Składniki nieorganiczne organizmów
48 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących wapnia są prawdziwe?

  • Wapń jest niezbędny w funkcjonowaniu komórek nerwowych. (correct)
  • Niedobór wapnia powoduje jedynie krzywicę u dzieci.
  • Wapń nie ma wpływu na skurcze mięśni.
  • Wapń nie jest aktywatorem enzymatycznym.

Jakie skutki zdrowotne mogą wystąpić przy niedoborze wapnia?

  • Osteoporoza i drgawki. (correct)
  • Zaparcia i nudności.
  • Zaburzenia wzrostu tylko u dorosłych.
  • Nieprawidłowy rytm serca, tylko u dzieci.

Który z poniższych jest makroelementem występującym w organizmach?

  • I
  • P (correct)
  • Se
  • Cu

Która funkcja siarki nie jest zaliczana do jej podstawowych działań w organizmach?

<p>Regulacja gospodarki wodnej komórek. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko może być skutkiem hipokalcemii u dorosłych?

<p>Próchnica zębów. (B)</p> Signup and view all the answers

Którczy spośród wymienionych składników jest źródłem siarki?

<p>Mięso. (C)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych pierwiastków są zaliczane do mikroelementów?

<p>Fe, Zn, Mo. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie zjawisko może być rezultatem nadmiaru wapnia (hiperkalcemia)?

<p>Brak apetytu. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest główne różnica pomiędzy komórkami prokariotycznymi a eukariotycznymi?

<p>Komórki eukariotyczne mają złożoną strukturę wewnętrzną. (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie wiązania powstają pomiędzy zasadami azotowymi adeniny i tyminy w DNA?

<p>Dwa wiązania wodorowe (C)</p> Signup and view all the answers

Który rodzaj RNA odpowiada za transportowanie aminokwasów na rybosomy?

<p>tRNA (B)</p> Signup and view all the answers

Co określa terminy 'genofor' i 'plazmid' w kontekście komórek prokariotycznych?

<p>Rodzaje materiału genetycznego w komórkach prokariotycznych (C)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych informacji dotyczących rybozymów jest nieprawdziwa?

<p>Są zawsze dwułaciowe. (A)</p> Signup and view all the answers

W jakiej postaci występuje DNA w komórkach prokariotycznych?

<p>Jako cząsteczka kolista (A)</p> Signup and view all the answers

Do jakiej funkcji służy rRNA?

<p>Buduje rybosomy (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących tylakoidów w komórkach bakterii fotosyntetycznych jest poprawne?

<p>Zawierają barwniki do fotosyntezy. (A)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych elementów nie jest jednym z poziomów struktury białka?

<p>Białkowa (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie wiązania są odpowiedzialne za utrzymanie struktury drugorzędowej białek?

<p>Wiązania wodorowe (B)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych związków azotowych nie znajduje się w DNA?

<p>Uracyl (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie połączenie tworzy łańcuch polinukleotydowy kwasów nukleinowych?

<p>Wiązanie fosfodiestrowe (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie struktury tworzą głównie drugorzędowe białek?

<p>Alfa-helisy i beta-harmonijki (B)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych związków są oznaczane jako puryny?

<p>Adenina i guanina (B)</p> Signup and view all the answers

Jak nazywa się cukier występujący w nukleotydzie RNA?

<p>Ryboza (B)</p> Signup and view all the answers

Co stanowi zewnętrzną stronę podwójnej helisy DNA?

<p>Cząsteczki deoksyrybozy i reszta fosforanowa (A)</p> Signup and view all the answers

Co jest jednym z kluczowych zadań fazy S cyklu komórkowego?

<p>Podwojenie ilości DNA (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie zmiany zachodzą w komórce podczas metafazy mitozy?

<p>Chromosomy ustawiają się w płaszczyźnie równikowej (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest znaczenie fazy G0 w cyklu komórkowym?

<p>Wyjście z cyklu komórkowego (C)</p> Signup and view all the answers

Czego efektem jest anafaza mitozy?

<p>Podział centromerów i rozdzielenie chromatyd (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie procesy zachodzą podczas telofazy mitozy?

<p>Zanika wrzeciono podziałowe (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie komórki podlegają procesowi mitozy?

<p>Komórki somatyczne i generatywne roślin (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest zadanie białek histonowych w procesie replikacji DNA podczas fazy S?

<p>Stabilizują nowo powstałe cząsteczki DNA (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie funkcje pełni mitozy w organizmach roślinnych i zwierzęcych?

<p>Gwarantuje regenerację uszkodzonych tkanek (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie podstawowe funkcje pełnią mikrotubule w komórce eukariotycznej?

