Sociologie en Maatschappijstheorieën

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat stelt Marcuse over de huidige samenleving?

  • Kapitalisme is essentieel voor economische groei. (correct)
  • Culturele en sociale macht zijn volledig gescheiden van politiek.
  • Er is een sterke aanwezigheid van tegenmacht.
  • De samenleving is multidimensionaal en divers.

Welke uitspraak betreft de machtselites volgens C. Wright Mills?

  • Ze concentreren macht in economische en politieke domeinen. (correct)
  • Ze zijn alleen actief in de culturele sector.
  • Ze zijn divers en komen uit verschillende sociale lagen.
  • Ze worden voornamelijk gekozen door democratische processen.

Wat is een kenmerk van de heersende klasse volgens William Domhoff?

  • Ze zijn afkomstig uit een breed scala aan achtergronden.
  • Hun leden zijn doorgaans werkende klasse.
  • Ze helpen elkaar via netwerken en eliteclubs. (correct)
  • Zij verwerven macht uitsluitend via verkiezingen.

Welke stelling beschrijft een gevolg van de concentratie van macht binnen de heersende klasse?

<p>Economische, politieke en culturele macht worden samengevoegd. (C)</p> Signup and view all the answers

Waarom heeft de heersende klasse volgens de auteur een pessimistische invloed op de maatschappij?

<p>Zij creëren een afwezigheid van tegenmacht en alternatieven. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de dwingende factoren die het menselijk gedrag sturen volgens de beschreven theorieën?

<p>Natuur, samenhang, geschiedenis (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was de belangrijkste stelling van Thomas Robert Malthus in zijn bevolkings theorie?

<p>Hongersnood en epidemieën zijn onafwendbaar door de bevolkingsgroei. (D)</p> Signup and view all the answers

Waarom was Malthus tegen geboortebeperking?

<p>Hij had morele bezwaren tegen geboortebeperking. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de term 'vooruitgangsoptimisme' in de context van Malthus' ideeën?

<p>De hoop dat demografische groei altijd zal worden gevolgd door economische groei. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak weerspiegelt de opvatting dat waarden en normen door de mens zijn op te heffen?

<p>Menselijk handelen is sterk gedetermineerd maar kan ook veranderd worden. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijk doel van het katholiek onderwijsnet in België?

<p>Het bieden van een christelijke kijk op het leven (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'verzuiling'?

<p>Het organiserende netwerk van gemeenschappelijke waarden (A)</p> Signup and view all the answers

Welke functie heeft verzuiling in de samenleving?

<p>Het bestendigen van invloed en pacificeren (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een 'zuil'?

<p>Een netwerk van katholieke scholen en organisaties (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt geduid als gesegmenteerd pluralisme?

<p>Verschillende delen van de bevolking die naast elkaar leven (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe heeft de technologische ontwikkeling de rol van onderwijs en verenigingsleven beïnvloed?

<p>Het heeft deze minder belangrijk gemaakt (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is volgens de marxistische benadering het belangrijkste sociale onderscheid?

<p>Bezit van productiemiddelen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was de eigenschap van de Belgische televisie ten opzichte van de verzuiling?

<p>Het was in handen van de overheid en gemeenschap (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe worden sociale uitgaven gefinancierd in een sociaal-democratische welvaartsstaat?

<p>Via algemene belastingen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat kenmerkt de conservatief-corporatistische welvaartsstaat?

<p>Rechten zijn gekoppeld aan werk (A)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beschrijvingen past het best bij de liberale welvaartsstaat?

<p>Beperkte welvaartsvoorzieningen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is de rol van decommodificatie in de classificatie van verzorgingsstaten volgens Esping-Andersen?

<p>Het verwijst naar de mate waarin sociale rechten onafhankelijk zijn van arbeid (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de komende of rudimentaire verzorgingsstaten?

<p>Ze zijn vaak een mengvorm van bestaande types (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom neigen veel nieuwe Europese landen naar het liberale type verzorgingsstaat?

<p>Ze hebben beperkte middelen en prioriteiten (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van een hoge mate van werkloosheid in conservatief-corporatistische welvaartsstaten?

