ignoruje historyczny kontekst literatury.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie są ogólne właściwości abstrakcyjnego systemu języka według de Saussure'a?

<p>Opozycje</p> Signup and view all the answers

Opozycje binarne definiują _______ dźwiękowe w strukturze języka.

<p>różnice</p> Signup and view all the answers

Jak nazywa się pierwsza szkoła powstała na gruncie strukturalizmu?

<p>Szkoła Praska (D)</p> Signup and view all the answers

Kto jest jednym z autorów podkreślających rozczarowanie wolnością po 1989 roku?

<p>Krzysztof Uniłowski (C)</p> Signup and view all the answers

Rok 1989 w Polsce oznaczał całkowity przełom w literaturze.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko opisał Janusz Sławiński w kontekście literackim po 1989 roku?

<p>zanik centrali</p> Signup and view all the answers

W modelu nieepickim autor korzysta z _____ narracji.

<p>dygresyjnej</p> Signup and view all the answers

Kto z autorów specjalizuje się w dygresji?

<p>Marek Bieńczyk (C)</p> Signup and view all the answers

W literaturze po 1989 roku nie obawiano się o przywrócenie starych formacji politycznych.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie wartości etyczne stały się przedmiotem rozważań po 1989 roku?

<p>wolność</p> Signup and view all the answers

Mistrzami spowolnienia w literaturze są m.in. Jerzy Pilch, Marek Bieńczyk oraz _____ .

<p>Stefan Chwin</p> Signup and view all the answers

Dopasuj autorów do ich charakterystycznych technik literackich:

<p>Jerzy Pilch = retardacja Marek Bieńczyk = dygresja Stefan Chwin = opis Bruno Schulz = symbolizm</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko charakteryzuje lata po 1989 roku w kontekście literatury?

<p>Decentralizacja kultury (D)</p> Signup and view all the answers

Josef Kafka był nazywany mistrzem dygresji.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Kto z krytyków podważał sens mitu przełomu po 1989 roku?

<p>Julian Kornhauser</p> Signup and view all the answers

W III Rzeczypospolitej pojawiły się nowe tytuły i _____ literackie.

<p>ośrodki</p> Signup and view all the answers

Jakie pojęcie wiąże się z poszukiwaniem lokalnych wartości artystycznych?

<p>Decentralizacja (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do wolności było typowe dla tego okresu?

<p>Krytyczne</p> Signup and view all the answers

Co stanowiło źródło nadziei na zmiany w kulturze po 1989 roku?

<p>Polityczna sytuacja (C)</p> Signup and view all the answers

Jaką rolę w utworze odgrywa postać Ruty?

<p>Reinterpretacja bogini Demeter (C), Królowa podziemnego świata (D)</p> Signup and view all the answers

Ruta uciekła do Prawieku, aby uniknąć swojej przeszłości.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakim symbolem jest Kłoska w utworze?

<p>wąż</p> Signup and view all the answers

Izydor zadaje sobie _______ pytania na temat istnienia Boga.

<p>filozoficzne</p> Signup and view all the answers

Dopasuj postaci do ich działań lub cech:

<p>Genowefa = Stara się pokochać Izydora Michał = Opiekuje się niepełnosprawną żoną Dziedzic Popielski = Poszukuje sensu życia Florentynka = Kochająca swoje zwierzęta</p> Signup and view all the answers

Jakie wydarzenie wpłynęło na życie Ruty jako młodej dziewczyny?

<p>Zbiorowy gwałt w czasie wojny (D)</p> Signup and view all the answers

Bohaterowie utworu nie podejmują filozoficznych refleksji.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Kogo Bóg porównuje do cebuli?

<p>Hioba</p> Signup and view all the answers

Dukla to ________ miasteczko położone na północnym skraju Beskidu Niskiego.

<p>niewielkie</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób świat z Prawieku wpisuje się w rzeczywistość bohaterów?

<p>Przenika się z politycznymi i społecznymi zmianami (C)</p> Signup and view all the answers

W utworze nie ma odniesień do społecznych problemów.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jaki rodzaj sztuki pochłania Dziedzic Popielski?

<p>sztuka i namiętność</p> Signup and view all the answers

W powieści 'Wojna polsko-ruska' głównym bohaterem jest dresiarz o imieniu _______.

<p>Silny</p> Signup and view all the answers

Jak postać Dukli wpływa na narratora?

<p>Przyciąga go swoją siłą (A)</p> Signup and view all the answers

Motyw obcego jest nieobecny w utworze.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Kim był Claude Levi Strauss?

<p>Antropologiem i filozofem (A)</p> Signup and view all the answers

Levi Strauss opracował pojęcie 'języka' wyłącznie na podstawie badań etnograficznych.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie kategorie elementarne uznał Levi Strauss za cechy mitów?

<p>Jednostki elementarne właściwe poszczególnym typom zachowań kulturowych.</p> Signup and view all the answers

____ jest symbolicznym miejscem przemijania i pochłaniania energii życiowej w opisie Prawieku.

<p>Grzybnia</p> Signup and view all the answers

Dopasuj bohaterów do ich opisów:

<p>Misia = Córka Michała i Genowefy, ma młynek do kawy Genowefa = Praktykująca religię, wierna mężowi Zły Człowiek = Człowiek, który zdehumanizował się w lesie, zapomniał o kulturze</p> Signup and view all the answers

Jaki aspekt kultury był przedmiotem badań Levi Straussa?