<p>Pełnią funkcję cytoszkieletu, tworzą wrzeciono kariokinetyczne i transportują organelle. (C)</p> Signup and view all the answers

Co charakteryzuje filamenty pośrednie w komórce?

<p>Tworzą sieć, która zapewnia odporność na uszkodzenia mechaniczne. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest główne zadanie filamentów aktynowych w komórkach?

<p>Odpowiadają za ruch pełzakowaty i uczestniczą w skurczu mięśniowym. (B)</p> Signup and view all the answers

Jaką strukturę tworzą mikrotubule w trakcie podziału komórkowego?

<p>Wrzeciono komórkowe. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie właściwości mają filamenty aktynowe w porównaniu do mikrotubul?

<p>Są krótsze, giętsze i umożliwiają zmiany kształtu komórki. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie główne białko wchodzi w skład mikrotubul?

<p>Tubulina. (C)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych funkcji nie jest związana z filamentami pośrednimi?

<p>Umożliwienie transportu matryc wewnątrzkomórkowego. (C)</p> Signup and view all the answers

Kto jest głównym ośrodkiem formowania mikrotubul w komórce?

<p>Centrosom. (A)</p> Signup and view all the answers

Które z następujących stwierdzeń dotyczących struktury jądra komórkowego są prawdziwe?

<p>Jąderko jest miejscem wytwarzania rybosomów. (B)</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne składniki chromatyny?

<p>Białka histonowe i białka niehistonowe. (A), Kwas rybonukleinowy i kwas deoksyrybonukleinowy. (D)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych informacji dotyczących kariotypu jest poprawna?

<p>Kariotyp charakteryzuje różnice w liczbie chromosomów w różnych gatunkach. (C)</p> Signup and view all the answers

Jakie są funkcje białek niehistonowych w chromatynie?

<p>Regulują ekspresję genów. (A), Uczestniczą w naprawie DNA. (B)</p> Signup and view all the answers

Co określa termin 'metafaza' w kontekście podziału komórkowego?

<p>Faza, w której chromosomy są najbardziej skondensowane. (D)</p> Signup and view all the answers

Jakie jest znaczenie porów jądrowych w komórkach?

<p>Umożliwiają transport substancji między cytoplazmą a jądrem. (A)</p> Signup and view all the answers

Czym są nukleosomy i jaką mają rolę w pakowaniu DNA?

<p>To fragmenty DNA owinięte wokół białek histonowych. (D)</p> Signup and view all the answers

Jaką rolę pełni cytozol w komórce?

<p>Działa jako medium dla reakcji chemicznych. (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Reguła parowania zasad

Adenina zawsze łączy się z tyminą, a cytozyna z guaniną w DNA. Ta zasada mówi, że sekwencja jednej nici DNA determinuje sekwencję drugiej nici.

Łączenie nukleotydów w DNA

Cząsteczki DNA tworzą się z nukleotydów połączonych ze sobą w łańcuchy. Łączą się one poprzez grupę fosforanową.

Rola DNA w komórce

DNA to cząsteczka z informacją o budowie białek. Określa ona, z jakich aminokwasów i w jakiej kolejności mają być zbudowane białka.

DNA w komórkach prokariotycznych

W komórkach prokariotycznych DNA znajduje się w cytoplazmie, w obszarze zwanym nukleoidem.

Signup and view all the flashcards

DNA w komórkach eukariotycznych

W komórkach eukariotycznych DNA znajduje się w jądrze komórkowym.

Signup and view all the flashcards

Co charakteryzuje związki organiczne?

Węgiel jest głównym składnikiem, a przykłady to białka, cukry, lipidy i kwasy nukleinowe.

Signup and view all the flashcards

mRNA

mRNA przenosi informację genetyczną z DNA z jądra do cytoplazmy gdzie odbywa się synteza białka.

Signup and view all the flashcards

Jakie związki należą do nieorganicznych?

Woda, sole mineralne, kwasy, wodorotlenki, tlenki to przykłady związków nieorganicznych.

Signup and view all the flashcards

rRNA

rRNA wraz z białkami tworzy rybosomy, czyli organelle komórkowe, na których odbywa się synteza białka.

Signup and view all the flashcards

Które pierwiastki należą do makroelementów?

C, H, O, N, S, P, Ca, Mg, K, Na, Cl - te pierwiastki są niezbędne do życia.

Signup and view all the flashcards

tRNA

tRNA transportuje aminokwasy z cytoplazmy na rybosomy, gdzie są wbudowywane w łańcuch białka.