<p>Een sterke toename van de sociale ongelijkheid (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een feit over de Beveridgiaanse type van sociale zekerheid?

<p>Het steunt op algemene belastingen. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke twee ontwikkelingen werden niet in de theorie van Malthus meegenomen?

<p>De verspreiding van geboortebeperking (A), De stijging van de voedselproductie (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was de hoofdboodschap van het rapport van de Club van Rome?

<p>Economische ontwikkeling moet worden verminderd (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe wordt het proces van modernisering door Anthony Giddens beschreven?

<p>Als een onoverkomelijke kracht (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'beschaving als project'?

<p>Het is een samenhangend geheel dat zich ontplooit (D)</p> Signup and view all the answers

Welke factor is NIET genoemd als onderdeel van de beschaving?

<p>Technologische ontwikkelingen (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom zijn sociologen voorzichtig geworden met het poneren van dwingende regelmaten?

<p>Omdat menselijke vindingrijkheid en aanpassingsvermogen vaak worden onderschat (D)</p> Signup and view all the answers

Welk tijdsbestek wordt genoemd voor de fundamentele veranderingen in samenlevingen?

<p>400 jaar (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn volgens de theorie van Malthus de gevolgen van een ongelimiteerde bevolkingsgroei?

<p>Schaarste aan voedsel en middelen (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de opvatting over het huwelijk vanaf de 18e eeuw?

<p>Huwelijken verloren hun economische betekenis. (A), Huwelijken werden voornamelijk gesloten uit liefde. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de modernisering van liefde volgens Gellner?

<p>Verliefdheid werd gebruikt om een huwelijk te legitimeren. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke ontwikkeling heeft bijgedragen aan de toename van echtscheidingen?

<p>Vrouwen die financieel onafhankelijk werden. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe veranderde de betekenis van kinderen tussen 1870 en 1930?

<p>Kinderen verloren hun economische betekenis. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de sacralisering van het kind volgens Viviana Zelizer?

<p>Relaties tussen ouders en kinderen worden als puur affectief gezien. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt beschouwd als een belangrijke vereiste voor een geslaagd huwelijk?

<p>Seksuele aantrekkingskracht. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke factor heeft bijgedragen aan de verandering van kinderen als arbeidsmiddelen?

<p>Invoering van leerplicht. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van de differentiatie van het gezin volgens het materiaal?

<p>Een grotere kans op echtscheiding. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekende de afname van kinderarbeid voor de sociale houding tegenover kinderen?

<p>Er ontstond een nieuwe, meer affectieve houding tegenover kinderen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat zijn de gevolgen van de moderne huwelijksmoraal voor kinderen?

<p>De gevolgen van echtscheidingen voor kinderen variëren. (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Heersende klasse

De groep mensen die de meeste macht heeft in een samenleving. Deze groep controleert vaak de economie, politiek, sociale structuren en cultuur.

Relatieve onzichtbaarheid

De heersende klasse is niet altijd zichtbaar, maar heeft een grote impact op de samenleving. Ze beïnvloeden beslissingen en bepalen vaak de agenda.

Eendimensionale samenleving

Een samenleving met weinig ruimte voor kritiek en alternatieven, waar iedereen zich aanpast aan de dominante economische en politieke structuren.

Machtstransfer

De heersende klasse gebruikt verschillende manieren om hun positie te behouden, zoals het doorgeven van macht via erfenis en het aantrekken van nieuwe leden in hun kringen.

Signup and view all the flashcards

Industrieel-militair complex

Bedrijven, het leger en de politiek werken samen om hun macht te vergroten en te behouden. Dit complex bevordert economische groei en militaire expansie.

Signup and view all the flashcards

Nieuwe breuklijn in de samenleving

De vraag wie we zijn, is een complexe kwestie die met veel factoren te maken heeft. Deze vraag leidt tot verschillende opvattingen over mensen, de maatschappij en hoe deze in elkaar zitten. Bovendien beïnvloeden sociale organisaties en politieke partijen de discussie. Dit alles leidt tot een diepe kloof in onze samenleving.

Signup and view all the flashcards

Legitimerende derden

De dominante groep in de samenleving controleert de normen en regels. Het beïnvloedt het denken en handelen van de mensen.

Signup and view all the flashcards

Bevolkingstheorie van Malthus

De bevolkingstheorie van Thomas Robert Malthus stelt dat de voedselproductie lineair toeneemt, terwijl de bevolkingsgroei exponentieel groeit. Dit leidt tot hongersnood en epidemieën.

Signup and view all the flashcards

Domper op het vooruitgangsoptimisme

De bevolkingstheorie van Malthus legde een zware demper op de hoop op voortdurende vooruitgang. De theorie suggereerde dat onze bronnen niet voldoende zouden zijn om de groeiende wereldbevolking te voeden.

Signup and view all the flashcards

Verzuiling

Een netwerk van organisaties die gebaseerd zijn op gedeelde waarden, geloof, ideologie of een gemeenschappelijk mens- en maatschappijbeeld

Signup and view all the flashcards

Bestendigen van culturele identiteit

Het streven van levensbeschouwelijke groepen om hun eigen cultuur en waarden in stand te houden

Signup and view all the flashcards

Pacifiserende functie van verzuiling

De rol van verzuiling bij het regelen van conflicten in de samenleving

Signup and view all the flashcards

Controle over de verspreiding van waarden

De invloed van verzuiling op het verspreiden van waarden en opvattingen

Signup and view all the flashcards

Verzwakking van Verzuiling

De impact van technologische ontwikkelingen op de macht van verzuiling

Signup and view all the flashcards

Gesegmenteerd pluralisme

Verschillende groepen met eigen waarden en normen die naast elkaar leven in een samenleving

Signup and view all the flashcards

Strijd om beïnvloeding via massamedia

De strijd om invloed in de media en de rol van de televisie

Signup and view all the flashcards

Controle over productiemiddelen

De rol van productiemiddelen in de economische conflicten

Signup and view all the flashcards

Beveridgiaans type

Sociale zekerheidssystemen worden gefinancierd door de algemene belastingen en de vergoedingen zijn niet afhankelijk van het inkomen. Denk bijvoorbeeld aan het Verenigd Koninkrijk.

Signup and view all the flashcards

Decommodificatie

Dit concept beschrijft de mate waarin mensen economisch en sociaal onafhankelijk zijn van werk en de arbeidsmarkt. Een hoog niveau van decommodificatie betekent dat mensen een hoog niveau van sociale bescherming genieten, ongeacht hun werkstatus.

Signup and view all the flashcards

Sociaal-democratische welvaartsstaat

Dit type welvaartsstaat is gericht op het verschaffen van arbeidsplaatsen en het maximaliseren van tewerkstelling. Het wordt gefinancierd door algemene belastingen en heeft hoge uitkeringen om een hoge levensstandaard te garanderen tijdens werkloosheid.

Signup and view all the flashcards

Conservatief-corporatistische welvaartsstaat

Dit type welvaartsstaat is gebaseerd op bijdragen uit loon. Rechten zijn gekoppeld aan het werk en het systeem is minder activerend, met een hoger niveau van werkloosheid.

Signup and view all the flashcards

Liberale welvaartsstaat

Deze welvaartsstaat heeft bescheiden voorzieningen en er is weinig aandacht voor het verminderen van ongelijke machtsverhoudingen. Dit type staat bekend om lage werkloosheid en een hoog niveau van armoede.

Signup and view all the flashcards

Komende of rudimentaire verzorgingsstaat

Een welvaartsstaat met een beperkt aantal voorzieningen en een combinatie van verschillende types. Veel nieuwe EU-landen vallen in deze categorie.

Signup and view all the flashcards

Breuklijnen

Conflicten die lange tijd de politieke conflicten bepalen en leidt tot duidelijke strijdende kampen en partijen. Dit kan onder andere komen door onenigheid over de rol van de sociale zekerheid in de samenleving.

Signup and view all the flashcards

Dynamiek van welvaartsstaten

De kenmerken van de verschillende types welvaartsstaten kunnen verschillen in de loop van de tijd en door de invloed van verschillende factoren zoals economische ontwikkelingen en politieke keuzes.

Signup and view all the flashcards

Malthusiaanse theorie

De theorie van Thomas Malthus stelde dat de bevolkingsgroei exponentieel zou toenemen, terwijl de voedselvoorziening lineair groeide, wat zou leiden tot armoede en hongersnood. Deze theorie werd gebruikt om sociaal beleid en sociale zekerheid te bekritiseren.

Signup and view all the flashcards

Beperkingen van Malthus' theorie

De theorie van Thomas Malthus hield geen rekening met de enorme toename van de productiviteit in de voedselproductie en de verspreiding van geboortebeperking. Deze factoren hebben de bevolkingsgroei vertraagd en de voedselvoorziening verbeterd.

Signup and view all the flashcards

De grenzen aan de groei

Een invloedrijk rapport van de Club van Rome dat waarschuwde voor de negatieve gevolgen van voortdurende economische groei voor de natuurlijke omgeving en de samenleving. Het rapport pleitte voor een afname van de groei om ecologische en sociale problemen te voorkomen.

Signup and view all the flashcards

Moderne beschaving als project

De moderne beschaving is een continu project dat zich ontwikkelt in de tijd, gekenmerkt door een samenhangend geheel van waarden, normen, condities, middelen en spelregels. Dit project is voortdurend in beweging en bevordert de ontwikkeling van nieuwe mogelijkheden.

Signup and view all the flashcards

Modernisering als juggernaut

Het proces van modernisering is een onweerstaanbare, onafwendbare kracht die de samenleving transformeert. Deze verandering is fundamenteel en heeft een grote impact op alle aspecten van het leven.

Signup and view all the flashcards

400 jaar modernisering

De moderne westerse samenleving heeft zich de afgelopen 400 jaar fundamenteel geëvolueerd en is steeds meer gericht op technologische vooruitgang, economische groei en individuele vrijheid.

Signup and view all the flashcards

Macrosociologie

De macrosociologie is een tak van de sociologie die zich richt op de analyse van grote sociale structuren en processen. Deze benadering bekijkt de samenleving vanuit een breder perspectief en probeert sociale verschijnselen te verklaren in termen van overkoepelende patronen en tendensen.

Signup and view all the flashcards

Voorzichtigheid in het formuleren van wetmatigheden

Sociologen zijn voorzichtig geworden in het stellen van wetmatigheden over de samenleving. Ze erkennen dat de realiteit complex is en dat er geen universele wetten zijn die het menselijk gedrag volledig kunnen verklaren.

Signup and view all the flashcards

Huwelijk voor de 18e eeuw

Voorafgaand aan de 18e eeuw werd huwelijk gezien als een praktische en materiële overeenkomst, waarbij liefde en affectie minder relevant waren.

Signup and view all the flashcards

Het romantische huwelijk

Vanaf de 18e eeuw is het romantische huwelijk ontstaan. Dit betekent dat mensen trouwen uit liefde, en niet voor praktische redenen. Liefde en seksualiteit worden als onlosmakelijk verbonden gezien.

Signup and view all the flashcards

Differentiatie en het romantische huwelijk

De opkomst van het romantische huwelijk is een gevolg van de differentiatie tussen gezin en economie. Het gezin is geen economische eenheid meer, waardoor individuele gevoelens prioriteit krijgen.

Signup and view all the flashcards

Coup de foudre

Gellner beargumenteert dat onweerstaanbare verliefdheid (coup de foudre) is ontstaan om huwelijken te legitimeren die niet op zakelijke overtuigingen zijn gebaseerd. Dit werkte als een tegenreactie op gearrangeerde huwelijken.

Signup and view all the flashcards

Seksuele aantrekkingskracht in het huwelijk

Seidman stelt dat in het moderne romantische huwelijk seksuele aantrekkingskracht centraal is. Seksuele bevrediging is een voorwaarde voor een gelukt huwelijk.

Signup and view all the flashcards

Levensduur en echtscheidingen

De stijging van echtscheidingen is deels te verklaren door de vergrote levensduur. Mensen leven langer, dus hun relaties moeten dit ook doen. De verwachtingen van een huwelijk zijn veranderd.

Signup and view all the flashcards

Differentiatie van het gezin en echtscheiding

De differentiatie van het gezin heeft ertoe geleid dat echtscheiding niet langer gezien wordt als een bedreiging voor de maatschappij. Vrouwen zijn financieel onafhankelijker geworden, waardoor ze eerder kiezen voor een scheiding.

Signup and view all the flashcards

Verandering in de betekenis van kinderen

In de periode tussen 1870 en 1930 nam kinderarbeid af en werd de betekenis van kinderen anders gezien. Kinderen werden nu als voorwerpen van affectie beschouwd.

Signup and view all the flashcards

Sacralisering van het kind

De sacralisering van het kind is een gevolg van de verandering in de perceptie van kinderen. Ze worden gezien als essentiële en waardevolle wezens, niet langer als economische middelen.

Signup and view all the flashcards

Koesteringsfunctie en economie

De sterke band tussen ouders en kinderen is een gevolg van de scheiding tussen koesteringsfunctie en economische functie van het gezin.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Macht en de architectuur van de samenleving

  • Er zijn drie niveaus van ongelijkheid, die de levenswijze, smaak en denken van mensen beïnvloeden: verdeling schaarse goederen, macht en machtsverwerving, fundamenten van macht (de spelregels voor het gebruik van macht).

  • Macht kan vergeleken worden met een spel, met winnaars en verliezers. De spelregels zijn constant, maar elke speler heeft verschillende kansen.

  • De scheiding van de machten beperkt de omzetting en ruilbaarheid. Gegarandeerde minima aan macht (burgerschap) zijn noodzakelijk.

De heersende klasse

  • Relatieve onzichtbaarheid en grote rol van vermogen in de maatschappij.
  • Klasse van mensen met grote economische, politieke, sociale en culturele macht. Deze klasse kan de macht over verschillende generaties doorgeven.
  • Theorieën van sociaal/politiek systeem van dominantie.
  • Relatie tussen stratificatie en politiek systeem.

Burgerschap

  • Burgerschap als een formeel lidmaatschap van de samenleving met rechten en plichten.

  • Rechten en plichten als elementen van burgerschap.

  • Stapsgewijze ontwikkeling van rechten (burgerrechten, politieke rechten, sociale rechten, culturele rechten).

  • Problemen rondom burgerschap en migratie.

  • Wie heeft toegang tot burgerschap?

Conflicten en breuklijnen

  • Sociale conflicten rondom waarden, levensstijlen, en religieuze overtuigingen.
  • Duurzame conflicten zorgen voor sociale spanningen en structurele spanningen.
  • Breuklijnen leiden tot verschillende politieke, sociaal/culturele en economische conflicten.
  • Waardenconflicten in de samenleving.

Modernisering

  • De geschiedenis als een reeks projecten, in plaats van een onvermijdelijke ontwikkeling.
  • Maatschappelijke veranderingen en de rol van de staat.
  • De rol van wetenschap en technologie in de modernisering.
  • Rol van economische conflicten en veranderingen in relatie tot kapitalisme.
  • Proces van moderne staatsvorming.
  • Demografische transitie en gevolgen van bevolkingsexplosie en vergrijzing.
  • Rol van migratie bij modernisering en ongelijkheid.
  • Historisch verband tussen protestantisme en kapitalisme.
  • Invloed van religieuze ideeën en culturele veranderingen op de modernisering.

Interactiekaders

  • Interactiekaders zijn gebaseerd op bindingen tussen individuen.
  • Rol en verwachtingen.
  • Verschillende interactiekaders met grotere of kleinere mate van persoonlijkheid.
  • Bindingen in sociale systemen (primaire en secundaire relaties).
  • Verandering in betekenis van kinderen.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Social Inequalities and Power Structures
18 questions
Slideshow 2- Quizlet
40 questions

Slideshow 2- Quizlet

HonestThulium2652 avatar
HonestThulium2652
Use Quizgecko on...
Browser
Browser