<p>Rytuały i obrzędy (D)</p> Signup and view all the answers

Literatura według Bachtina jest uporządkowana i nie zawiera różnych głosów.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie przesłanie niesie ze sobą młynek do kawy w kontekście Misi?

<p>Symbolizuje myśli filozoficzne i ideę mielenia, która determinuje jego istnienie.</p> Signup and view all the answers

Młyn w Prawieku jest miejscem ____ oraz ____ kultury.

<p>pracy, życiowej witalności</p> Signup and view all the answers

Czym jest 'świat karnawałowy' według Bachtina?

<p>Opozycyjnym światopoglądem wobec oficjalnych instytucji (A)</p> Signup and view all the answers

W Prawieku granice definiuje jedynie przestrzeń fizyczna.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jaką postać przyjmuje Zły Człowiek w opisie sytuacji społecznej?

<p>Człowieka zdehumanizowanego, który utracił kontakt z kulturą.</p> Signup and view all the answers

Misia miała trudności w ____ się i dokończeniu edukacji przez małżeństwo z Pawłem.

<p>zakończeniu</p> Signup and view all the answers

Jakie wydarzenie z historii miało istotny wpływ na bohaterów Prawieku?

<p>II wojna światowa (B)</p> Signup and view all the answers

Czym jest redukcja transcendentalna?

<p>Wyłączenie świadomości empirycznej (A), Izolacja od doświadczenia empirycznego (C)</p> Signup and view all the answers

Fenomenologia bada wyłącznie świadomość empiryczną.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie są dwa sposoby czytania według R. Ingardena?

<p>Doświadczenie indywidualnego dzieła oraz ogólne uchwycenie istoty dzieła.</p> Signup and view all the answers

Fenomenologia jako badanie _______ a nie samej egzystencji.

<p>esencji</p> Signup and view all the answers

Dopasuj przedstawicieli do ich orientacji fenomenologicznej:

<p>E. Husserl = Fenomenologia czystej świadomości R. Ingarden = Analiza dzieła literackiego G. Bachelard = Fenomenologia obrazu poetyckiego H.R. Jauss = Estetyka recepcji</p> Signup and view all the answers

Jaką pomoc w zrozumieniu dzieła literackiego może dać fenomenologia?

<p>Identyfikację z twórczą świadomością pisarza (C)</p> Signup and view all the answers

Dzieło literackie jest zawsze uzależnione od indywidualnych aktów świadomości.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Co jest kluczowym przedmiotem badań fenomenologii według Ingardena?

<p>Istota świadomości.</p> Signup and view all the answers

Fenomenologia G. Bachelarda to badanie _______ poetyckiego.

<p>obrazu</p> Signup and view all the answers

Jakie jest podejście szkoły genewskiej do analizy literackiej?

<p>Krytyka tematyczna (B)</p> Signup and view all the answers

Dzieło literackie jest jedynie odbiciem rzeczywistości empirycznej.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Czym różni się fenomenologia od empiryzmu w kontekście badania literatury?

<p>Fenomenologia bada esencję i subiektywne doświadczenie, podczas gdy empiryzm koncentruje się na rzeczach poza świadomością.</p> Signup and view all the answers

Czytanie fenomenologiczne stara się uchwycić _______ dzieła literackiego.

<p>ideę</p> Signup and view all the answers

Jakie podejście do sensu dzieła zaleca H.R. Jauss?

<p>Wielowymiarowe zrozumienie literatury (D)</p> Signup and view all the answers

Fenomenologia wyklucza subiektywność w poznawaniu dzieła literackiego.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie uczucia towarzyszyły Florentynce po stracie bliskich?

<p>Trauma (B)</p> Signup and view all the answers

Izydor był pełen obaw przed przekraczaniem granic Prawieku.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Kto zabił Florentynkę?

<p>Żołnierz niemiecki Kurt</p> Signup and view all the answers

Mąż Ruty, Uklej, był ____________ , co skłoniło ją do wyjazdu do Brazylii.

<p>przemocowy</p> Signup and view all the answers

Co charakteryzuje dzieło literackie jako przedmiot intencjonalny?

<p>Jest tworem schematycznym, potrzebującym aktualizacji (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie postrzeganie relacji z mężczyznami miała Ruta po traumatycznych przeżyciach?

<p>Nie łączyła miłości z potrzebami seksualnymi (D)</p> Signup and view all the answers

Dopasuj postaci do ich roli lub cechy:

<p>Izydor = Niepełnosprawny syn, filozoficzne refleksje Paweł Boski = Ambicja i chęć zmiany statusu Florentynka = Duma i tragedia rodzinna Ruta = Kobieta pragnąca niezależności</p> Signup and view all the answers

Motywacja w konstrukcji utworu literackiego odgrywa ważną rolę w ustalaniu relacji między materiałem a chwytem.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne założenia nowej krytyki literackiej?

<p>Odrzucenie subiektywno-impresyjnego wzorca oraz zwrócenie uwagi na autonomiczną wartość dzieł literackich.</p> Signup and view all the answers

Prawiek był zamkniętą przestrzenią przed wpływami zewnętrznymi.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Ad realibus ad _____ to pojęcie oznaczające przejście ze sfery materialnej do sfery idei.

