Strategie Komisji Europejskiej w Innowacjach

Polityki innowacyjne na świecie

• Przedstawiono tematykę polityk innowacyjnych na świecie.
• Omówiono definicję i rodzaje innowacji, a także sposoby ich pomiaru.
• Przedstawiono plan zajęć na konwersatorium, obejmujący: definicję innowacji, rodzaje innowacji, innowacyjność gospodarki, modele innowacji oraz sposoby pomiaru innowacyjności.
• Omówiono podstawową literaturę: M. Weresa, Polityka innowacyjna. Nowe tendencje w teorii i praktyce, PWN, Warszawa 2022, wyd. II.
• Podano elementy oceny końcowej: egzamin testowy (50% wagi), referat (25%), prezentacja (5%) oraz aktywność na zajęciach (20%).

Informacje ogólne

• Egzamin testowy składa się z 50 pytań (50 punktów)
• Referat przygotowywany w grupach na ćwiczeniach (25 punktów)
• Prezentacja referatu (5 punktów)
• Aktywność na zajęciach (20 punktów na ćwiczeniach i 15 na konwersatoriach).

Definicja innowacji

• Innowacja (łac. innovare – odnawiać) – wprowadzenie czegoś nowego; rzecz nowo wprowadzona.
• Innowacja polega na wprowadzeniu zmian jakościowych.

Definicja innowacji w świetle teorii

• Schumpeter - akcentował związek innowacji z kreatywnością i procesami twórczej destrukcji, polegającymi na niszczeniu istniejących rozwiązań i struktur oraz zastępowaniu ich nowymi, bardziej doskonałymi.
• Drucker – wskazał przedsiębiorczość jako warunek niezbędny do powstania innowacji.
• Rogers – innowacja to pomysł, działanie lub przedmiot uznany za nowy i zastosowany przez użytkownika.
• Kuznets – kryterium działalności innowacyjnej jest oryginalność i unikatowość nowego rozwiązania, czego wyrazem jest uzyskanie ochrony patentowej.

Definicja innowacji (OECD)

• Innowacja to nowy lub ulepszony produkt lub proces (lub ich połączenie), który różni się znacząco od poprzednich produktów lub procesów danej jednostki i który został udostępniony potencjalnym użytkownikom (produkt) lub wprowadzony do użytku przez jednostkę (proces).

Innowacja nie są

• rutynowe zmiany lub aktualizacje, np. aktualizacje oprogramowania,
• naprawianie błędów, np. w konstrukcji,
• proste zastąpienie lub powiększenie kapitału, np. zakup praktycznie identycznej maszyny,
• zmiany estetyczne w produktach (np. koloru, kształtu),
• produkcja na zamówienie.
• serwisowanie, badanie jakości, utrzymywanie produktów, usług i procesów,
• reklamowana koncepcja, prototyp lub model produktu,
• działalność nowopowstałych przedsiębiorstw.

Fazy innowacyjności

• Odkrycie nowych dóbr i sposobów wytwarzania (wynalezienie czegoś nowego).
• Komercjalizacja nowości (wprowadzenie na rynek).
• Naśladownictwo innowatora przez innych (upowszechnienie i dyfuzja innowacji).

Rodzaje innowacji

• Innowacje produktowe (nowy lub ulepszony wyrób lub usługa)
• Innowacje procesu biznesowego (nowy lub ulepszony proces biznesowy)

Rodzaje innowacji wg unikatowości wiedzy

• Innowacje przełomowe
• Innowacje modernizacyjno-adaptacyjne

Rodzaje innowacji wg typu źródła

• Innowacje tworzone przez przedsiębiorców (tradycyjne).
• Innowacje wynikające ze współpracy z użytkownikami.

Rodzaje innowacji ze względu na źródło wiedzy

• Innowacje otwarte
• Innowacje zamknięte

Rodzaje innowacji dot. nierówności społecznych

• Innowacje zapobiegające wykluczeniu społecznemu
• Innowacje oszczędne

Rodzaje innowacji

• Innowacje ekologiczne
• Innowacje cyfrowe

Innowacyjność gospodarki

• Pojęcie innowacyjności nie jest tożsame z innowacją.
• Innowacyjność to zdolność przedsiębiorstwa bądź organizacji do poszukiwania i wprowadzania nowych rozwiązań na rynek.
• Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne sprzyjające rozwojowi innowacyjności w organizacji.
• Luka technologiczna - różnice technologiczne między krajami.
• Luka innowacyjna.

Innowacyjność – co o niej decyduje?

• Różne rodzaje wiedzy (np. wiedza ogólna, technologiczna, ekonomiczna).
• Kapitał ludzki (zasoby kadry naukowo-badawczej).
• Kreatywność i gotowość do podejmowania ryzyka.
• Stosowane techniki wytwarzania.
• Powiązania nauki z gospodarką.
• Międzynarodowa współpraca.

Modele innowacji

• Model liniowy podażowy
• Model popytowy

Sposoby pomiaru innowacyjności

• Mierniki ilościowe (np. Liczba patentów, liczba sprzedanych licencji, liczba uzyskanych stopni naukowych).
• Mierniki jakościowe (np. Jakość produktów, poziom technologii, jakość szkoleń dla personelu).

Global Innovation Index 2024

• Temat przewodni: społeczna przedsiębiorczość.
• Ranking państw wg innowacyjności.

Narodowy system innowacji (NSI)

• Definicja (Freeman, Lundvall, Nelson & Rosenberg) i rodzaje (inne typy systemów innowacji).
• Strategia innowacji i polityka innowacyjna.
• Przyczyny prowadzenia polityki innowacyjnej.
• Polityka innowacyjna a inne polityki (polityka naukowo-techniczna, polityka badawczo-rozwojowa).

Ewolucja polityki innowacyjnej

• Tradycyjne podejście do polityki innowacyjnej
• Współczesna polityka innowacyjna (horyzontalna)
• Model sprzężeniowy interaktywny
• Model zintegrowany
• Model sieciowy
• Model innowacji otwartych
• Model potrójnej helisy

Strategia innowacji a polityka innowacyjna

• Strategia innowacji (jakimi celami organizacji/kraju)
• Polityka innowacyjna (instrumenty i techniki): w jaki sposób podejmować działanie

Przyczyny prowadzenia polityki innowacyjnej

• Zawodność mechanizmów rynkowych.
• Wyzwania z rozwojem gospodarczym.
• Kontrola i minimalizownie negatywnych skutków zmian technologicznych.
• Równowaga międzynarodowa.
• Bezpieczeństwo państwa.
• Konieczność koordynacji badań.
• Potrzeby społeczne.
• Wsparcie rozwoju badań teoretycznych.

Polityka innowacyjna a inne polityki

• Elementy polityk naukowej, badawczo-rozwojowej, technologicznej, przemysłowej.

Ewolucja polityki innowacyjnej

• Koncentracja na wybranych dziedzinach.
• Dyfuzja innowacji.
• Polityka mieszana (np. Japonia).

Współczesna polityka innowacyjna

• Kompleksowe działania (innovation policy mix).
• Międzynarodowa współpraca.
• Wsparcie innowacji społecznych.
• Oparcie na rozwijaniu inteligentnych specjalizacji.

Wymiary globalizacji w obszarze innowacyjności

• Korzystanie z międzynarodowych technologii.
• Międzynarodowe opracowanie nowych rozwiązań.
• Współpraca międzynarodowa w B+R.
• Ochrona praw własności intelektualnej (PCT, patent europejski).

Patent europejski a patent jednolity

• Jednolity Sąd Patentowy.
• Zasady dotyczące ochrony patentów w UE i innych krajach.

Cele polityki innowacyjnej

• Cele nadrzędne (np. wzrost gospodarczy).
• Cele szczegółowe (np. poziom rozwoju gospodarczego kraju, struktura gospodarki).

Strategia innowacji a polityka innowacyjna

• Zasięg terytorialny.
• Kompetencje.
• Zasoby rzeczowe i finansowe.
• Efekty synergii.

Regionalna Strategia Innowacji Województwa Śląskiego 2030

• Spis treści (punkty)

Modele narodowych systemów innowacji

• Czynniki wpływające na innowacyjność (np. struktura systemów produkcyjnych, struktura systemów instytucjonalnych, dziedzictwo technologiczne).
• Modele, m.in.: radykalny-nieciągły (myopic), dynamiczny (dynamic).

Modele innowacji

– Model liniowy podażowy – Model popytowy – Model sprzężeniowy interaktywny – Model zintegrowany – Model sieciowy – Model innowacji otwartych – Model potrójnej helisy

Sposoby pomiaru innowacyjności

• Mierniki ilościowe (np. liczba patentów, liczba sprzedanych licencji, liczba uzyskanych stopni naukowych).
• Mierniki jakościowe (np. Jakość produktów, poziom technologii, jakość szkoleń dla personelu).

Foresight technologiczny

• Definicja foresightu (znaczenie, „aktywne budowanie").
• Rodzaje foresightu (technologiczny, regionalny, korporacyjny, branżowy, sektorowy, naukowy, konsumencki).
• Cechy foresightu technologicznego (zbalansowanie, długoterminowość, kontekst społeczno-ekonomiczny, metody prognostyczne, analiza sytuacji, czynniki wpływu, scenariusze, wysokie kwalifikacje eksperckie).
• Ewolucja historyczna foresightu.
• Przyczyny wzrostu zainteresowania foresightem (np. wzrost konkurencji).
• Zasięg terytorialny foresightu.
• Metody foresightu (skanowanie środowiskowe, podejście ekstrapolujące, podejście kreatywne, ustalenie priorytetów, mapa drogowa technologii)

Foresight w Polsce

• Przykłady foresightu w poszczególnych obszarach badawczych (np. foresight technologiczny przemysłu).
• Narodowy Program Foresight 2020
• Strategia produktywności 2030.

Zadania

• Zadania dla studentów związane z różnymi aspektami foresightu i polityki innowacyjnej w Polsce i UE.
• Zadanie analizy SWOT dotyczące systemu innowacji w Irlandii i Finlandii.
• Zadanie do przeprowadzenia analizy SWOT dla systemu innowacji w Stanach Zjednoczonych.

Zagadnienia dotyczące oceny polityki innowacyjnej

• Ewaluacja polityki innowacyjnej
• Rodzaje ewaluacji (ex ante, bieżąca, śródokresowa, ex post)
• Cechy foresightu technologicznego
• Metody foresightu
• Skuteczność i efektywność polityki innowacyjnej

Cele Zrównoważonego Rozwoju a polityka innowacyjna

• SDG i odniesienia do polityki innowacyjnej.
• Priorytety i obszary działania (technologia cyfrowa, bioróżnorodność, technologie zielone).
• Koncepcje polityki innowacyjnej zorientowanej na misje (mission-oriented policies).

Innowacje dla zrównoważonego rozwoju

• Cele i obszary.
• Przyczyny prowadzenia polityki innowacyjnej
• Narzędzia polityki innowacyjnej

Sprawdź swoją wiedzę na temat działań Komisji Europejskiej w zakresie badań i innowacji. Zagadnienia obejmują programy, strategie oraz wsparcie dla MŚP i partnerstw innowacyjnych. Przekonaj się, które z działań są kluczowe dla rozwoju innowacji w Europie.