Stralingsfysica en Ionisatie
45 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is het massagetal van een koolstofatoom met 6 protonen en 6 neutronen?

  • 24
  • 6
  • 18
  • 12 (correct)

Wat beschrijft het fenomeen ionisatie?

  • Het veranderen van het aantal neutronen in een kern.
  • Het verwijderen van een elektron uit een atoom. (correct)
  • Het toevoegen van een elektron aan een atoom.
  • Het verplaatsen van een elektron naar een hogere schil.

Wat zijn isotopen?

  • Atomen met dezelfde massa maar verschillende atoomnummers.
  • Atomen met een gelijk aantal neutronen.
  • Atomen met dezelfde elektronenconfiguratie.
  • Atomen met hetzelfde aantal protonen maar verschillende neutronen. (correct)

Wat geeft de maximaal aantal elektronen aan in de M-schil?

<p>18 (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is het ALARA-principe?

<p>Minimaliseer de stralingsblootstelling waar mogelijk. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft β-straling?

<p>Elektronen of positronen, matig ioniserend. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stellingen over isobaren is juist?

<p>Ze hebben hetzelfde massagetal. (A), Ze hebben verschillende atoomnummers. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het resultaat van coherente verstrooiing?

<p>Er is geen energieoverdracht. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste principe van ALARA?

<p>Zo min mogelijk straling gebruiken (B)</p> Signup and view all the answers

Welke methode is NIET een manier om te beschermen tegen straling?

<p>Verhogen van de stralingsbron (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van de ICRP?

<p>Adviezen geven voor stralingsbescherming (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er bij ionisatie door een invallend foton?

<p>Een baanelektron verlaat het atoom met een foto elektron (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is essentieel voor de omzetting van een foton in massadeeltjes?

<p>Hoogte van de drempelenergie (D)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft het dominatiegebied?

<p>Welk wisselwerkingsproces dominant is bij bepaalde energieën (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is karakteristische straling?

<p>Vervolgproces waarbij een elektron van niveau verandert (D)</p> Signup and view all the answers

Welke vorm van straling heeft de meeste energie, K beta straling of K alpha straling?

<p>K alpha straling (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het effect dat optreedt wanneer een foton wordt omgezet in een elektron-positronpaar?

<p>Paarvorming (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stralingen wordt geclassificeerd als direct ioniserende straling?

<p>Alfakernen (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met stochastische effecten van stralingsbescherming?

<p>Effecten die onafhankelijk zijn van de dosis (A)</p> Signup and view all the answers

Welke medische toepassing van ioniserende straling is specifiek gericht op prostaatcarcinoom?

<p>Brachytherapie (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een toepassing van ioniserende straling buiten de geneeskunde?

<p>Voedselsterilisatie (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn annihilatiefotonen?

<p>Fotonen die ontstaan bij het annihileren van een positron met een elektron (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende stralingstype heeft het vermogen om een ion te creëren?

<p>Elektronenstraling (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt als een belangrijke beginsel van stralingsbescherming beschouwd?

<p>De tijd van blootstelling minimaliseren (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste oorzaak van remstraling?

<p>Afremming van een invallend negatief elektron door de positieve kern (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de intensiteit van de straling bij een hogere buisstroom?

<p>De intensiteit gaat omhoog (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt een hogere buisspanning de kwaliteit van de straling?

<p>De kwaliteit gaat omhoog (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het effect van buisfiltering op lage energieën in de röntgenbundel?

<p>Lage energieën worden weg gefilterd (D)</p> Signup and view all the answers

Wat geeft de dieptedosiscurve aan?

<p>Hoe diep de straling in de weefsels doordringt (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de heterogeniteit van het spectrum bij een hogere buisspanning?

<p>Heterogeniteit neemt toe (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van karakteristieke straling?

<p>Het resulteert uit een elektron dat een baan elektron uitstoot (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de intensiteit van de straling bij hogere buisfiltering?

<p>De intensiteit gaat omlaag (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is het effect van een hogere buisspanning op de Kermanormaaltempocontante?