<p>realiora</p> Signup and view all the answers

Matka Boska Jeszkotlowska dawała siłę i moc ___________ tym, którzy jej potrzebują.

<p>zdrowienia</p> Signup and view all the answers

Dopasuj przedstawicieli nowej krytyki do ich opisów.

<p>Cleanth Brooks = Ekspert w teorii metafory John Crowe Ransom = Zajmował się analizą strukturalną poezji William Wimsatt = Formułował zasady obiektywnej krytyki literackiej Allen Tate = Krytyk literacki koncentrujący się na języku</p> Signup and view all the answers

Jakie zmiany dokonują się w Prawieku wraz z upływem czasu?

<p>Degradacja z pozycji mitu do realnej postaci;</p> Signup and view all the answers

Jaka postać odczuwana jest jako symbol Kory, władczyni świata umarłych?

<p>Ruta (B)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza termin 'Zaumnyj Język'?

<p>Język pozarozumowy, bez sensu i bełkotliwy (C)</p> Signup and view all the answers

Misię szanował Paweł Boski przez całe ich małżeństwo.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Przedmiotowy odpowiednik to bezpośrednie przedstawienie uczuć poety.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie siły natury reprezentuje grzybnia w utworze?

<p>Siła natury i żywotność śmierci</p> Signup and view all the answers

Jakie są dwa rodzaje motywacji w literackiej konstrukcji utworu?

<p>Motywacja kompozycyjna i motywacja artystyczna.</p> Signup and view all the answers

Błąd __________ odnosi się do błędnego mniemania, iż intencja autora ma znaczenie w interpretacji dzieła.

<p>intencji</p> Signup and view all the answers

Eli, żydowski młodzieniec, pracuje w __________.

<p>młynie Niebieskich</p> Signup and view all the answers

Dopasuj koncepcje do ich definicji.

<p>Defamiliarization = Wprowadzenie efektu udziwnienia Kanonizacja = Przesuwanie gatunków do centrum Motywacja artystyczna = Nadanie dziełu wyjątkowości Tekstura = Warstwa retoryczno-językowa utworu</p> Signup and view all the answers

Jak wspólną cechę mają bohaterowie utworu?

<p>Każdy szuka sensu życia (C)</p> Signup and view all the answers

Co jest ważnym aspektem strukturalizmu w literaturze?

<p>Analiza strukturalna i gramatyki literackiej (A)</p> Signup and view all the answers

Dopasuj symboliczne znaczenie postaci:

<p>Kłoska = Wiedźma, moc przyrody Uklej = Przemoc w relacji Izydor = Refleksje filozoficzne Genowefa = Witalność i ambicje</p> Signup and view all the answers

Koncepcja 'czystego opisu' odnosi się do przedstawienia dzieła bez jakiejkolwiek wartości judgmental.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób język wpływa na poezję według badaczy?

<p>Język jako materiał poezji jest centrum wiersza i jego umiejętne kształtowanie decyduje o wartości dzieła.</p> Signup and view all the answers

Błąd __________ to przekonanie, że analiza literacka powinna opierać się na emocjach krytyka.

<p>afektywności</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Silva rerum

Zbiór utworów różnych autorów i treści w literaturze.

Sylwy współczesne

Dzieła XX wieku łączące różne formy literackie.

Heterogeniczność literatury

Cechy literatury łączącej różne formy i gatunki.

Różnorodność form literackich

Połączenie powieści, eseju, dziennika, itp.

Signup and view all the flashcards

Kontekst polskości

Refleksje na temat spraw narodowych w literaturze.

Signup and view all the flashcards

Motyw romansu

Wątek miłosny między postaciami utworu.

Signup and view all the flashcards

List od przyjaciela

Opowieść emigranta o życiu w totalitaryzmie.

Signup and view all the flashcards

Obraz Polski w literaturze

Wyidealizowany wizerunek kraju jako raju wolności.

Signup and view all the flashcards

Pokolenie brulionu

Grupa młodych twórców literackich poszukujących nowego języka ekspresji.

Signup and view all the flashcards

Mowa potoczna

Informalny język używany w codziennej komunikacji.

Signup and view all the flashcards

Weryzm

Styl literacki kładący nacisk na wierne odzwierciedlenie rzeczywistości.

Signup and view all the flashcards

Sztuka mimesis

Imitacja rzeczywistości w sztuce i literaturze.

Signup and view all the flashcards

Groteskowość

Styl literacki łączący elementy absurdalne i śmieszne.

Signup and view all the flashcards

III obieg wydawniczy

Alternatywny nurt wydawniczy powstały w Polsce w latach 80. XX wieku.

Signup and view all the flashcards

Arzyny

Pisma ulotne wydawane w III obiegu, często związane z muzyką punkową.

Signup and view all the flashcards

Pomarańczowa Alternatywa

Ruch happeningowy działający w latach 80. XX wieku w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Jarocin

Festiwal muzyczny, ważne miejsce dla ruchu kontrkulturowego w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Punk

Ruch muzyczny i subkultura skupiająca młodzież podważającą normy społeczne.

Signup and view all the flashcards

Anarchizm w punku

Ideologia wielu punków negująca autorytet i instytucje.

Signup and view all the flashcards

Czynniki kulturowe w literaturze

Ważne odniesienia do historii i sztuki w twórczości.