Signup and view all the flashcards

Podaj przykłady mikroelementów.

Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, B, Se, Cr, I, F - pierwiastki występujące w mniejszych ilościach.

Signup and view all the flashcards

Jaka jest jedna z funkcji wapnia w organizmie?

Wapń jest składnikiem szkieletów kręgowców i bezkręgowców, a także niektórych ścian komórkowych.

Signup and view all the flashcards

Jak wapń wpływa na układ nerwowy?

Wapń jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych.

Signup and view all the flashcards

Jakie problemy zdrowotne może powodować brak wapnia?

Niedobór wapnia może prowadzić do krzywicy u dzieci, osteoporozy u dorosłych, próchnicy zębów, zaburzeń krzepnięcia, drgawek i silnych skurczów mięśni.

Signup and view all the flashcards

Jakie objawy może powodować nadmiar wapnia?

Nadmiar wapnia może prowadzić do zaparć, nudności i braku apetytu.

Signup and view all the flashcards

Struktura pierwszorzędowa białka

Kolejność aminokwasów w łańcuchu peptydowym. Decyduje o funkcji białka.

Signup and view all the flashcards

Struktura drugorzędowa białka

Tworzenie się struktur alfa-helisy lub beta-harmonijki w łańcuchu polipeptydowym przez wiązania wodorowe.

Signup and view all the flashcards

Struktura trzeciorzędowa białka

Fałdowanie łańcucha o strukturze drugorzędowej. Oddziaływania między łańcuchami bocznych aminokwasów tworzą kształt.

Signup and view all the flashcards

Struktura czwartorzędowa białka

Połączenie kilku podjednostek białka o strukturze trzeciorzędowej. Tworzy kompleksy białkowe.

Signup and view all the flashcards

Nukleotyd

Podstawowy budulec kwasów nukleinowych. Składa się z zasady azotowej, cukru pięciowęglowego i reszty kwasu fosforowego.

Signup and view all the flashcards

Zasady azotowe

Związki organiczne o budowie pierścieniowej zawierające azot. Są toadenina, guanina, cytozyna, tymina i uracyl.

Signup and view all the flashcards

Euchromatyna

Chromatyna, jeden z dwóch głównych stanów DNA w jądrze, gdzie DNA jest luźno upakowane, umożliwiając odczytywanie informacji genetycznej.

Signup and view all the flashcards

Heterochromatyna

Chromatyna, jeden z dwóch głównych stanów DNA w jądrze, gdzie DNA jest ciasno upakowane i nieaktywne genetycznie.

Signup and view all the flashcards

Nukleosom

Kompleks białkowy złożony z ośmiu cząsteczek histonów, wokół którego owija się fragment DNA. Stanowi podstawową jednostkę organizacji DNA.

Signup and view all the flashcards

Chromosom

Najwyższy stopień kondensacji DNA, widoczny podczas podziału komórki. Składa się z dwóch chromatyd połączonych centromerem.

Signup and view all the flashcards

Kariotyp

Zespół chromosomów charakterystyczny dla danego gatunku.

Signup and view all the flashcards

Jąderko

Organella komórkowa obecna w jądrze, będąca miejscem syntezy rybosomów.

Signup and view all the flashcards

Pory jądrowe

Otwory w otoczce jądrowej, które umożliwiają transport substancji między wnętrzem jądra a cytoplazmą.

Signup and view all the flashcards

Cytozol

Roztwór koloidalny stanowiący podstawę cytoplazmy, w którym rozpuszczone są różne związki nieorganiczne i organiczne.

Signup and view all the flashcards

Co to jest cytozol?

Płynna część cytoplazmy, w której znajdują się różne składniki, w tym rozpuszczone substancje odżywcze, jony, białka, enzymy oraz produkty odpadowe metabolizmu.

Signup and view all the flashcards

Co to jest cytoszkielet?

Sieć włókien białkowych, która nadaje komórce kształt, umożliwia ruch i transport wewnątrzkomórkowy.

Signup and view all the flashcards

Czym są mikrotubule?

Długie, puste rurki zbudowane z białka tubuliny, odpowiedzialne za kształt komórki, transport wewnątrzkomórkowy i tworzenie wrzeciona kariokinetycznego podczas podziału komórki.

Signup and view all the flashcards

Co to są filamenty pośrednie?

Grube, trwałe włókna, które otaczają jądro komórkowe i zapewniają wytrzymałość komórki na uszkodzenia mechaniczne.

Signup and view all the flashcards

Co to są filamenty aktynowe (mikrofilamenty)?

Cienkie włókna zbudowane z aktyny, odpowiedzialne za ruch pełzakowaty, skurcz mięśni i budowę mikrokosmków.

Signup and view all the flashcards

Co to są rzęski?

Krótkie i liczne wypustki komórkowe odpowiedzialne za ruch.

Signup and view all the flashcards

Co to jest wici?

Długa, pojedyncza lub kilka wypustek komórkowych odpowiedzialnych za ruch.

Signup and view all the flashcards

Czym jest wrzeciono kariokinetyczne?

Struktura utworzona z mikrotubul, która pomaga w rozdzieleniu chromosomów podczas podziału komórki.

Signup and view all the flashcards

Faza G1

Faza cyklu komórkowego, w której komórka przygotowuje się do podziału. W tej fazie komórka intensywnie syntetyzuje białka, organelle i replikuje DNA.

Signup and view all the flashcards

Faza S

Faza cyklu komórkowego, w której zachodzi replikacja DNA. W tej fazie chromosomy podwajają się, przygotowując komórkę do podziału.

Signup and view all the flashcards

Faza G2

Faza cyklu komórkowego, w której komórka kontynuuje syntezę białek, a także przygotowuje się do podziału jądra. W tej fazie komórka kontroluje prawidłowość replikacji DNA.

Signup and view all the flashcards

Faza G0

Okres spoczynkowy w cyklu komórkowym, gdy komórka przestaje się dzielić i specjalizuje się, aby wykonywać określone funkcje.

Signup and view all the flashcards

Mitoza

Proces podziału komórki, który zachodzi w komórkach somatycznych. W jego wyniku powstają dwie identyczne komórki potomne.

Signup and view all the flashcards

Profaza

Pierwsza faza mitozy, w której rozpoczyna się kondensacja chromatyny, zanika otoczka jądrowa i jąderko, a zaczyna powstawać wrzeciono podziałowe.

Signup and view all the flashcards

Metafaza

Faza mitozy, w której chromosomy osiągają maksymalny poziom kondensacji, układają się w płaszczyźnie równikowej komórki, tworząc płytkę metafazową.

Signup and view all the flashcards

Anafaza

Faza mitozy, w której rozpoczyna się podział centromerów, chromatydy rozdzielają się i przemieszczają do przeciwległych biegunów komórki.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Składniki nieorganiczne organizmów

  • Podział związków: Związki chemiczne dzielimy na organiczne i nieorganiczne, na podstawie obecności węgla.
  • Związki organiczne: Głównym składnikiem są związki węgla; obejmują białka, cukry, lipidy i kwasy nukleinowe.
  • Związki nieorganiczne: Woda, sole mineralne, kwasy, wodorotlenki i tlenki.
  • Pierwiastki biogenne:
  • Makroelementy: C, H, O, N, S, P, Ca, Mg, K, Na, Cl (6 pierwiastków biogennych)
  • Mikroelementy: Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, B, Se, Cr, I, F

Wapń (Ca)

  • Funkcje:
  • Składnik szkieletów kręgowców i bezkręgowców, niektórych ścian komórkowych.
  • Ważny dla funkcjonowania komórek nerwowych.
  • Wpływ na skurcze mięśni, przewodzenie impulsów bioelektrycznych i krzepnięcie krwi.
  • Aktywator enzymatyczny.
  • Uczestniczy w reakcjach zapalenia, regeneracji i proliferacji.
  • Uczestniczy w wydzielaniu hormonów zwierzęcych i neuroprzekaźników.
  • Obniża uwodnienie koloidów komórkowych.
  • Niedobór (hipokalcemia):
  • Krzywica (u dzieci), osteoporoza (u dorosłych), próchnica, zaburzenia krzepnięcia, drgawki, skurcze mięśni, łamliwość kości, tężyczka, ból mięśni, zaburzenia rytmu serca, krwotoki, niedociśnienie, stany depresyjne i lękowe.
  • Nieprawidłowy wzrost i martwica organów roślinnych, zakłócenia gospodarki wodnej, uszkodzenia błon komórkowych.
  • Nadmiar (hiperkalcemia): Zaparcia, nudności, brak apetytu.
  • Źródła: Mleko i przetwory mleczne, konserwy rybne i ryby wędzone, nasiona fasoli, natka pietruszki, szpinak, orzechy, wody mineralne.

Siarka (S)

  • Funkcje:
  • Składnik aminokwasów (cysteina, metionina) oraz niektórych witamin i hormonów.
  • Tworzenie mostków dwusiarczkowych, utrzymujące strukturę przestrzenną białek.
  • Wpływ na układ krwionośny, nerwowy, detoksykację i wygląd.
  • Budulcem tkanki łącznej, zapewnia elastyczność stawom.
  • Czynniki wpływające na strukturę białek: Ogrzewanie, silne mieszanie, wytrząsanie, naświetlanie nadfioletem, promieniowanie rentgenowskie, jonizujące, ultradźwięki, stężone kwasy/zasady, kationy metali ciężkich, fenol, chloroform.

Struktura białek

  • Pierwszorzędowa: Kolejność aminokwasów w łańcuchu peptydowym.
  • Drugorzędowa: Łańcuchy polipeptydowe tworzące alfa-helisę lub beta-harmonijkę, utrzymywane przez wiązania wodorowe.
  • Trzeciorzędowa: Fałdowanie łańcucha o strukturze drugorzędowej, w oparciu o oddziaływania między łańcuchami bocznymi aminokwasów (wodorowe, elektrostatyczne, hydrofobowe, mostki dwusiarczkowe, van der Waalsa).
  • Czwartorzędowa: Połączenie kilku podjednostek białek o strukturze trzeciorzędowej.

Kwasy nukleinowe (DNA i RNA)

  • Budowa: Polimery z nukleotydów, z zasadą azotową, cukrem pięciowęglowym (deoksyryboza lub ryboza), oraz resztą kwasu fosforowego.
  • Zasady azotowe:
  • Purynowe: Adenina, guanina.
  • Pirymidynowe: Cytozyna, tymina (DNA), uracyl (RNA).
  • DNA:
  • Podwójna helisa, w której zasady azotowe tworzą komplementarne pary, utrzymywane wiązaniami wodorowymi (A-T dwa wiązania, C-G trzy).
  • Łańcuchy DNA są antyrównoległe.
  • RNA: Jednoniciowy łańcuch, z cukrem rybozą.
  • Rodzaje RNA:
  • mRNA – przesyła informację genetyczną.
  • tRNA – transportuje aminokwasy.
  • rRNA – budujący rybosomy.
  • miRNA/siRNA – regulują ekspresję genów.
  • snRNA – funkcja rybozymowa w splicingu.

Przestrzenna organizacja komórki

  • Komórka prokariotyczna: Brak jądra komórkowego. Genofor (chromosom) w nukleoidzie. Plazmidy (małe koliste cząsteczki DNA). Wiciowate. Tylakoidy(photosynteza).
  • Komórka eukariotyczna: Posiada jądro komórkowe. Chromosomy w jądrze.
  • Chromatyna: Euchromatyna (luźna) i heterochromatyna (zwarta).
  • Jąderko: Miejsce produkcji rybosomów.
  • Otoczka jądrowa: Pory jądrowe – transport między jądrem a otoczeniem.
  • Poziomy upakowania DNA: Podwójna helisa, nukleosom, nić chromatynowa, włókno chromatyny, chromosom.
  • Kariotyp: Zestaw chromosomów charakterystyczny dla gatunku.
  • Chromosom: Składa się z dwóch chromatyd i centromeru.

Składniki cytoplazmy

  • Cytozol: Roztwór koloidalny, zawierający wodę i inne związki organiczne i nieorganiczne.
  • Cytoszkielet: Sieć włókien (mikrotubule, filamenty pośrednie, filamenty aktynowe) z białek włókienkowych, nadaje komórce kształt i umożliwia ruch.
  • Mikrotubule: Z białka tubuliny; decydują o położeniu organelli, transport wewnątrzkomórkowy, wrzeciono kariokinetyczne, wici i rzęski.
  • Filamenty pośrednie: Z różnych białek; wytrzymałość mechaniczna, szczególnie ważne w komórkach podatnych na urazy.
  • Filamenty aktynowe: Z białka aktyny; ruch pełzakowaty, skurcze mięśni, budowa mikrokosmków, kory, miofibryl.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

Notatki z biologii - Matura Poziom Rozszerzony PDF

Description

Quiz dotyczący składników nieorganicznych organizmów, ich klasyfikacji oraz funkcji. Zawiera informacje na temat makro- i mikroelementów oraz roli wapnia w organizmach. Sprawdź swoją wiedzę o chemii w biologię!

More Like This

Inorganic Compounds Nomenclature Quiz
20 questions

Chemistry Nomenclature Quiz: Inorganic Compounds

AdaptableSapphire avatar
AdaptableSapphire
Chemistry: Inorganic and Organic Compounds
16 questions

Chemistry: Inorganic and Organic Compounds

CalmingCornet avatar
CalmingCornet
Naming Inorganic Compounds Quiz
6 questions

Naming Inorganic Compounds Quiz

BenevolentDramaticIrony avatar
BenevolentDramaticIrony
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser