Сүйінбай мен Қатағанның Айтысы

Podcast Beta

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Сұлтан Кенбаевтың қай әні Жүсіпбек Елебековты тамсандырды?

Бәйшешек

Атамекен

Көк тудың жыры

Жас қазақ (correct)

Сәду Шәкіровтің қандай атағы бар?

Оппозиция көшбасшысы

Ақын

Совет Одағының батыры (correct)

Халық қаһарманы

Кім Өмірзақ ақынмен кездесіп, Сүйінбай мен Қатағанның айтысын жазып алған?

Сәду Шәкіров

Смаил Қалипанов (correct)

Сұлтан Кенбаев

Абылай хан

Кенесары ханның кегін алған жалғыз ақын кім?

Сүйінбай Signup and view all the answers

Қай аудандағы ақындармен кездескен Смаил Қалипанов?

Меркі және Қордай Signup and view all the answers

Сүйінбайды кім Тезек төренің жарысқа алып келген?

Бөлтірік шешен Signup and view all the answers

Айтыстағы жеңісінен кейін Сүйінбайға қандай силық ұсынылады?

Мейіз атты қыз Signup and view all the answers

Сүйінбайды айтысқа қатыстырған Тезек төре кімнің қасында отырған?

Бөлтірік шешеннің Signup and view all the answers

Қатағанмен айтыста кімнің жеңіске жеткені айтылады?

Сүйінбай Signup and view all the answers

Айтыс басқарып отырған кім?

Қара Бәйтік Signup and view all the answers

Сүйінбай айтыста қандай ән аспабын ойнатуда?

Қомыз Signup and view all the answers

Тезек төренің қандай сезімі айтыс барысында көрініс тапты?

Жасқаншақтық Signup and view all the answers

Асқа жиналған қазақтар мен қырғыздардың ортақ мақсаты не?

Ақындар айтысын өткізу Signup and view all the answers

Сүйінбайдың жеңісін кім құптаудан бас тартты?

Қара Бәйтік Signup and view all the answers

Сүйінбай айтысында қандай сөздермен Тезек төрені қолдады?

Көтер басыңды Signup and view all the answers

Study Notes

Сүйінбай мен Қатағанның Айтысы

1848 жылы қырғыздың бай шонжар манабы Орманхан шешесіне ас берген.
Асқа Тезек төре, Бөлтірік шешен бастаған қазақтың игі жақсылары қатысқан.
Тезек төре атағы жайылып келе жатқан Сүйінбай ақынды асқа алып барады.
Ас ішіліп болып, думан басталғанда, қырғыздың шоң манабы Қара Бәйтік Тезек төреге Бөлтірік шешен жанында отырған жігітті көрсетіп «Сүйінбай, осылай деп тоқтағанда» деп айтқан.
Қара Бәйтіктің жанында отырған жігіт ашу – ызасын баса алмай қомузын ойнатып, айқайлап қалған.
Қара Бәйтік оны құптамаған.
Тезек төре мысы басылғандай отырғанда, Бөлтірік шешен «Ей, Төрем, көтер басыңды, қашырма қаныңды! Сүйінбай өлең таппай отыр деп осылай дейсің бе? Аздап булығып отыр. Сүйінжан, шығар даусыңды!» дегенде, Тезек төрені шошытып оятқандай селк еткізген.
Сүйінбай айтыста қамшы салдырмай толғап кеткен.
Жантай екпіндеп «Сүйінбай ботам! Сен жеңдің. Қатаған жеңілді. Көппін деп мақтанғаны басына сор болды. Аттың түгіндей қазақтан қырғыз қашан көп болып еді? Қазақтың алауыз халық екенін айта алмады» деп сөз бермей, Қатағанды көтеріп тастаған.
Айтысты қортындылаған Қара Бәйтік Сүйінбайға : «Өзіңдей қазақтың жүйрік, алғыр ақынына қандай сыйлық жасасақта жарасады. Ерлігіңді, еркелігіңді қырғыз халқы көтеріп алады. Жеңген жүлдеңе не таңдайсың? Соны өлеңмен жеткізші, Сүйінжан!» деп сұраған.
Қара Бәйтік «Сүйінбай ботам, екі елдің бас қосқан үлкен айтысында Қатағанды жеңгенің үшін Ыстықкөлдің ақ көбігінен жаралған асқан сұлу Мейіз атты қыз, алты қанат ақ орда, алтын бесік, бір бүркіт, мойынында күміс қарғысы бар екі тазы силаймыз. Риза бол, қарағым!» деп бағалаған.
Айтыстың жазылып алынған уақыты : 1966 жыл.
Айтысты Меркі аудандық партия комитетінің бірінші хатшысы Жапар Түйебеков ұйымдастырған .
Айтысқа қатысқан қазақ ақындар: Балтабай, Сауран, Рахия Қыздарбекова, Сұлтан Кенбаев, Сәду Шәкіров, Смаил Қалипанов.
Сүйінбай мен Қатағанның айтысын меркелік Өмірзақ ақын айтқанын жазып алған.
Өмірзақ жыршы болып шыққан.
Сыпатай туралы да көп сыр естіген .
Кенесары ханның кегін Сүйінбай ақын алған. ### Sүйінбай мен Қатағанның айтысының басты тақырыбы
Қазақ пен қырғыздың айтысымен екі халық арасындағы достық, бауырластық қарым-қатынасын көрсету.
Қазақтың батырлығы мен ерлігіңді еркелігін көрсету.
Сүйінбай ақынның шешендігі мен дарындылығың көрсету.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл айтыс 1848 жылы болды, Қырғызстанның манабы Орманханның асында өтеді. Сүйінбай мен Қатаған арасындағы айтыс қазақ әдебиетінің алтын қорына енген. Сүйінбайдың шешендігі мен өнері көрермендер арасында үлкен әсер қалдырды.