Signup and view all the flashcards

Krytyka komunizmu

Twórczość sprzeciwiająca się systemowi komunistycznemu.

Signup and view all the flashcards

Tożsamość narodowa

Uczucie przynależności kulturowej do danego narodu.

Signup and view all the flashcards

Świat nie przedstawiony

Książka krytycznoliteracka z 1974 roku autorstwa Kornhausera i Zagajewskiego.

Signup and view all the flashcards

Nowa Fala

Ruch literacki, który podkreślał realizm i kontakt z współczesnością.

Signup and view all the flashcards

Manifest literacki

Tekst pisany w celu wyrażenia niezadowolenia z rzeczywistości i zaproponowania alternatywy.

Signup and view all the flashcards

Pokolenie '56

Termin użyty przez Jana Błońskiego dla twórców aktywnych po 1956 roku.

Signup and view all the flashcards

Bunt pokolenia '56

Odmowa akceptacji socrealizmu i literatury zaangażowanej.

Signup and view all the flashcards

Andrzej Bursa

Twórca związany z pokoleniem Współczesności, ważny dla literatury polskiej.

Signup and view all the flashcards

Krytyka literacka

Analiza i ocena dzieł literackich w kontekście kulturowym.

Signup and view all the flashcards

Czynnik polityczny

Wydarzenia polityczne, które wpłynęły na literaturę po 1956 roku.

Signup and view all the flashcards

Czasopismo literackie

Miejsce publikacji dla twórców piszących w danym pokoleniu.

Signup and view all the flashcards

Nienaiwny realizm

Postulat Kornhausera na przedstawianie rzeczywistości lat 60. i 70.

Signup and view all the flashcards

Krytyka Nowej Fali

Negatywne oceny dotyczące braku wspólnej poetyki w tym ruchu.

Signup and view all the flashcards

Debiut literacki

Pierwsze publiczne wystąpienie twórcy w literaturze.

Signup and view all the flashcards

Postmodernizm

Ruch charakteryzujący się kwestionowaniem tradycyjnych form literackich.

Signup and view all the flashcards

Orientacja Poetycka Hybrydy

Grupa literacka, której członkowie tworzyli w opozycji do Nowej Fali.

Signup and view all the flashcards

Kultura masowa

Interesowanie się popkulturą, muzyką i reklamą przez literatów młodszego pokolenia.

Signup and view all the flashcards

Definicja wolności

Zjawisko wymagające określenia wartości etycznych i literackich.

Signup and view all the flashcards

Mit Solidarności

Rozczarowanie wolnością po upadku komunizmu w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Nieepicki model prozy

Styl narracji, który wykorzystuje różne formy i składniki fabuły.

Signup and view all the flashcards

Retardacja

Technika spowolnienia akcji w narracji, używana przez Jerzego Pilcha.

Signup and view all the flashcards

Dygresja

Odbieganie od głównego wątku w narracji, stosowane przez Marka Bieńczyka.

Signup and view all the flashcards

Tradycyjna powieść

Kładzie nacisk na wydarzenia i intrygę w literaturze.

Signup and view all the flashcards

Problematyzacja narracji

Koncentrowanie się na sposobie opowiadania i jego tematyce.

Signup and view all the flashcards

Cezura roku 1989

Symboliczny moment zmiany politycznej w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Decentralizacja kultury

Wzrost znaczenia lokalnych ośrodków literackich po 1989 roku.

Signup and view all the flashcards

Zanik centrali

Zjawisko rozproszenia wpływów kulturalnych w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Postawy prywatne w literaturze

Skupienie na osobistych doświadczeniach i sukcesach.

Signup and view all the flashcards

Nowy kapitalizm

Nowe wartości i normy w polskiej kulturze po 1989 roku.

Signup and view all the flashcards

Literackie ośrodki lokalne

Nowe, konkurencyjne grupy literackie powstające w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Mit przełomu

Powszechne przekonanie o nadejściu nowej epoki w kulturze.

Signup and view all the flashcards

Wartości etyczne w literaturze

Zasady, które autorzy muszą zdefiniować w nowoczesnej literaturze.

Signup and view all the flashcards

Totart

Grupa artystyczna w Polsce, łącząca sztukę i anarchizm.

Signup and view all the flashcards

Ruch Społeczeństwa Alternatywnego (RSA)

Inicjatywa wspierająca pacyfizm i młodych obywateli niechcących służby wojskowej.

Signup and view all the flashcards

Obrzucanie publiczności

Kontrowersyjna praktyka występów Totartu polegająca na rzucaniu 'bombami z mokrych gazet'.

Signup and view all the flashcards

Klasycyzm

Ruch literacki nawiązujący do kultury antycznej i dążący do harmonii.

Signup and view all the flashcards

Barbarzyńcy

Grupa młodych twórców skupiająca się na awangardowym podejściu do literatury.

Signup and view all the flashcards

Rola literatury po 1989 roku

Literatura utraciła uprzywilejowaną pozycję jako sumienie narodu.

Signup and view all the flashcards

Nagroda Nobla w literaturze

Prestiżowa nagroda przyznana Wisławie Szymborskiej w 1996 roku.

Signup and view all the flashcards

Powieść 'Początek'

Dzieło Andrzeja Szczypiorskiego, poruszające temat Holokaustu.

Signup and view all the flashcards

Andrzej Stasiuk

Współczesny pisarz, znany z realistycznych opisów prowincji.

Signup and view all the flashcards

Karnawał w literaturze

Czas po 1989 roku, charakteryzujący się różnorodnością i swobodą ekspresji.

Signup and view all the flashcards

Literackie debiuty lat 90.

Pojawienie się wielu nowych, oryginalnych twórców w polskiej literaturze.

Signup and view all the flashcards

Książki a kapitalizm

W gospodarce kapitalistycznej literatura stała się towarem do sprzedaży.

Signup and view all the flashcards

Tematy literackie po 1989 roku

Literatura poruszała wcześniej przemilczane lub nieobecne tematy.

Signup and view all the flashcards

Duch klasycyzmu

Nawiązanie do tradycji i wartości kultury antycznej.

Signup and view all the flashcards

Talking cure

Terapia mówiona, w której opowiadanie opiera się na leczeniu histerii przez hipnozę i interpretację.

Signup and view all the flashcards

Psychoanaliza

Model teoretyczny wyjaśniający naturę ludzką, skoncentrowany na podświadomości.

Signup and view all the flashcards

Sublimacja

Nieseksualne wykorzystanie energii seksualnej w innych działaniach, jak sztuka.

Signup and view all the flashcards

Marzenia senne

Ujawniają podświadome elementy, które pacjent wyparł.

Signup and view all the flashcards

Wyparcie

Mechanizm obronny, który chroni Ja przed nieprzyjemnościami.

Signup and view all the flashcards

Uraz

Wydarzenie, które zbliża nas do tego, co niemożliwe do opisania.

Signup and view all the flashcards

Trauma

Trwałe uszkodzenie, które nie może być całkowicie usunięte.

Signup and view all the flashcards

Archetyp

Prawzór psychiczny, powracający w literaturze i doświadczeniu.

Signup and view all the flashcards

Intencjonalność

Każda świadomość jest nastawiona na coś konkretnego.

Signup and view all the flashcards

Fenomenologia

Nauka badająca czystą świadomość i jej przeżycia.

Signup and view all the flashcards

Czysta fenomenologia

Analiza przeżyć dostępnych w ograniczonej świadomej intuicji.

Signup and view all the flashcards

Korelacja

Związek między różnymi elementami w fenomenologii.

Signup and view all the flashcards

Konstytucja

Tworzenie znaczeń i struktur w przeżyciach.

Signup and view all the flashcards

Redukcja

Process upraszczania i koncentrowania się na esencji przeżyć.

Signup and view all the flashcards

Emancypacja prowincji

Zjawisko wzrostu znaczenia lokalnych środowisk literackich po 1989 roku.

Signup and view all the flashcards

Rewolucja obwarzanka

Termin opisujący kulturę skupioną na obrzeżach, bez centralnego punktu.

Signup and view all the flashcards

Nurt ojczyźniany

Literacki trend skupiający się na lokalnych tożsamościach i regionach.

Signup and view all the flashcards

Pisarze ojczyzn prywatnych

Autorzy literatury skoncentrowani na swoich lokalnych małych ojczyznach.

Signup and view all the flashcards

Koniec historii

Termin stworzony przez Fukuyamę, mówiący o ustaniu konfliktów po zimnej wojnie.

Signup and view all the flashcards

Pluralizm

Tendencja do akceptacji różnorodności w kulturze i społeczeństwie.

Signup and view all the flashcards

Ponowoczesność

Ruch intelektualny, który zanegował uniwersalne narracje oświeceniowe.

Signup and view all the flashcards

Sprawa Sokala

Incydent, gdy Alan Sokal opublikował bezsensowny artykuł jako prowokację.

Signup and view all the flashcards

Literatura zaangażowana

Twórczość krytyczna, która zwraca uwagę na problemy społeczne.

Signup and view all the flashcards

Roczniki siedemdziesiąte

Pokolenie pisarzy z lat 70., które wchodziło na rynek pracy w XXI wieku.

Signup and view all the flashcards

Kultura obszarów wiejskich

Rozwój instytucji kultury w małych miastach i na wsiach.

Signup and view all the flashcards

Dyskusja o tożsamości

Debaty dotyczące indywidualizmu i wspólnoty w literaturze.

Signup and view all the flashcards

David Lowenthal

Autor związany z badaniami tożsamości i pamięci kulturowej.

Signup and view all the flashcards

Nowe narracje

Nowe sposoby opisywania rzeczywistości w literaturze po 1989 roku.

Signup and view all the flashcards

Dorota Masłowska

Pisarz i autorka uznana za enfant terrible literatury polskiej.

Signup and view all the flashcards

Literacka sensacja dekady

Pierwsza powieść Masłowskiej zdobyła uznanie i wysoką sprzedaż w Polsce.

Signup and view all the flashcards

Książki w nowych językach

Dzieła Masłowskiej przetłumaczone na dziewięć języków obcych.

Signup and view all the flashcards

Powieść 'Wszyscy jesteśmy Chrystusami'

Praca Masłowskiej związana z polskim doświadczeniem postkomunistycznym.

Signup and view all the flashcards

Narracja po 1989 roku

Literatura po 1989 roku zaczęła poruszać nowe, wcześniej tabu tematy.

Signup and view all the flashcards

Fenomenologia transcendentalna

Badanie, jak świadoma percepcja konstytuuje przedmioty poznania.