<p>Het verhoogt de Kermanormaaltempocontante. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurt er met de dosis bij het gebruik van een Automatische Expositie Controle (AEC)?

<p>De dosis neemt af. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van buisfiltering in de transmissie van röntgenstraling?

<p>Het filtert lage energie fotonen, waardoor de kwaliteit verbetert. (C)</p> Signup and view all the answers

Bij welke transmissiewaarde is er geen verzwakking of afscherming van fotonen?

<p>Bij een transmissie van 1. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de halveringsdikte in het verband met mono energetische straling?

<p>Het is de dikte die de intensiteit halveert. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat ontstaat er bij de productie van Auger-elektronen?

<p>Twee elektronen worden verwijderd. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de energie van de uitgezonden annihilatiefotonen?

<p>511 keV (D)</p> Signup and view all the answers

Wat bepaalt de kV in een röntgenbuis?

<p>Het doordringend vermogen van de straling. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een functie van de buisfiltering in een röntgenbuis?

<p>Verwijdert lage-energie fotonen. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe beïnvloedt de buisspanning de elektronen in de röntgenbuis?

<p>Het voegt energie toe aan de elektronen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het doel van het filteren in een röntgenbuis?

<p>Om onnodige straling te verwijderen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van de anode in een röntgenbuis?

<p>Het veroorzaakt de afremming van de elektronen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van een hoge mA-instelling in een röntgenbuis?

<p>Verhoogt de stralingsintensiteit. (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Atoomnummer (Z)

Het aantal protonen in de kern van een atoom, dat het element bepaalt.

Massagetal (A)

De som van protonen en neutronen in de kern van een atoom.

Ionisatie

Het verwijderen van een elektron uit een atoom, waardoor een ion ontstaat.

Excitatie

Het verplaatsen van een elektron naar een hogere energieschil binnen het atoom.

Signup and view all the flashcards

Isotopen

Atomen met hetzelfde aantal protonen (zelfde Z) maar een verschillend aantal neutronen.

Signup and view all the flashcards

Isobaren

Atomen met hetzelfde massagetal (A) maar een verschillend atoomnummer (Z).

Signup and view all the flashcards

Isotonen

Atomen met hetzelfde aantal neutronen.

Signup and view all the flashcards

Isomeren

Atomen met hetzelfde aantal protonen en neutronen, maar met een verschillend energieniveau in de kern.

Signup and view all the flashcards

ALARA

Het principe om zo min mogelijk straling te gebruiken, waarbij de voordelen van de stralingstoepassing altijd groter moeten zijn dan de mogelijke nadelen.

Signup and view all the flashcards

Dosislimieten

Maximale toegestane hoeveelheid straling die iemand mag ontvangen, vaak opgedeeld per jaar en per orgaan.

Signup and view all the flashcards

Afscherming

Een manier om straling te verminderen door een barrière tussen de bron en de persoon te plaatsen.

Signup and view all the flashcards

Afstand houden

Verminder de hoeveelheid ontvangen straling door een grotere afstand tot de bron te houden. De hoeveelheid ontvangen straling daalt met het kwadraat van de afstand.

Signup and view all the flashcards

Blootstellingstijd zo kort mogelijk houden

Verminder de hoeveelheid ontvangen straling door de blootstellingsduur aan de stralingsbron te verkorten.

Signup and view all the flashcards

Blootstellingstijd verkorten

Een van de drie belangrijkste principes om de stralingsdosis te minimaliseren.

Signup and view all the flashcards

Foto-elektrisch effect

Het proces waarbij een foton al zijn energie aan een atoom overdraagt, waardoor een foto-elektron wordt uitgestoten.

Signup and view all the flashcards

Karakteristieke straling

Een vorm van straling die ontstaat wanneer een elektron van een hogere elektronenschil naar een lagere elektronenschil springt.

Signup and view all the flashcards

Paarvorming

Het omgezet worden van een foton in een elektron-positron paar. Dit gebeurt als de energie van het foton groter is dan 1.022 MeV, wat de rustmassa-energie van een elektron en een positron is.

Signup and view all the flashcards

Kernfoto-effect

Het proces waarbij een foton wordt geabsorbeerd door een atoomkern, wat resulteert in de emissie van andere deeltjes. Dit proces kan leiden tot de vorming van nieuwe isotopen.

Signup and view all the flashcards

Auger-elektronen

Een elektron wordt uitgestoten uit een atoom als gevolg van een botsing met een ander elektron dat energie heeft gekregen. De energie die vrijkomt bij de botsing veroorzaakt de uitstoot van het elektron.

Signup and view all the flashcards

Annihilatiefotonen

Wanneer een positron en een elektron elkaar ontmoeten, worden ze beide vernietigd, waarbij twee fotonen met gelijke energie in tegengestelde richtingen worden uitgestraald.

Signup and view all the flashcards

Ion

Een geladen deeltje. Ioniserende straling kan direct ioniseren (geladen deeltjes) of indirect ioniseren, waardoor een geladen deeltje wordt gevormd. Dit leidt tot schade aan weefsel.

Signup and view all the flashcards

Karlsruhe radionuclidekaart

Een overzicht van bekende radionucliden (radioactieve isotopen) dat geordend is op basis van het atoomnummer (aantal protonen) en het massagetal (aantal protonen plus neutronen). Dit overzicht is handig om de eigenschappen van radioactieve isotopen te vinden.

Signup and view all the flashcards

Ioniserende straling

Straling die deeltjes (zoals protonen, neutronen, elektronen, positronen en alfakernen) of fotonen (gammastraling en röntgenstraling) omvat. Deze straling kan in de geneeskunde worden gebruikt voor diagnose en behandeling.

Signup and view all the flashcards

Wat is een Auger-elektron?

Wanneer een elektron uit een atoom wordt verwijderd, ontstaat er een lege plek. Bij Auger wordt er ook een ander elektron uit een hogere schil verwijderd. Er worden dus 2 elektronen weggeschoten. Het tweede elektron wordt het Auger-elektron.

Signup and view all the flashcards

Wat is annihilatie?

De vorming van twee fotonen met een energie van 511 keV elk, die in tegengestelde richtingen worden uitgezonden.

Signup and view all the flashcards

Wat is een Röntgenbuis?

Een glasbuis die röntgenstraling produceert door elektronen met hoge snelheid op een metalen anode te laten botsen.

Signup and view all the flashcards

Wat is de Kathode in een Röntgenbuis?

Een negatief geladen onderdeel in de Röntgenbuis, met een gloeidraad die elektronen uitzendt. De focusseringscup regelt de elektronenbundel.

Signup and view all the flashcards

Wat is de Anode in een Röntgenbuis?

Een positief geladen onderdeel in de Röntgenbuis, gemaakt van wolfraam vanwege zijn hoge smeltpunt. De anode draait om oververhitting te voorkomen.

Signup and view all the flashcards

Hoe worden elektronen versneld in een Röntgenbuis?

Een elektronenbundel die wordt versneld naar de anode in de vacuümruimte van de Röntgenbuis. De kinetische energie van de elektronen wordt gebruikt voor het produceren van röntgenstraling.

Signup and view all the flashcards

Wat is kV in een Röntgenbuis?

De spanning die wordt aangelegd tussen de kathode en anode in de Röntgenbuis, die bepaalt de energie van de elektronenbundel. Hogere kV betekent meer doordringend vermogen van de röntgenstraling.

Signup and view all the flashcards

Wat is mA in een Röntgenbuis?

De stroom die wordt aangelegd in de gloeidraad van de kathode in de Röntgenbuis. Hogere mA betekent een hogere intensiteit van de röntgenstraling.

Signup and view all the flashcards

mA: Effect op Straling

De totale hoeveelheid röntgenstraling die op het weefsel komt. Deze wordt hoger bij hogere mA, omdat er meer fotonen worden geproduceerd.

Signup and view all the flashcards

Transmissie van fotonen

De mate waarin een materiaal fotonen doorlaat. Een transmissie van 1 of 100% betekent dat er geen verzwakking is.

Signup and view all the flashcards

Halveringsdikte (HVD)

De dikte van materiaal die de intensiteit van de straling halveert. Dit is belangrijk voor stralingsbescherming en beeldkwaliteit.

