Stralingsfysica en Ionisatie

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is het massagetal van een koolstofatoom met 6 protonen en 6 neutronen?

12 (correct)

Wat beschrijft het fenomeen ionisatie?

Het veranderen van het aantal neutronen in een kern.

Het verwijderen van een elektron uit een atoom. (correct)

Het toevoegen van een elektron aan een atoom.

Het verplaatsen van een elektron naar een hogere schil.

Wat zijn isotopen?

Atomen met dezelfde massa maar verschillende atoomnummers.

Atomen met een gelijk aantal neutronen.

Atomen met dezelfde elektronenconfiguratie.

Atomen met hetzelfde aantal protonen maar verschillende neutronen. (correct)

Wat geeft de maximaal aantal elektronen aan in de M-schil?

18 Signup and view all the answers

Wat is het ALARA-principe?

Minimaliseer de stralingsblootstelling waar mogelijk. Signup and view all the answers

Wat beschrijft β-straling?

Elektronen of positronen, matig ioniserend. Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen over isobaren is juist?

Ze hebben hetzelfde massagetal. Signup and view all the answers

Wat is het resultaat van coherente verstrooiing?

Er is geen energieoverdracht. Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste principe van ALARA?

Zo min mogelijk straling gebruiken Signup and view all the answers

Welke methode is NIET een manier om te beschermen tegen straling?

Verhogen van de stralingsbron Signup and view all the answers

Wat is de functie van de ICRP?

Adviezen geven voor stralingsbescherming Signup and view all the answers

Wat gebeurt er bij ionisatie door een invallend foton?

Een baanelektron verlaat het atoom met een foto elektron Signup and view all the answers

Wat is essentieel voor de omzetting van een foton in massadeeltjes?

Hoogte van de drempelenergie Signup and view all the answers

Wat beschrijft het dominatiegebied?

Welk wisselwerkingsproces dominant is bij bepaalde energieën Signup and view all the answers

Wat is karakteristische straling?

Vervolgproces waarbij een elektron van niveau verandert Signup and view all the answers

Welke vorm van straling heeft de meeste energie, K beta straling of K alpha straling?

K alpha straling Signup and view all the answers

Wat is het effect dat optreedt wanneer een foton wordt omgezet in een elektron-positronpaar?

Paarvorming Signup and view all the answers

Welke van de volgende stralingen wordt geclassificeerd als direct ioniserende straling?

Alfakernen Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met stochastische effecten van stralingsbescherming?

Effecten die onafhankelijk zijn van de dosis Signup and view all the answers

Welke medische toepassing van ioniserende straling is specifiek gericht op prostaatcarcinoom?

Brachytherapie Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een toepassing van ioniserende straling buiten de geneeskunde?

Voedselsterilisatie Signup and view all the answers

Wat zijn annihilatiefotonen?

Fotonen die ontstaan bij het annihileren van een positron met een elektron Signup and view all the answers

Welke van de volgende stralingstype heeft het vermogen om een ion te creëren?

Elektronenstraling Signup and view all the answers

Wat wordt als een belangrijke beginsel van stralingsbescherming beschouwd?

De tijd van blootstelling minimaliseren Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste oorzaak van remstraling?

Afremming van een invallend negatief elektron door de positieve kern Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de intensiteit van de straling bij een hogere buisstroom?

De intensiteit gaat omhoog Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt een hogere buisspanning de kwaliteit van de straling?

De kwaliteit gaat omhoog Signup and view all the answers

Wat is het effect van buisfiltering op lage energieën in de röntgenbundel?

Lage energieën worden weg gefilterd Signup and view all the answers

Wat geeft de dieptedosiscurve aan?

Hoe diep de straling in de weefsels doordringt Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de heterogeniteit van het spectrum bij een hogere buisspanning?

Heterogeniteit neemt toe Signup and view all the answers

Wat is de rol van karakteristieke straling?

Het resulteert uit een elektron dat een baan elektron uitstoot Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de intensiteit van de straling bij hogere buisfiltering?

De intensiteit gaat omlaag Signup and view all the answers

Wat is het effect van een hogere buisspanning op de Kermanormaaltempocontante?

Het verhoogt de Kermanormaaltempocontante. Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de dosis bij het gebruik van een Automatische Expositie Controle (AEC)?

De dosis neemt af. Signup and view all the answers

Wat is de rol van buisfiltering in de transmissie van röntgenstraling?

Het filtert lage energie fotonen, waardoor de kwaliteit verbetert. Signup and view all the answers

Bij welke transmissiewaarde is er geen verzwakking of afscherming van fotonen?

Bij een transmissie van 1. Signup and view all the answers

Wat is de halveringsdikte in het verband met mono energetische straling?

Het is de dikte die de intensiteit halveert. Signup and view all the answers

Wat ontstaat er bij de productie van Auger-elektronen?

Twee elektronen worden verwijderd. Signup and view all the answers

Wat is de energie van de uitgezonden annihilatiefotonen?

511 keV Signup and view all the answers

Wat bepaalt de kV in een röntgenbuis?

Het doordringend vermogen van de straling. Signup and view all the answers

Wat is een functie van de buisfiltering in een röntgenbuis?

Verwijdert lage-energie fotonen. Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt de buisspanning de elektronen in de röntgenbuis?

Het voegt energie toe aan de elektronen. Signup and view all the answers

Wat is het doel van het filteren in een röntgenbuis?

Om onnodige straling te verwijderen. Signup and view all the answers

Wat is de functie van de anode in een röntgenbuis?

Het veroorzaakt de afremming van de elektronen. Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van een hoge mA-instelling in een röntgenbuis?

Verhoogt de stralingsintensiteit. Signup and view all the answers

Study Notes

Atoombouw

Atoomnummer (Z): Het aantal protonen in de kern; bepaalt het element.
Massagetal (A): De som van protonen en neutronen in de kern.
Een koolstofatoom heeft: 6 protonen (atoomnummer = 6) en 6 neutronen. Massagetal = 6 + 6 = 12.

Eletronenschillen

Schil k: maximale 2 elementen.
Schil L: maximale 8 elektronen.
Schil M: maximale 18 elektronen.
Schil N: maximale 32 elektronen.
Energieverschillen in de schillen berekenen: Energieniveau➔ schil - nieuwe schil. De schil in energie is de foton met eV.

Ionisatie en excitatie

Ionisatie: Het verwijderen van een elektron uit een atoom, waardoor een ion ontstaat.
Excitatie: Het verplaatsen van een elektron naar een hogere energieschil binnen het atoom.

Isotopen, Isobaren en Isomeren

Isotopen: Atomen van hetzelfde protonen (zelfde Z) met verschillend aantal neutronen (bv. 14C en 12C).
Isobaren: Atomen met hetzelfde massagetal (A), maar verschillend atoomnummer (Z). (bv. 40A en 40Ca).
Isotonen: Atomen met gelijk aantal neutronen. (bv. 14C (6 protonen en 8 neutronen) en 15N (7 protonen en 8 neutronen)).
Isomeren: Atomen met gelijk aantal protonen en neutronen maar een verschil in kern meta stabiel. (bv. 99mTc en 99Tc).

Grootheden en Eenheden

Voorvoegsels: Milli (10⁻³), micro (10⁻⁶), nano (10⁻⁹), etc.
Significantieregels: Resultaten afronden op het minst significante aantal cijfers.

Stralingssoorten

α-straling: Heliumkernen, sterk ioniserend, korte dracht.
β-straling: Elektronen of positronen, matig ioniserend.
γ-straling: Hoog energetische fotonen, diep penetrerend.
Röntgenstraling: Fotonen, ontstaat bij interactie in de röntgenbuis.
Neutronenstraling: Neutronen, hoog penetrerend, afhankelijk van moderatie.

Stralingsbescherming

Rechtvaardiging: Toepassen als voordelen opwegen tegen risico's.
ALARA-principe: Zo laag als redelijkerwijze haalbaar.
Dosislimieten: Maximale blootstelling per jaar.

Wisselwerkingsprocessen (Fotoneninteracties)

Coherente verstrooiing: Geen energieoverdracht.
Foto-elektrisch effect: Energieoverdracht aan een elektron.
Compton-effect: Deels energieverlies van het foton.
Paarvorming: Foton wordt omgezet in een elektron-positronpaar.
Kernfoto-effect: Foton wordt geabsorbeerd door de kern en deeltjes worden uitgestuurd.
Karakteristieke straling: Emissie van fotonen na elektronovergang.
Auger-elektronen: Vrijgekomen energie leidt tot uitstoot van een elektron.

Radioactieve isotopen

Karlsruhe radionuclidekaart: Is een overzicht van radioactieve isotopen, gerangschikt op atoomnummer en massagetal.

Indeling straling

Corpusculaire (deeltjesstraling): protonen, neutronen, elektronen, positronen, alfa-kernen
Elektromagnetische straling (fotonenstraling): gammastraling, röntgenstraling

Medische toepassingen ioniserende straling

Brachytherapie, Radiotherapie en Nucleaire geneeskunde.

Stralingstoepassing, biologische effecten, en wet- en regelgeving

Diverse toepassingen van straling (bv sterilisatie van voedsel)
Bescherming tegen straling in medische context.
Internationale en Europese regelgeving.
Significantieregels voor resultaten met de juiste eenheden.

Röntgenbuis (bouw en werking)

Bouw en werking van röntgenapparatuur, inclusief parameters zoals kV, mA, filtering en afstand.

Remstralingsspectrum

Relatie tussen parameters (kV, mA, filtering) en het spectrum aan wat er uit de röntgenbuis komt.

Dieptedosiscurve

Curve die de dosis bij penetratie van weefsel weergeeft.
Hogere buisspanning/stroom leidt tot een minder steile curve.

Kermanormaaltempocontante

Factoren die de dosis/tempo van kerma (energieoverdracht per massa-eenheid) beïnvloeden (buisspanning, filter, buisstroom, afstand).

Halveringsdikte

Dikte die leidt tot halvering van de stralingsintensiteit.

Massieke verzwakking coëfficiënt

Onafhankelijk van dichtheid, afhankelijk van atoomnummer en fotonenergie .

Heterogeenheidsgraad

Maatstaf voor de breedte van het energiespectrum van röntgenstraling.
Hoe hoger, hoe meer verschillende energieën in het spectrum.

Strooistraling

Fotonenen die een andere richting opschuiven (secundaire straling).

Verstrooide stralingseffect

Compton-verstrooiing, coherente verstrooiing, karakteristieke straling, en annihilatie fotonen.

DOP waarde

Dosis oppervlakte product, wettelijk verplicht bij stralenbelasting van de patiënt.

Algemene kennis: Dosismetrie

Grootheden (K(Kerma), D, H en E) zijn belangrijk hier.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Test je kennis over de basisprincipes van stralingsfysica. Dit quiz behandelt onderwerpen zoals ionisatie, isotopen en de effecten van verschillende soorten straling. Ideaal voor studenten en geïnteresseerden in de natuurkunde.