Signup and view all the flashcards

Redukcja transcendentalna

Wyłączenie empirycznego świata w celu badania świadomości.

Signup and view all the flashcards

Immanencja

To, co jest dane w świadomości, występuje w sposób oczywisty.

Signup and view all the flashcards

Zasada wszystkich zasad

Wyłączna prawomocność poznania w granicach jej prezentacji.

Signup and view all the flashcards

Teoria poznania

Badanie relacji między świadomością a bytem.

Signup and view all the flashcards

Fenomenologia jako nauka

Nieprzyrodnicza analiza czystej świadomości, nie empirycznej.

Signup and view all the flashcards

Filozoficzny idealizm

Rzeczy istniejące tylko w świadomości subiektywnej.

Signup and view all the flashcards

Dzieło literackie wg Ingardena

Istnieje zależnie od aktów świadomości, ale ma niezależny fundament.

Signup and view all the flashcards

Czytanie fenomenologiczne

Analiza istoty dzieła literackiego jako przedmiotu artystycznego.

Signup and view all the flashcards

Aprioryczna analiza

Ujęcie ogólnej idei w dziele sztuki, niezależnie od jednostkowych cech.

Signup and view all the flashcards

Fenomenologia wyobraźni

Badanie obrazu poetyckiego jako wytworu czystej wyobraźni.

Signup and view all the flashcards

Prym of subiektywnej świadomości

Czytelnik uznaje świadomość autora w lekturze.

Signup and view all the flashcards

Aktywny czytelnik

Czytelnik, który współtworzy sens dzieła literackiego.

Signup and view all the flashcards

Estetyka recepcji

Badanie procesu odbioru dzieła literackiego w kontekście historycznym.

Signup and view all the flashcards

Horyzont oczekiwań

Kontekst historyczny, który wpływa na interpretację dzieła literackiego.

Signup and view all the flashcards

Dzieło literackie

Twór intencjonalny związany z autorską świadomością i intersubiektywnymi znaczeniami.

Signup and view all the flashcards

Autonomia artystycznego materiału

Język jako fundamentalny element tworzenia poezji.

Signup and view all the flashcards

Ad realibus ad realiora

Przejście od rzeczy materialnych do sfery idei i wartości.

Signup and view all the flashcards

Zaumnyj Jazyk

Język pozarozumowy, bez sensu, ale podkreślający autonomię języka.

Signup and view all the flashcards

Uniezwyklenie

Efekt zmiany perspektywy, który daje sztuka słowa.

Signup and view all the flashcards

Motywacja

Zasada konstrukcji utworu regulująca relacje między chwytem a materiałem.

Signup and view all the flashcards

Kanonizacja gatunków

Przesuwanie gatunków literackich z peryferii do centrum literatury.

Signup and view all the flashcards

Chwyt literacki

Estetyczna zasada przekształcająca materiał literacki w dzieło sztuki.

Signup and view all the flashcards

Efekt defamiliaryzacji

Zakłócenie rutynowego postrzegania rzeczywistości w utworze.

Signup and view all the flashcards

Błąd afektywności

Błędne przekonanie, że interpretacja opiera się na uczuciach krytyka.

Signup and view all the flashcards

Błąd intencji

Przekonanie, że intencja autora wpływa na interpretację dzieła.

Signup and view all the flashcards

Poetyki lingwistyczne

Nurt literacki oparty na analizie języka poetyckiego.

Signup and view all the flashcards

Gramatyki literatury

Próba skonstruowania reguł analizy literackiej inspirowana antropologią.

Signup and view all the flashcards

Struktura literacka

Układ i organizacja wewnętrzna dzieła literackiego.

Signup and view all the flashcards

Autonomiczność języka

Język jako spójny system wzajemnych powiązań elementów.

Signup and view all the flashcards

Fonemy

Elementarne cząstki językowe na poziomie dźwiękowym.

Signup and view all the flashcards

Różnice dźwiękowe

Opozycje binarne, które definiują znaczenie fonemów.

Signup and view all the flashcards

Całościowość struktury

Struktura nie jest sumą, ale zorganizowaną całością.

Signup and view all the flashcards

Struktura języka

Zbiór reguł i zależności między elementami języka.

Signup and view all the flashcards

Przekształcenia w języku

Dynamiczne procesy transformacyjne w strukturze języka.

Signup and view all the flashcards

Prawidłowości i homologie

Struktury niższego rzędu wskazujące na powiązania między zjawiskami.

Signup and view all the flashcards

Funkcje językowe

Role, jakie język odgrywa w komunikacji: ekspresywna, impresywna, itp.

Signup and view all the flashcards

Model komunikacji

Zespół odniesień między nadawcą a odbiorcą.

Signup and view all the flashcards

Wczesny strukturalizm

Nurt w literaturoznawstwie inspirowany językoznawstwem.

Signup and view all the flashcards

Praska Szkoła Strukturalna

Pierwsza szkoła strukturalizmu, adaptująca koncepcje de Saussure'a.

Signup and view all the flashcards

Analiza strukturalna

Podejście badające wewnętrzną organizację dzieła literackiego.

Signup and view all the flashcards

Koncepcja systemu języka

Założenie o języku jako strukturalnym systemie.

Signup and view all the flashcards

Teoria funkcji mowy

Jak język pełni różne funkcje w literaturze.

Signup and view all the flashcards

Język poetycki

Zdolność języka do ukazania samych znaków i piękna.

Signup and view all the flashcards

Wiedźma

Kobieca postać reinterpretująca Demeter, boginię płodności.

Signup and view all the flashcards

Kora

Postać symbolizująca władczynię podziemia.

Signup and view all the flashcards

Ukleja

Przemocowy mąż Ruty, dążący do władzy nad nią.

Signup and view all the flashcards

Przemoc w wojnie

Zbiorowy gwałt doświadczany przez Rutę.

Signup and view all the flashcards

Ucieczka do Brazylii

Ruch Ruty do innego, obcego świata.

Signup and view all the flashcards

Motyw obcego

Postać Boga obserwującego ludzi z samotności.

Signup and view all the flashcards

Hiob

Postać biblijna, będąca obiektem prób Bożych.

Signup and view all the flashcards

Oniryzm

Styl literacki łączący rzeczywistość z baśnią.

Signup and view all the flashcards

Filozoficzne pytania Izydora

Zastanawianie się nad istnieniem Boga i życia.

Signup and view all the flashcards

Dziedzic Popielski

Postać poszukująca sensu życia w dojrzałym wieku.

Signup and view all the flashcards

Genowefa

Postać unikająca dotyku, próbująca miłości.

Signup and view all the flashcards

Misia i Paweł

Postacie chroniące uciekających Żydów.

Signup and view all the flashcards

Zwierzęta jako symbole

Postacie zwierząt noszące głębsze znaczenia.

Signup and view all the flashcards

Książka o dresiarzu

Powiesć ukazująca przygody w dojrzałym kontekście.

Signup and view all the flashcards

Antropologia strukturalna

Dyscyplina humanistyczna inspirowana przez Levi Straussa, łącząca antropologię i językoznawstwo.

Signup and view all the flashcards

Levi Strauss

Antropolog, który rozwinął pojęcie 'języka' w badaniach nad kulturą, poszukując systemów w praktykach kulturowych.

Signup and view all the flashcards

Systemowe pojęcie kultury

Zrozumienie kultury jako organizacji opierającej się na ukrytych systemach świecie.

Signup and view all the flashcards

Bachtin

Teoretyk literatury, który uważał, że literatura jest bliska instynktom i przejawia różnorodność głosów.

Signup and view all the flashcards

Karnawałowość

Pojęcie kulturowe odnoszące się do świętowania, śmiechu i parodii, kontrastujące z powagą.

Signup and view all the flashcards

Świat poniżej świata

Sfera materialna życia, niezależna od rozumu i rządząca instynktami.

Signup and view all the flashcards

Młyn

Miejsce pracy w Prawieku, symbolizujące witalność i zmianę perspektywy.

Signup and view all the flashcards

Grzybnia

Symbol przemijania i pochłaniania energii życiowej, wspierany przez nadprzyrodzone siły.

Signup and view all the flashcards

Czas w narracji

Zarządzanie czasem w opowieści, pokazujące interakcje między różnymi pokoleniami.

Signup and view all the flashcards

Misia

Postać centralna, córka Michała, której młynek do kawy staje się atrybutem myśli filozoficznej.

Signup and view all the flashcards

Zły Człowiek

Dehumanizowany chłop z lasu, symbolizujący utratę kontaktu z kulturą.

Signup and view all the flashcards

Perspektywiczna narracja

Opowiadanie historii poprzez różne punkty widzenia bohaterów w czasie.

Signup and view all the flashcards

Młynek do kawy

Symbol myślenia i idei, przechodzący z rąk Misi do Adeli.

Signup and view all the flashcards

Akcja mitologizująca

Opis codzienności w formie mitologicznej, pokazujący znaczenie przesłania przez pokolenia.

Signup and view all the flashcards

Wyroki boskie

Wierzenia związane z boską interwencją w ludzkie sprawy.

Signup and view all the flashcards

Przypadek

Zjawisko brane za przypadkowe, bez boskiej interwencji.

Signup and view all the flashcards

Egzystencjalne pytania

Pytania dotyczące sensu życia i istnienia.

Signup and view all the flashcards

Rola zwierząt

Zwierzęta przynoszą pocieszenie i wspierają ludzi w smutku.

Signup and view all the flashcards

Rutyna Florentynki

Tryb przetrwania, który przekształca się w refleksje życiowe.

Signup and view all the flashcards

Izydor

Niepełnosprawny syn, który pragnie kontaktu i miłości.

Signup and view all the flashcards

Ruta

Postać symbolizująca niezależność i ból wynikający z przeszłości.

Signup and view all the flashcards

Matka Boska Jeszkotlowska

Postać dająca siłę i moc zdrowienia w społeczności.

Signup and view all the flashcards

Kłoska

Postać łącząca się z naturą i mająca nadprzyrodzone moce.

Signup and view all the flashcards

Prawiek

Symboliczna przestrzeń ukazująca życie polskiej prowincji XX wieku.

Signup and view all the flashcards

Zjawiska totalitarne

Wpływające na życie bohaterów w kontekście historycznym.

Signup and view all the flashcards

Holokaust

Historie cierpienia i rozczarowania, które kształtują postaci.

Signup and view all the flashcards

Relacje międzyludzkie

Kompleksowe powiązania między postaciami i ich wybory.

Signup and view all the flashcards

Filozofia życia

Osobiste refleksje postaci związane z odczuciami i wyborami.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Silva Rerum and Modern Sylves

  • "Silva rerum" (forest of things) is a collection of diverse works by various authors.
  • 20th-century literature features "modern sylves," works that don't adhere to fixed genre rules.
  • This literature is heterogeneous, blending genres like novels, diaries, essays, and reports.
  • Traditional genre criticism often ignored or misinterpreted these forms due to their internal contradictions and inconsistencies.
  • "Modern sylves" propose a new framework for understanding and describing this literature.
  • The evolution of this approach into a prominent movement occurred in the latter half of the 20th century.

Modern Sylves: Example

  • A work set in 1970s Christmas Eve.
  • Characters await Soviet gold rings.
  • Includes Tadeusz Konwicki, Tadeusz Kojran (supposedly attempting to assassinate Konwicki), a KGB agent, and an informer.
  • The delivery is delayed and includes Russian samovars and travel visas to the USSR instead.
  • Kojran obtains the visa and Konwicki falls ill.
  • A brief romantic affair with a shop assistant ensues.
  • The characters reconcile past grievances.
  • The narrative reflects Polish history, literature, and national identity lost.

Further Literary Works and Analyses

  • Swiat nie przedstawiony (The Unpresented World, 1974): A literary criticism collection by Julian Kornhauser and Adam Zagajewski.
  • Embraces realism and engagement with contemporary issues.
  • Critique of stylized expression and detachment from reality, in contrast to literary techniques used in the past.
  • Represents the "New Wave" movement's ideology.
  • Contains an element of irony.

"Pokolenie '56" (Generation '56)

  • A literary generation characterized by political and cultural shifts after the death of Stalin.
  • Emerging writers were influenced by the political thaw and cultural transformations.
  • Includes influential figures like Andrzej Bursy, Stanisław Grochowiak, Miron Białoszewski, and others who remain prominent.
  • Early cohesion stemmed from shared historical experiences, an overarching political enemy, a collective feeling of isolation, and rebellion against socialist realism and national myths.

"Współczesność" (Contemporaneity) Literary Group

  • A literary group formed during a period of political shifts and cultural change.
  • Initial group members and later contributors (Leszek Szymański, Eugeniusz Kabatca and many others) were united by historical experiences, shared enemy, a similar feeling of restricted freedom, and opposition to socialist realism and engaged literature
  • The group's publication served as a focal point.
  • Emphasis on personal experiences, postmodernism, and engagement with popular culture.

"Brulion" Generation

  • Represents a later generation of writers (Dorota Masłowska, Mariusz Sieniewicz and many others) marked by their unique voice.
  • Distanced themselves from previous generations through stylistic and thematic choices.
  • Exploited personal biographies, everyday language, and cultural references.
  • Diverse, showing shifts in beliefs and approaches.

Third Circuit Publishing (III obieg wydawniczy)

  • Emerged in the 1980s, addressing a different audience than previous circuits.
  • Published counter-culture and fringe works, often tied to punk music.
  • Included fanzines (artziny) distributed at concerts and gatherings.
  • Challenged the communist system through music and publications.
  • Underground music and alternative ideas were reproduced on cassettes and fanzines
  • Provided a platform for relatively unknown musical groups and artists.
  • Developed as an important means of communication in the 1980s, unlike in the years before where there were very few ways to access such content

Punk Movement and Other Cultural Developments

  • The punk movement, initially apolitical, evolved into a socially and politically charged movement opposing repressive institutions.
  • Often overlapped with leftist or radical left-wing ideologies (though less pronounced in post-communist countries).
  • Diverse sub-groups within the punk culture. (anarcho-punk, straight edge, oi!, crust punk)
  • "Totart" group: A prominent punk group in Poland with a rebellious attitude characterized by performance acts and public statements
  • "Pomarańczowa Alternatywa" (Orange Alternative): A happening movement, mainly in Wrocław, motivated by opposition to the communist system.

Post-1989 Polish Literature

  • The fall of communism in 1989 brought significant changes.
  • The decline of socialist realism literary methods made way for literature that focused on personal reflections on new social developments and freedoms
  • Writers' roles and expectations shifted.
  • Commercialization of literature.
  • A period of transition, characterized by both emerging new talent and uncertainty among established authors.
  • The emergence of prestigious literary awards (Nike, Kościelskich Prize) and publishing series.
  • Rise in the appreciation and worldwide recognition of Polish literature, including the Nobel Prize for Wisława Szymborska in 1996.

Key Themes in Post-1989 Polish Literature

  • The questioning of traditional values and the search for new identities.
  • The exploration of personal experiences and local perspectives ("small homeland" literature).
  • A move away from the "grand narratives" (universalist themes) of previous eras.
  • A reflection of disillusionment with the newfound freedoms.
  • The exploration of post-communist reality and complex cultural responses..

Contemporary Literary Theory

  • Discussion on various 20th-century movements and theories
  • Phenomenology (Husserl, Ingarden, Bachelard, Poulet).
  • Structuralism (de Saussure, Jakobson, Levi-Strauss).
  • Formalism
  • Postmodernism as a broader context of change.
  • The role of language and symbolism.
  • The importance of the reader and reception.
  • Concepts like "the new reader" and the evolving nature of both reading and interpretation.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team
Use Quizgecko on...
Browser
Browser