Ses Fiziği Dalgalar I

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Enine dalgaların özelliklerinden hangisi doğrudur?

Tüm dalga tiplerinde geçerlidir.

Dalga hareketi, parçacıkların dalga yayılma doğrultusu ile dik olduğunda oluşur. (correct)

Yalnızca sıvılarda meydana gelirler.

Dalga hızına paralel olarak hareket ederler.

Boyuna dalgalarda sıkışma bölgesi nasıl oluşur?

Yayın iki ucunun birden çekilmesi ile.

Yayın dışına itilen bir kuvvet tarafından.

Yayın tamamen gevşemesi ile.

Yayın bir ucunun sağa itilmesi ve ardından sola çekilmesi ile. (correct)

Sıkışma bölgesi yay boyunca nasıl ilerler?

Yayın uçlarından uzaklaşarak.

Yayın gevşeyen bölgelerini takip ederek. (correct)

Sadece sabit bir konumda kalır.

İlk hareket noktalarına geri dönerek.

Hangi dalga tipi, parçacıkların hareket yönü ile dalga ilerleyiş yönü arasındaki ilişki ile karakterize edilir?

Boyuna dalgalar ile. Signup and view all the answers

Dalga hareketinde, 'yayılma doğrultusu' nedir?

Parçacıkların dalga yayılmasını izledikleri yoldur. Signup and view all the answers

Yüzeydeki su moleküllerinin hareket şekli nasıldır?

Dairesel yollar boyunca hareket ederler. Signup and view all the answers

Dalga geçtiğinde, dalganın yayılma yönünde hareket eden su molekülleri nerede bulunur?

Dalga tepe noktalarında. Signup and view all the answers

Bir depremin olduğu yerden ilerleyen dalgaların türleri nelerdir?

İkisi de enine ve boyuna dalgalar. Signup and view all the answers

Çukurlarındaki su molekülleri, dalganın yayılma doğrultusuna nasıl hareket eder?

Yayılma doğrultusuna ters yönde ilerlerler. Signup and view all the answers

Su moleküllerinin yüzeydeki hareketlerini etkileyen faktörlerden biri nedir?

Yüzey gerilimi. Signup and view all the answers

Sismograf kullanarak dalgaların oluştuğu noktanın sismografa uzaklığı nasıl hesaplanabilir?

Dalgaların gelme süreleri arasındaki zaman aralığı ile Signup and view all the answers

Gerilmiş bir sicim üzerindeki dalganın özelliklerinden hangisi doğrudur?

Dalga hızı sabittir ve sağa doğru ilerler Signup and view all the answers

Bir-Boyutta ilerleyen dalgaların hangi koordinatları dikkate alınır?

X ve y koordinatları Signup and view all the answers

Aşağıdaki ifadelerden hangisi, dalgaların zamanla ilişkisini tanımlar?

Atmanın konumu zamanla değişir Signup and view all the answers

Sismografda kaydedilen dalgaların gelme süreleri, ne tür bir bilgi sağlar?

Dalga kaynağının yerini hesaplayabilir Signup and view all the answers

Verilen dalga fonksiyonu $y = 2x + 3$ olduğuna göre, $t = 0$ anında dalga hareketi ne olacaktır?

Dalgada maksimum genlik 2 metredir. Signup and view all the answers

Dalga, 4.5 m/s hızla ilerlediğine göre, t = 2s için dalga fonksiyonu nasıl olacaktır?

y = 2(x - 9) + 3 Signup and view all the answers

Dalga pozitif x yönünde ilerlerken, x değerinin 4 olması durumunda t = 0 için y değeri nedir?

11 Signup and view all the answers

Dalgada negatif x yönünde hareket olsa, y'nin nasıl bir şekil alması beklenir?

Aşağı doğru bir çizgi haline gelmesi. Signup and view all the answers

Dalgaya etki eden enine dalga fonksiyonunun temel özellikleri neler olmalıdır?

Sabit hız ve sabit genlik. Signup and view all the answers

Dalga hareketinin doğrultusu hangi yöndedir?

X ekseni boyunca Signup and view all the answers

Dalganın hızı ne olarak belirtilmiştir?

4.5 km/s Signup and view all the answers

Bir deprem sismograf istasyonu, S ve P dalgalarını ne kadar aralıkla alır?

17.3 s Signup and view all the answers

Sismometrenin deprem merkezine uzaklığını bulmak için hangi bilgilerin kullanılması gereklidir?

S dalgasının hızı ve P dalgasının hızı Signup and view all the answers

Deprem merkezine göre sismometrenin uzaklığı hangi etkenlere bağlı değildir?

Dalgaların frekansı Signup and view all the answers

Dalga hızını hesaplamak için hangi formül kullanılır?

$v = \frac{dx}{t}$ Signup and view all the answers

Verilen dalga denklemi $y(x, t) = \frac{2}{x - 3t} + 1$ ifadesinde $x$ ve $y$ hangi birimlerde ölçülmektedir?

santimetre Signup and view all the answers

Dalga tepe hareketini takip etmek için kullanılması gereken ilk formül nedir?

$x_0 = x - vt$ Signup and view all the answers

Dalga tepe pozisyonu zamanla nasıl değişir, $dx$ ifadesi nedir?

$dx = vdt$ Signup and view all the answers

$t = 0$ zamanında $x$ pozisyonunun değerinin ne olduğu belirtilmiştir?

$x = x_0$ Signup and view all the answers

İki dalga, birbiri içinden geçerken hangi özelliği gösterir?

Dalgalar birbirlerinden bağımsız hareket ederler. Signup and view all the answers

İki çakıl taşı bir havuza atıldığında su yüzeyinde gözlenen desen neden oluşur?

Dalgaların birbirinden bağımsız genişlemesiyle oluşur. Signup and view all the answers

İki kaynaktan çıkan ses dalgalarının havada hareketi nasıl bir etki yaratarak devam eder?

Ses dalgaları birbirinin içinden geçmeye devam eder. Signup and view all the answers

Havuzda çakıl taşlarının yaratmış olduğu dairesel dalgalar ne tür bir etkiye sahiptir?

Dalga desenleri aslında iki bağımsız dalganın birleşimidir. Signup and view all the answers

Çakıl taşları havuza atıldığında ortaya çıkan dalgalarda hangi durum geçerlidir?

Dalgalar birbiri ile etkileşime girmeden yayılır. Signup and view all the answers

Dalganın periyodu T, aşağıdaki hangi ifadeyi temsil eder?

Dalga boyunun tamamlanması için geçen süre Signup and view all the answers

Dalga hızı ile dalga boyu arasında hangi ilişki doğrudur?

V = λ / T Signup and view all the answers

Dalganın genliği A nedir?

Yer değiştirme maksimum değeridir Signup and view all the answers

Dalga boyu λ, hangi durumda kendisini tekrar eder?

x λ'nın tam katları şeklinde artarsa Signup and view all the answers

Dalga hareketinde, x değeri λ'nın tam katları olarak değiştiğinde ne olur?

Yer değiştirme kendisini tekrar eder Signup and view all the answers

Sicimin her parçacığı hangi tür hareket yapmaktadır?

Basit harmonik hareket Signup and view all the answers

Dalganın hızı hangi doğrultuda ilerlemektedir?

X doğrultusunda Signup and view all the answers

Sicimi titreten jiletin yaptığı hareketin frekansı, sicimin hangi kısmına eşittir?

Her parçacığın frekansına Signup and view all the answers

Enine dalga tanımında önemli olan hangi özellik vurgulanmaktadır?

Dalga ve parçacık hareketinin yönü Signup and view all the answers

Sicimdeki her parçacık, düşey doğrultuda salınırken nasıl kabul edilmektedir?

Basit harmonic oscillator olarak Signup and view all the answers

Atmanın yanında bulunan referans sisteminin özellikleri nelerdir?

Atma durgun görünür. Signup and view all the answers

Atmanın sağında bulunan tel parçası ile ilgili doğru ifade hangisidir?

Tel parçası yukarı doğru hareket eder. Signup and view all the answers

Durgun ya da sabit hızla hareket eden referans sistemlerinde hangi durum geçerlidir?

Newton kanunu uygulanabilir. Signup and view all the answers

Bir tel parçasının atmaya göre hareketi sonucunda hangi özelliği taşır?

Tel parçası atmanın şeklini takip eder. Signup and view all the answers

Belli bir uzunluğa sahip olan ∆𝑠 sicimi hangi yapıyı oluşturur?

Yay Signup and view all the answers

Hafif ip üzerinde ilerleyen atma, ağır ip ile hafif ip arasındaki sınırda nasıl bir davranış sergiler?

Atma kısmen yansır ve kısmen geçer. Signup and view all the answers

Yansıyan atmanın özelliği nedir?

Genliği gelen atmadan daha küçüktür. Signup and view all the answers

Ağır ip üzerinde ilerleyen atma, hafif ip ile ağır ip arasındaki sınırda nasıl bir davranış sergiler?

Kısmen yansıma, kısmen geçme olur. Signup and view all the answers

Atma hafif ipten ağır ip üzerine geçtiğinde hangi özellik taşır?

Atmanın yönü değişmez. Signup and view all the answers

Kısmen yansıyacak ve kısmen geçecek olan atmanın hangi bölümü ters çevrilir?

Yansıyan kısım. Signup and view all the answers

0.3 kg kütleli homojen bir cismin, 2 kg kütle ile asıldığı durumda sicim üzerindeki ivme değeri neye eşittir?

$5 , m/s^2$ Signup and view all the answers

T gerilme kuvvetinin yatay bileşenleri ile ilgili olarak hangisi doğrudur?

Yatay bileşenler birbirini yok eder. Signup and view all the answers

Sicim üzerinde meydana gelen tek bir atmanın hızı aşağıdakilerden hangisidir?

T gerilme kuvvetine bağlı olarak değişir. Signup and view all the answers

Bir puls sicimin bağlı olduğu sabit uca doğru ilerlerken, hangisi doğru bir gözlemdir?

Puls, sabit uca çarptıktan sonra geri yansır. Signup and view all the answers

Aşağıdaki durumlardan hangisi bir ucunda kütle asılı sicimde gözlemlenen ivmeyi etkileyen faktör değildir?

İki kütle arasındaki mesafe Signup and view all the answers

Study Notes

Konu: Dalgalar I

Hafta
Dalgaların iki ana türü vardır: Elektromanyetik Dalgalar ve Mekanik Dalgalar
Elektromanyetik dalgalar yayılmak için ortama ihtiyaç duymazlar
- Örnek: Işık
Mekanik dalgalar yayılmak için ortama ihtiyaç duyarlar
- Örnek: Ses ve su dalgaları
Ses dalgaları, hava molekülleri gibi titreşen parçacıklar yoluyla yayılır
Mekanik dalgaların sınıflandırılması
- Ses dalgaları
- Su dalgaları
- Tanecik dalgaları
Dalga kavramı oldukça soyuttur
Su yüzeyine bakarken, su dalgası olarak gördüğümüz olay, su yüzeyinin yeni bir düzene geçme halidir
Su olmasa, dalga da olmayacaktır
Sarmal yay olmazsa, üzerinde ilerleyen bir dalga da yoktur
Ses dalgası için hava molekülleri şarttır

Dalga Hareketinin Temel Değişkenleri

Dalgaların yüksek bölümleri dalga tepesi, alçak bölümler dalga çukuru olarak adlandırılır
Ardışık iki dalga tepesi veya çukuru arasındaki mesafeye dalga boyu denir
Dalga boyu, genellikle A ile gösterilir
Dalga boyu, nm, Å, µm birimleriyle ifade edilir
Periyot, bir tam titreşim için geçen süredir; birimi saniyedir (s)
Frekans, birim zamanda belirli bir noktadan geçen dalga sayısıdır, birimi Hertz'dir (Hz)
Genlik, ortamın bir parçacığının maksimum yer değişimi miktarıdır
Su dalgalarında, genlik, dalgalar ilerlerken suyun durgun yüzeyi ile titreşen yüzeyi üzerindeki su moleküllerinin en büyük yer değiştirmesidir

Parçacığın Yer Değiştirme Doğrultuları

Gerilmiş bir sicimde, bir ucun hareket etmesiyle dalga oluşur ve belli bir hızla ilerler
Dalga atması, x ekseni boyunca hareket eder
Sicimin enine hareketi y koordinatı ile ölçülür

Titreşim Doğrultularına Göre Dalgalar

Enine dalgalar
- Dalga atması, ip boyunca ilerlerken, sarsılan ipin her parçası dalga hareketine dik bir doğrultuda hareket eder
- İpte, dalga doğrultusunda bir hareket görülmez
- Ortamın parçacıkları, dalga hızına dik bir şekilde hareket ettiği zaman enine dalgalar oluşur
- Bu, örneğin bir ipteki dalgalar veya ışığın türüdür
Boyuna dalgalar
- Dalganın hareket doğrultusuna paralel hareket eden ortam parçacıkları boyuna dalgaları oluşturur
- Örnek: Ses dalgaları (hava moleküllerinin sıkışma ve genleşme hareketi)

Ses dalgaları

Ortamın sarsıntıları sonucu oluşan boyuna dalgalardır
Maddi bir ortamda veya havada belirli bir hızla ilerleyen bir sarsıntı, yüksek ve düşük basınç bölgeleri yaratır
Doğadaki bazı dalgalar, enine ve boyuna hareketlerin birleşimidir
- Örnek: Su yüzeyindeki dalgalar
Yüzeydeki su molekülleri yaklaşık olarak dairesel yollar boyunca hareket eder
Boyuna yer değiştirmede dalga, su yüzeyini terk ettiğinde yüzeyin üzerindeki moleküller dalgalanan yönde harekete geçer ve çukurlar ters yönde hareket eder

Depremlerden Dalgalar

Bir depremin olduğu yerde oluşan dalgalar, hem enine hem de boyuna iki tiptir
- Boyuna dalgalar (P dalgaları), diğer dalgalardan daha hızlı ilerler
- Enine dalgalar (S dalgaları), daha düşük hızda ilerler

Uygulamalar

Bir depremden P ve S dalgalarının sürelerine bakarak, depremin merkezine olan uzaklığı ölçmek için kullanılabilir

Kaynaklar

R. Serway, R. Beichner, (K. Çolakoğlu), Fen ve Mühendislik için Fizik, Palme Yayıncılık, 2007
P. Fishbane, S. Gasiorowicz, S. Thornton, (C. Yalçın), Temel Fizik, Arkadaş Yayınevi, 2009
Örnek Problemler (Sayfa 29-33)
Dalga denklemleri ve grafikler mevcut

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Bu quiz, Ses Fiziği dersinin 4. haftasında ele alınan dalgaların türleri üzerinde durmaktadır. Elektromanyetik ve mekanik dalgalar arasındaki farklar ve ses dalgalarının özellikleri gibi temel konulara odaklanmaktadır. Dalgaların hareketinin temel değişkenleri de incelenmektedir.

Ses Fiziği Dalgalar I - 4. Hafta

Choose a study mode