Signup and view all the flashcards

Kerma (K)

Een maat voor de energiedepositie van ioniserende straling in een medium. Deze wordt beїnvloed door factoren zoals buisspanning en filtering.

Signup and view all the flashcards

Kerma-normaaltempo-constante (K˙n)

De snelheid waarmee de energiedepositie van ioniserende straling in een medium plaatsvindt. Deze is afhankelijk van buisspanning en filtering.

Signup and view all the flashcards

Remstraling

Straling die ontstaat wanneer een invallend elektron door de positieve kern van een wolfraamatoom wordt afgeremd. De kinetische energie van het invallende elektron wordt omgezet in röntgenstraling.

Signup and view all the flashcards

Egem

De energie van de röntgenfotonen die vrijkomen bij remstraling.

Signup and view all the flashcards

Remstralingsspectrum

Het deel van het röntgenspectrum dat de intensiteit van de uitgezonden röntgenstraling weergeeft voor verschillende fotonenenergieën. Y-as: intensiteit, X-as: fotonenenergie.

Signup and view all the flashcards

Buisspanning

Een factor die de kwaliteit van de röntgenstraling beïnvloedt. Hoge buisspanning levert hoog-energetische, doordringende straling op.

Signup and view all the flashcards

Buisstroom

Een maat voor de hoeveelheid röntgenstraling die wordt geproduceerd. Meer elektronen, betekent meer röntgenfotonen.

Signup and view all the flashcards

Buisfiltering

Materialen die worden gebruikt om de intensiteit van de röntgenbundel te verminderen en lage-energetische fotonen te filteren. Dit verbetert de röntgenbeeldkwaliteit.

Signup and view all the flashcards

Dieptedosiscurve

Een grafiek die de penetratie van röntgenstraling in weefsel aangeeft. Hogere stralingsenergie penetreert dieper.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Atoombouw

  • Atoomnummer (Z): Het aantal protonen in de kern; bepaalt het element.
  • Massagetal (A): De som van protonen en neutronen in de kern.
  • Een koolstofatoom heeft: 6 protonen (atoomnummer = 6) en 6 neutronen. Massagetal = 6 + 6 = 12.

Eletronenschillen

  • Schil k: maximale 2 elementen.
  • Schil L: maximale 8 elektronen.
  • Schil M: maximale 18 elektronen.
  • Schil N: maximale 32 elektronen.
  • Energieverschillen in de schillen berekenen: Energieniveau➔ schil - nieuwe schil. De schil in energie is de foton met eV.

Ionisatie en excitatie

  • Ionisatie: Het verwijderen van een elektron uit een atoom, waardoor een ion ontstaat.
  • Excitatie: Het verplaatsen van een elektron naar een hogere energieschil binnen het atoom.

Isotopen, Isobaren en Isomeren

  • Isotopen: Atomen van hetzelfde protonen (zelfde Z) met verschillend aantal neutronen (bv. 14C en 12C).
  • Isobaren: Atomen met hetzelfde massagetal (A), maar verschillend atoomnummer (Z). (bv. 40A en 40Ca).
  • Isotonen: Atomen met gelijk aantal neutronen. (bv. 14C (6 protonen en 8 neutronen) en 15N (7 protonen en 8 neutronen)).
  • Isomeren: Atomen met gelijk aantal protonen en neutronen maar een verschil in kern meta stabiel. (bv. 99mTc en 99Tc).

Grootheden en Eenheden

  • Voorvoegsels: Milli (10⁻³), micro (10⁻⁶), nano (10⁻⁹), etc.
  • Significantieregels: Resultaten afronden op het minst significante aantal cijfers.

Stralingssoorten

  • α-straling: Heliumkernen, sterk ioniserend, korte dracht.
  • β-straling: Elektronen of positronen, matig ioniserend.
  • γ-straling: Hoog energetische fotonen, diep penetrerend.
  • Röntgenstraling: Fotonen, ontstaat bij interactie in de röntgenbuis.
  • Neutronenstraling: Neutronen, hoog penetrerend, afhankelijk van moderatie.

Stralingsbescherming

  • Rechtvaardiging: Toepassen als voordelen opwegen tegen risico's.
  • ALARA-principe: Zo laag als redelijkerwijze haalbaar.
  • Dosislimieten: Maximale blootstelling per jaar.

Wisselwerkingsprocessen (Fotoneninteracties)

  • Coherente verstrooiing: Geen energieoverdracht.
  • Foto-elektrisch effect: Energieoverdracht aan een elektron.
  • Compton-effect: Deels energieverlies van het foton.
  • Paarvorming: Foton wordt omgezet in een elektron-positronpaar.
  • Kernfoto-effect: Foton wordt geabsorbeerd door de kern en deeltjes worden uitgestuurd.
  • Karakteristieke straling: Emissie van fotonen na elektronovergang.
  • Auger-elektronen: Vrijgekomen energie leidt tot uitstoot van een elektron.

Radioactieve isotopen

  • Karlsruhe radionuclidekaart: Is een overzicht van radioactieve isotopen, gerangschikt op atoomnummer en massagetal.

Indeling straling

  • Corpusculaire (deeltjesstraling): protonen, neutronen, elektronen, positronen, alfa-kernen
  • Elektromagnetische straling (fotonenstraling): gammastraling, röntgenstraling

Medische toepassingen ioniserende straling

  • Brachytherapie, Radiotherapie en Nucleaire geneeskunde.

Stralingstoepassing, biologische effecten, en wet- en regelgeving

  • Diverse toepassingen van straling (bv sterilisatie van voedsel)
  • Bescherming tegen straling in medische context.
  • Internationale en Europese regelgeving.
  • Significantieregels voor resultaten met de juiste eenheden.

Röntgenbuis (bouw en werking)

  • Bouw en werking van röntgenapparatuur, inclusief parameters zoals kV, mA, filtering en afstand.

Remstralingsspectrum

  • Relatie tussen parameters (kV, mA, filtering) en het spectrum aan wat er uit de röntgenbuis komt.

Dieptedosiscurve

  • Curve die de dosis bij penetratie van weefsel weergeeft.
  • Hogere buisspanning/stroom leidt tot een minder steile curve.

Kermanormaaltempocontante

  • Factoren die de dosis/tempo van kerma (energieoverdracht per massa-eenheid) beïnvloeden (buisspanning, filter, buisstroom, afstand).

Halveringsdikte

  • Dikte die leidt tot halvering van de stralingsintensiteit.

Massieke verzwakking coëfficiënt

  • Onafhankelijk van dichtheid, afhankelijk van atoomnummer en fotonenergie .

Heterogeenheidsgraad

  • Maatstaf voor de breedte van het energiespectrum van röntgenstraling.
  • Hoe hoger, hoe meer verschillende energieën in het spectrum.

Strooistraling

  • Fotonenen die een andere richting opschuiven (secundaire straling).

Verstrooide stralingseffect

  • Compton-verstrooiing, coherente verstrooiing, karakteristieke straling, en annihilatie fotonen.

DOP waarde

  • Dosis oppervlakte product, wettelijk verplicht bij stralenbelasting van de patiënt.

Algemene kennis: Dosismetrie

  • Grootheden (K(Kerma), D, H en E) zijn belangrijk hier.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Samenvatting Stralingsfysica en Dosismetrie PDF

Description

Test je kennis over de basisprincipes van stralingsfysica. Dit quiz behandelt onderwerpen zoals ionisatie, isotopen en de effecten van verschillende soorten straling. Ideaal voor studenten en geïnteresseerden in de natuurkunde.

More Like This

Ionization and Ionizing Radiation Quiz
15 questions

Ionization and Ionizing Radiation Quiz

ThriftyBronze avatar
ThriftyBronze
Radiation Types and Ionization
26 questions

Radiation Types and Ionization

UnmatchedSynecdoche avatar
UnmatchedSynecdoche
Interactions : Radiation-matière
43 questions

Interactions : Radiation-matière

EthicalAspen avatar
EthicalAspen
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser