Spysverteringstelsel: 'n Inleiding

Spysverteringstelsel - Inleiding

• Kos speel 'n kritieke rol in die liggaam, veral by die verskaffing van energie, die nodige stowwe vir groei, herstelwerk aan weefsel, en die bekamping van siektes
• Die daaglikse kosinname staan bekend as 'n dieet.
• 'n Verskeidenheid kossoorte is noodsaaklik om die liggaam van al die nodige voedingstowwe te voorsien.
• 'n Gebalanseerde dieet verseker die inname van die regte hoeveelhede voedingstowwe.

Komponente van 'n Gesonde Dieet

• 'n Gebalanseerde dieet verskaf die korrekte hoeveelhede voedingstowwe wat jou liggaam benodig.
• Daar is vier hoofgroepe voedingstowwe: koolhidrate, proteïene, vette, vitamiene en minerale.
• Vesel en water is ook noodsaaklik vir 'n gesonde dieet.
• Die groepering van voedingstowwe hang af van die werk wat hulle doen: energievervaardigers, liggaamsbouers en beskermers.

Voedselpiramide

• Die voedselpiramide is 'n visuele hulpmiddel om die aanbevole hoeveelhede van verskillende kossoorte aan te dui.

Ongebalanseerde Diëte - Te Min Eet

• Wanvoeding kan ontstaan as gevolg van die inname van die verkeerde soort kos, of te min of te veel daarvan.
• Wanneer 'n persoon oor 'n lang tydperk te min eet, kan dit lei tot hongersnood.
• 'n Gebrek aan sekere kossoorte kan lei tot voedingstoftekorte, wat kan manifesteer as toestande soos kwasjiorkor (proteïentekort), ragitis (vitamien D en kalsiumtekort), en beriberi (vitamien B-tekort).

Ongebalanseerde Diëte - Te Veel Eet

• Obesiteit of vetsug ontstaan wanneer 'n persoon oorgewig is.
• Die oormatige inname van vet, veral diervet, kan lei tot die opbou van 'n vetlaag in die slagare.
• Hierdie vetlaag bevat cholesterol, wat bloedvloei kan blokkeer en kan lei tot hartkwale wanneer die liggaam se cholesterolvlakke te hoog raak.
• Vetsugtige mense is meer geneig tot hoë bloeddruk en suikersiekte.

Die Spysverteringskanaal

• Kos beweeg deur die spysverteringskanaal, insluitend die ingewande.
• Die spysverteringskanaal strek vanaf die mond tot by die anus.
• Elke deel is aangepas om spesifieke take te verrig.
• Die spysverteringskanaal bestaan uit die mond, slukderm, maag, dunderm, dikderm, rektum en anus.
• Twee belangrike prosesse wat daarin plaasvind is vertering en absorpsie.

Vertering

• Vertering is die proses waar kos in eenvoudiger stowwe afgebreek word sodat die liggaan dit kan gebruik.
• Groot, onoplosbare kosdeeltjies word afgebreek in klein deeltjies (molekules) wat in die bloed kan oplos.
• Die proses vind hoofsaaklik in die maag en dunderm plaas, en begin in die mond.

Soorte Vertering

• Daar is twee hoofsoorte vertering: meganiese en chemiese.
• Meganiese vertering behels die fisiese afbreking van kos, byvoorbeeld deur kou en die beweging van die maag.
• Chemiese vertering behels die afbreking van kos deur verteringsensieme wat begin in die mond en voortgaan in die maag en dunderm.

Absorpsie

• Absorpsie laat die kos toe om in die bloed opgeneem te word sodra dit opgelos is.
• Absorpsie vind hoofsaaklik plaas in die dunderm.