سبک‌های شعر و نثر فارسی

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

سبکهای شعر فارسی کدامند؟

سبک خراسانی، سبک عراقی، سبک هندی، دوره بازگشت ادبی، دوره مشروطه، سبک شعر معاصر

ویژگی های شعر سبک خراسانی چیست؟

سادگی اندیشه و سخن، پر تعداد بودن شعرا، کاربرد آرایه های ساده، اندک بودن واژه‌های عربی، موضوعات مدح و ستایش، قالب‌های رایج شعر، شاعران مشهور.

مهمترین تغییرات شعر در دوره مشروطه چیست؟

مردمی شدن ادبیات و ساده شدن زبان شعر، اشعار مردمی و اجتماعی به زبان و لحن مردم کوچه و بازار نوشته شدند.

کدام یک از این آثار به نثر ساده یا مرسل تعلق دارند؟

<p>تاریخ بلعمی (D)</p> Signup and view all the answers

شعر سبک عراقی در دوره ای با هجوم مغولان آغاز شد.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

کدام ویژگی در شعر سبک هندی وجود دارد؟

<p>پیچیدگی و ابداع هنری (A)</p> Signup and view all the answers

سبک مشروطه تأثیر زیادی بر شکل و محتوا و ______________ ادبیات داشت.

<p>قالب</p> Signup and view all the answers

شاعران برجسته سبک خراسانی کدامند؟

<p>فردوسی و سنایی (A), فرخی و نعصری (D)</p> Signup and view all the answers

ادبیات عرفانی چه باورهایی را دنبال می کند؟

<p>عرفان اسلامی به دنبال شناخت حقیقت و علم الیقین است و مرحله های شریعت، طریقت و حقیقت را شامل می‌شود.</p> Signup and view all the answers

به کدام نوع شعر، 'شعر غنایی' اطلاق می‌شود؟

<p>شعر عاشقانه (B)</p> Signup and view all the answers

شاعر مشهور این دوره، ______________ می‌باشد که در غزل تلفیقی خیام و حافظ فعالیت داشته است.

<p>صائب تبریزی</p> Signup and view all the answers

Flashcards

سبک خراسانی چیست؟

سبکی که ناحیه ی خراسان بزرگ (دوره سامانیان، غزنویان...) مرکز فرهنگی و ادبی ایران بود.

سبک عراقی چه زمانی ظهور کرد؟

دوره ای که با هجوم مغولان و سقوط دولت خوارزمشاهی آغاز شد و اهل ادب به نواحی مرکزی ایران گریختند.

سبک هندی در چه دورانی شکل گرفت؟

با از میان رفتن حکومتهای مغولی و تاتاری و ظهور صفویان در ایران شکل گرفت

دوره بازگشت ادبی چیست؟

دوره ای که سخن شناسان از افراط گرایی سبک هندی ناخشنود شدند و به شیوه ی قدما روی آوردند

Signup and view all the flashcards

دوره مشروطه چه بود؟

جنبشی که با امضا کردن فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۸۵ ه.ق انجامید.

Signup and view all the flashcards

سبک شعر معاصر چه دوره ای است؟

دوره ای که از حدود سالهای ۱۳۰۰ ه.ش تا امروز را شامل میشود و دگرگونیهای فکری بسیاری در آن رخ داد

Signup and view all the flashcards

نثر ساده یا مُرسَل چیست؟

نوعی نثر که در قرنهای اول، دوم و سوم هجری رواج داشت و تعداد واژه های عربی در آن اندک بود.

Signup and view all the flashcards

نثر بینابین چیست؟

از قرن چهارم به بعد، نوشته ها به سبکی زیباتر و هنری تر ارتقا یافت که در مقایسه با نثر فنی دوره های بعد، نثر بینابین نامیده شده است.

Signup and view all the flashcards

نثر فنی چیست؟

در این نوع نثر، برای هنرنمایی و نشان دادن میزان مهارت و دانش خود انواع آرایه های ادبی واژگان عربی آیات قرآن و احادیث و اشعار عربی را به کار بردند

Signup and view all the flashcards

نثر مصنوع چیست؟

با افراط در به کار بردن آرایه ها و پیچیده و دشوار کردن آنها و وارد کردن واژه های ترکی و مغولی در کنار واژگان و جملات عربی و افراط در هر آنچه که از ویژگیهای نثر فنی بود نثر فنی تبدیل به نثر مصنوع شد

Signup and view all the flashcards

انواع ادبیات انتقادی را نام ببرید

هجویه, هزل, طنز, بذله یا لطیفه, فكاهه

Signup and view all the flashcards

حماسه چیست

نوعی از اشعار وصفی است که مبتنی بر توصیف پهلوانی ها و مردانگیها

Signup and view all the flashcards

مستزاد چیست ؟

پیرو شاعر آن چیزی به شعر می افزاید

Signup and view all the flashcards

تعریف نامه ی اداری

ابزار اداری جهت ارتباط بین سازمان

Signup and view all the flashcards

نحوه نوشتن قثیده

متوجه به اشخاص جهت مدیحه, پند

Signup and view all the flashcards

Study Notes

سبک‌های شعر و نثر فارسی

  • سبک‌های شعر فارسی شامل سبک خراسانی، عراقی، هندی، دوره بازگشت ادبی، دوره مشروطه و شعر معاصر است
  • سبک‌های نثر فارسی شامل نثر ساده یا مرسل، نثر مسجع یا آهنگین، نثر فنی، نثر بینابین، نثر مصنوع و متکلف، نثر دوره مشروطه و نثر معاصر است.

سبک خراسانی

  • در ناحیه حکومت سامانیان، غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان که خراسان بزرگ بود، مرکز فرهنگی و ادبی ایران شد.
  • به همین دلیل، به سبک شعر این دوره "سبک خراسانی" گفته می‌شود
  • تقریباً از اواخر قرن سوم هجری قمری تا قرن ششم هجری قمری رواج داشت
  • از قرن پنجم به بعد، تحولاتی در سبک شعر خراسانی پدید آمد و از دیدگاه هنری و شیوه کاربست آرایه‌ها تغییراتی یافت
  • از جنبه زبانی نیز، کاربست واژه‌های عربی و ترکی در شعر و نثر افزایش یافت

ویژگی‌های سبک خراسانی

  • سادگی اندیشه و سخن شاعران در قرن‌های سوم و چهارم مشهود است
  • از قرن پنجم، ذوق و لطافتی که با شعر همراه شد، شعر را کمی پیچیده‌تر کرد و منجر به ارتقاء هنری آن شد
  • ظرافت و ذوق در کاربرد آرایه‌های پیشرفته مانند تشبیهات و استعارات عقلی، تلمیح، ایهام و تمثیل نمایان است
  • تعداد شعرا و فراوانی شعر آنان زیاد است و دربارها شاعران را حمایت می‌کردند
  • آرایه‌های شعری در شکل‌های ساده مانند تشبیه‌ها و استعاره‌های حسی و انواع جناس‌های لفظی و معنوی و کنایه و مجاز به کار رفته است
  • تعداد واژه‌های عربی اندک است، اما هر چه به عصر سلجوقی نزدیک می‌شویم تعداد واژه‌های عربی و ترکی افزایش می‌یابد
  • موضوع شعر بیشتر مدح، ستایش، حماسه‌سرایی، توصیف طبیعت، پند، اندرز و داستان‌سرایی است
  • از قرن پنجم به بعد موضوعاتی مانند فلسفه، حکمت، عرفان و تعلیمات عرفانی نیز وارد شعر فارسی شد

قالب‌های رایج شعری و شاعران مشهور

  • قالب­های رایج شعری قصیده، مثنوی، مسمط، ترجیع بند، رباعی، دوبیتی، قطعه بودند
  • غزل از قرن پنجم به بعد شکلی مستقل یافت و رواج پیدا کرد
  • شاعران مشهور شامل رودکی، فرخی، منوچهری، عنصری، فردوسی، کسایی، مسعود سعد سلمان، خیام، سنایی، خاقانی، نظامی و عطار

سبک عراقی

  • با هجوم مغولان در سال 616 هجری قمری و سقوط دولت خوارزمشاهی آغاز شد
  • با حکومت ستمگرانه تیمور گورکانی تا سال 807 هجری قمری ادامه یافت
  • ناحیه خراسان به دست مغولان نابود شد و اهل ادب به نواحی مرکزی ایران گریختند
  • نواحی مرکزی ایران شامل اصفهان، ری، یزد، کرمان، فارس، اراک، قزوین، قم، کرمانشاه و همدان، به نام عراق عجم شناخته می‌شد
  • به همین دلیل، به شعری که در این دوران در این نواحی رایج بود، شعر سبک عراقى گفته می‌شود
  • به این وسیله، زبان و ادب فارسی در سرزمین‌هایی گسترش یافت که به منزله جان پناهی برای گریختگان بودند
  • شعر و ادب فارسی در نواحی هند و آسیای صغیر (ترکیه امروز) نیز رواج یافت

ویژگی‌های شعر سبک عراقی

  • روح حاکم بر شعر فارسی، روح ناامیدی و بدبینی بود
  • از شعر شاد و رنگین سبک خراسانی در این دوره اثری دیده نمی‌شد
  • دربارها و خاندان‌هایی که حامی اهل ادب بودند با حمله مغول از بین رفتند، بنابراین شعر بیشتر جنبه عمومی و غیر درباری پیدا کرد
  • از فضل فروشی­های علمی و ادبی در شعر اثر چندانی دیده نمی شود
  • آرایه‌های ادبی در شعر پیچیده‌تر و متنوع‌تر شد. این دشواری و تنوع، مقدمات پیدایش سبک هندی را در دوره بعد به وجود آورد
  • قالب قصیده کمتر استفاده شد و قالب غزل با مضامین عاشقانه و عارفانه مورد توجه قرار گرفت
  • مدح و ستایش در شعر فارسی ضعیف شد و شعر وارد محافل عرفا و صوفیه شد
  • سرایش منظومه‌های عرفانی و تربیتی افزایش یافت
  • منظومه‌های حماسی تاریخی و دینی خلق شد و آثار حماسه ملی سروده نشد
  • سرودن منظومه‌های داستانی به پیروی از نظامی گنجوی ادامه یافت
  • هزل و طنز و انتقاد اجتماعی وارد شعر و نثر شد
  • لهجه‌های نواحی غربی و مرکزی ایران بر شعر حاکم شد
  • لهجه دری که در ناحیه خراسان بر سبک شعر خراسانی غلبه داشت، به تدریج متروک شد
  • سبک و لهجه شاعران مهاجر مانند مولوی همچنان خراسانی باقی ماند
  • علاوه بر نفوذ واژه‌های عربی که از دوره قبل آغاز شده بود، واژگان ترکی مغولی نیز به زبان فارسی و شعر وارد شد (یغما، سوغات، خان، کوچ، چپاول و ...)

سبک هندی

  • با از میان رفتن حکومت‌های مغولی و تاتاری، پس از سالیان دراز یک حکومت ایرانی شیعه به نام صفویان روی کار آمد که از سال ۹۰۷ تا ۱۱۳۵ هجری قمری حکمرانی کردند
  • شاهان صفوی تنها شاعرانی را در دربار خود می پذیرفتند که اشعار مذهبی شیعی نظیر مدح اهل بیت یا اشعار مربوط به واقعه کربلا را می گفتند
  • از طرفی شاهان صفوی ترک زبان بودند و با شعر فارسی میانه خوبی نداشتند
  • بی توجهی پادشاهان صفوی به شعر غیر مذهبی، موجب رفتن تعداد زیادی از شاعران به هند شد
  • در آن زمان حکومتی روی کار آمد که خود فارسی‌زبان بود و مانند دربار‌های قدیم به شعر فارسی بها می‌داد
  • دلیل نام‌گذاری «سبک هندی» به این دلیل است که تعدادی شاعر فارسی زبان هندی به کار سرودن شعر مشغول شدند که شعر آنان چیزی از شاعران ایرانی کم نداشت

ویژگی‌های سبک هندی

  • خستگی شاعران این دوره از تکرار و تقلید از سبک عراقی سبب شد تا آنان به سمت ابداعات هنری متمایل شوند
  • استفادۀ بیش از حد آرایه‌های پیچیده‌ در شعر
  • ورود اصطلاحات عامیانه به شعر فارسی
  • بی توجهی به مضمون‌های زمینی و جایگزینی مفاهیم عرفانی، تقوا و قناعت
  • غلبه قالب غزل از نوع غزل مضمون
  • استفادۀ فراوان از آرایه‌هایی مانند تمثیل، تلمیح، تشخیص، حس آمیزی
  • استفاده از آرایه‌های ادبی در شکل‌های دشوار و پیچیده باعث پیچیدگی شعر سبک هندی شد
  • سرودن منظومه‌های حماسی مذهبی و رواج سرودن اشعاری که به مدح خاندان اهل بیت و یا مصائب آنان سروده می‌شد
  • پدید آمدن دو مکتب شعری واقعه (شیواه‌ای در غزل که با سادگی زبان و خالی بودن آن از اغراق‌های شاعرانه و صنایع بدیعی مشخص میشد و واکنشی به افراط گرایی هنری در سبک هندی بود) و واسوخت

دورهٔ بازگشت ادبی

  • تقریباً از اواخر قرن دوازدهم هجری قمری آغاز شده و تا اواسط قرن چهاردهم هجری قمری ادامه می‌یابد. اواخر دوره صفوی تا میانه دوره قاجار را در بر می‌گیرد
  • در پایان دوره صفوی اندک اندک ناخشنودی سخنوران و سخن شناسان از افراط گرایی سبک هندی آشکار گشت و همین امر موجب رها کردن این شیوه و روی آوردن به شیوه قدما یعنی سبک خراسانی و عراقی شد که به همین مناسبت آن را دوره بازگشت میخوانند
  • این دوره از شاعران صاحب سبک و ذوق تقریباً خالی است

ویژگی‌های دورهٔ بازگشت ادبی

  • شاعران این دوره موضوع و مضمون تازه‌ای را در شعر خود نیاورده و در لفظ و معنا، پیرو شاعران سبک خراسانی و عراقی هستند و ویژگی شعر آنها مشابه ویژگی‌های اشعار سبک خراسانی است
  • زبان شعرای اوایل این دوره خام و ابتدایی است و این امر نشان دهنده نداشتن آشنایی و تمرین کافی در متون کهن است؛ اما شعر شعرای بعدی این سبک تعالی یافته و اشعاری روان و دلنشین دارند
  • از شعرای مشهور این دوره هاتف اصفهانی، سروش اصفهانی، فروغی بسطامی و قاآنی شیرازی و صباحی بیدگلی و آذر بیگدلی هستند

دورهٔ مشروطه

  • جنبش مشروطه مجموعه‌ای از کوشش‌ها و رویدادها است که به امضا کردن فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۸۵ ه‍.ق انجامید و تا دوره محمدعلی شاه قاجار ادامه یافت و منجر به تشکیل مجلس شورای ملی و تصویب نخستین قانون اساسی کشور ایران گردید
  • آشنایی با علوم و فنون جدید با مساعی عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه و وزیر خردمندش قائم مقام فراهانی و سپس تأسیس دارالفنون به همت امیرکبیر، ترجمه کتب اروپایی و ایجاد صنعت چاپ و آشنایی مردم با فرهنگ و سیاست اروپا از طریق روزنامه‌هایی مثل حبل‌المتین و قانون و نوشته‌ها و سخنرانی‌های روشنفکرانی نظیر سید جمال‌الدین اسدآبادی، حاج زین‌العابدین مراغه‌ای و میرزا آقاخان کرمانی، زمینه انقلاب مشروطه را فراهم آورد
  • انقلاب مشروطیت یکی از مهم‌ترین عوامل تغییرات اجتماعی و سیاسی و به خصوص فرهنگی در تاریخ ایران است و مهم‌ترین تغییر سبک را در شعر و نثر در پی داشت
  • شاعران، نویسندگان و هنرمندان این دوره ادبیات را وسیله‌ای برای بیان اهداف سیاسی و اجتماعی خود، از جمله روشن کردن افکار مردم، آزادی و استقرار مشروطیت، قرار داده بودند

ویژگی‌های دورهٔ مشروطیت

  • از مهم‌ترین نتایج انقلاب مشروطه، مردمی شدن ادبیات و ساده شدن زبان شعر بود و این سادگی گاه به محاوره‌ای شدن شعر می‌انجامید
  • نویسندگان با هدف برانگیختن مردم به مبارزه و بیدار کردن اذهان عمومی، اشعار و تصنیف‌هایی مردمی و اجتماعی می‌سرودند که به زبان و لحن مردم کوچه و بازار بود زیرا زبان کهنه و تجملی شعر قدیم را برای این منظور مناسب نمی‌دیدند
  • شعر این دوره به دو بخش کهن و نو تقسیم شد
  • گروهی نویسندگی و شاعری را به همان شیوه قدیم در پیش گرفتند و جمعی دیگر به نوآوری در شعر و نثر روی آوردند
  • نوآوری در شعر این دوره شامل استفاده از قالب‌های نوین مانند مستزاد و بحر طویل و پرداختن به موضوعاتی چون آزادی و وطن‌دوستی بود که برای نخستین بار در مفهوم امروزین آن در شعر فارسی مطرح شده بود

سبک شعر معاصر

  • حدود سال‌های ۱۳۰۰ ه‍.ش تا امروز را شامل می‌شود که با انقراض حکومت قاجاریه و تشکیل سلطنت پهلوی آغاز می‌شود و با پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز ادامه یافته است
  • در این صد سال دگرگونی‌های فکری، سیاسی و فرهنگی بسیاری در سرزمین ایران رخ داده که زمینه‌ساز تغییرات بسیار در ادبیات کهن و تحول آن به صورت امروزی آن شده است
  • تشکیل و فروپاشی حزب توده، کودتای بیست و هشت مرداد سال ۱۳۳۲ ه‍.ش علیه دکتر مصدق، قیام خونین پانزده خرداد، پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ ه‍.ش و هشت سال جنگ تحمیلی و تحولات بین‌المللی بر سیر کلی ادبیات ایران تأثیر فراوانی داشته‌اند و موجب تغییراتی در محتوا و شکل و قالب و درون‌مایه آثار ادبی شده‌اند

ساختار و ویژگی‌های شعر معاصر

  • گروهی از شعرا به قالب‌های کهن و بعضاً محتوای کهن وفادار ماندند و برخی با حفظ قالب کهن به مضامین نو پرداختند
  • از دسته نخست: پروین اعتصامی و رهی معیری؛ از گروه دوم: ملک‌الشعرای بهار و فرخی یزدی
  • یک جریان تازه در شعر فارسی با عنوان شعر نو می‌شناسیم

نثر ساده یا مُرسَل

  • در قرن­های اول، دوم و سوم هجری رواج داشت و همچون سبک خراسانی، تعداد واژه­های عربی در آن اندک، آرایه ها کم و ساده بود
  • جملاتی ساده و بی پیرایه و مطابق با طبیعت زبان فارسی داشت و روی هم رفته، به نثر امروز فارسی نزدیک تر از سایر دوره هاست
  • موضوع نثر در این دوره، حماسه، تاریخ، داستان و موضوعاتی است که یادآور گذشته و افتخارات ایرانیان بود و ادامه سنت نگارش ایرانی است که علی رغم تسلط اعراب بر ایران، برای حفظ هویت ملی به رشته تحریر در می آمد
  • ترجمه تفسیر طبری، تاریخ بلعمی، سفرنامه ناصر خسرو و قابوس نامه از آثار نثر مرسل هستند
  • همچنین در این دوره بسیاری از آثار نثر فارسی که به زبان فارسی میانه یا سریانی بود و از دوره ی ساسانی باقی مانده بود و آثار علمی یونانی، به زبان عربی ترجمه شد که به تدریج زبان سیاسی و حکومتی و علمی ایران شده بود مانند ترجمه ی کتاب کلیله و دمنه به زبان عربی به کوشش عبدالله بن مقفع
  • بسیاری از آثار علمی در این دوره به زبان عربی نگاشته اند مانند آثار ابن سینا و محمد بن زکریای رازی

نثر بینابین

  • از قرن چهارم به بعد نوشته­ها به سبکی زیباتر و هنری­تر ارتقا یافته در مقایسه با نثر فنی دوره­های بعد، نثر بینابین نامیده شده است. در این نوع نثر، شمار واژه­ها و عبارات عربی نظیر آیات و احادیث عربی بیشتر است
  • اندک اندک آرایه­ هایی به نثر هم اضافه شد که آن را زیباتر کرد و از استوارترین نثر های فارسی به حساب می آیند، از بهترین نمونه های آن، تاریخ بیهقی است

نثر مُسَجّع

  • سجع در لغت به معنی آواز پرنده به ویژه آواز کبوتر و در اصطلاح ادبا آوردن کلمات هم وزن یا هم قافیه در انتهای جملات قرینه را سجع می گویند
  • به عبارت دیگر سجع آن است که کلمات آخر قرینه‌ها در وزن یا آخرین حرف اصلی یا هر دو مشابه باشند تا در نثر آهنگ ایجاد کنند. این واژگان را قرینه ی سجع می نامند
  • سجع در نثر مانند قافیه در شعر است
  • مناجات نامه و گلستان سعدی از بهترین نمونه های آن می باشد. جملات قرینه : به دو یا چند جمله ای که در پایان آنها کلمات سجع آورده می شود
  • هر نوشته ای که در آن سجع به کار رفته باشد، نثر مسجع نام دارد

نثر فنی

  • نثر فنی از قرن ششم به بعد در میان طبقه ی تحصیل کرده و فاضلان و ادبا رواج یافت
  • نویسندگان این نوع نثر، برای هنرنمایی و نشان دادن میزان مهارت و دانش خود انواع آرایه های ادبی، واژگان عربی، آیات قرآن و احادیث و اشعار عربی، اشعار و ضرب المثلهای فارسی و عربی را در نوشته های خود به کار بردند و اگر چه این آثار اغلب به حاکمان و اشراف تقدیم شده است، اما به نظر می رسد که نویسندگان این نوع نگارش را برای رقابت و تفاخر انتخاب کردند
  • به هر صورت نثر فارسی از این پس رو به فساد و تباهی رفت و از طبیعت زبان فارسی خارج شد و ارتباط آن با توده ی مردم قطع شد. در این نوع نثر، ایجاز مخلّ و اطنابهای ملال آور که از طریق پی در پی کردن مترادفات و توصیفات غیر ضروری ایجاد شده، موجب خلق جملاتی شده است که واژگان آن بسیار بیشتر از معنای مورد نظر است
  • کتاب کلیله و دمنه ی نصرالله منشی یک نمونه از این نثر می باشد.

نثر مصنوع

  • افراد در این نوع نثر در به کار بردن آرایه ها و پیچیده و دشوار کردن آنها و وارد کردن واژه های ترکی و مغولی در کنار واژگان و جملات عربی و افراط در هر آنچه که از ویژگیهای نثر فنی بود، نثر فنی افراط کردند
  • هم خارج از طبیعت زبان فارسی بود و هم با فراوانی به کار بستن فنون و صنایع ادبی به این شکل درآمده بود
  • متاسفانه کتابهای تاریخ که باید شفاف و روشن باشند، به این نثر نوشته شدند که به جای انتقال اخبار، سرشار از لفاظی و سخن پردازی بودند
  • مانند تاریخ جهانگشای جوینی و نفثة المصدورِ زیدری و نیز کتاب مرزبان نامه ی وراوینی. این شیوه تقریباً تا عصر صفوی ادامه یافت

نثر عصر مشروطه

  • نثر مشروطه همچون شعر این دوره تحت تأثیر عوامل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی قرار گرفت و رو به سادگی رفت تا وظیفه ی انتقال افکار و احساسات مبارزان را به توده ی مردم به عهده بگیرد
  • بهترین نمونه های آن را در مقالات مندرج در روزنامه های این دوره می توان یافت
  • این مقالات مجموعه ای از آموخته ها و محفوظات ادبی و مهارت نویسندگی نویسندگان و دانشهایی بود که از تحصیلات دانشگاهی این افراد در غرب به دست آمده بود و منعکس کننده ی مرامهای سیاسی و حزبی و میهن پرستی آنها بود
  • به طور کلی نثر در این دوره رو به سادگی رفت و به زبان توده ی مردم نزدیک شد و از آن شکل ادیبانه و فاخر و تجملی درآمد
  • در این دوره آثار بسیاری اعم از شعر و داستان و مقالات سیاسی و کتب علمی از زبانهای اروپایی به زبان فارسیِ ساده ترجمه شد و در بین مردم به ویژه جوانان رواج یافت

نثر معاصر

  • نثر معاصر از دوره مشروطه رواج شده بود، در این دوره همین روند ادامه یافت
  • ادبیات داستانی به شیوه مدرن و تحت تأثیر مکتب های ادبی اروپایی، رواج یافت
  • استفاده از واژگان و اصطلاحات توده ی مردم و به کار بردن زبان محاوره و عامیانه بارزترین ویژگی نثر داستانهای نویسندگان این دوره است
  • موضوع داستانها از زندگی مردم الهام گرفته و منعکس کننده ی افکار و احساسات آنان است
  • محمدعلی جمالزاده، صادق هدایت، بزرگ علوی، صادق چوبک، جلال آل احمد، محمود دولت آبادی، علی محمد افغانی، عباس معروفی، سیمین دانشور، زویا پیرزاد، منیرو روانی پور از نویسندگان داستان می‌باشند
  • شایان‌ ذکر است به نثری که در داستان‌ها و نوشته ‌های ادبی به کار می‌رود نثر توصیفی‌ می‌گویند

قالب شعری

  • شکل آرایش مصراع ها و نظام قافیه آرایی می باشد
  • در طول تاریخ، چند قالب پدید آمده و شاعران کهن کمتر از محدوده ‌ی این قالب ها خارج شده اند
  • قالب شعر به شکل شعر گفته می شود که بر دو نوع است: شکل ظاهری (ب) شکل درونی یا شکل ذهنی
  • شکل ظاهری، شامل وزن یا بی وزنی، تساوی مصراع ها و یا کوتاهی و بلندی قافیه ‌ها و صدا ها حرکات ظاهری کلمه است
  • شکل ذهنی، عبارت است از محیطی که شعر در آن حرکت می کند و پیش می رود و اشیاء و احساس ها را با خود به پیش می‌ برد

بیت

  • کمترین مقدار شعر یک بیت است و کمترین مقدار سخن موزون یک مصراع است

مصراع

  • هر بیت شامل دو قسمت است و هر یک از این بخش ها یک مصراع نام دارد

وزن شعر

  • آهنگ خاصی که در تمام مصراع های یک شعر یکسان است، همان وزن شعر نامیده می شود

ردیف

  • کلمات هم معنی و مستقلی که در پایان مصراع ها عینا تکرار می شود، ردیف نام دارد
  • شعری که ردیف دارد (مردّف) خوانده می شود

قافیه

  • کلمات هم آهنگ و هم وزن مصراع های شعر را قافیه گویند
  • قافیه اجباری و ردیف اختیاری است
  • ردیف همواره تابع قافیه است و بعد از آن می آید

قالب مثنوی

  • شعری است که در آن هر بیت قافیه هایی مستقل و جدا از ابیات دیگر داشته باشد، مثنوی یا دوگانی نام دارد
  • کار بردن قافیه ی در هر مناسب تر است

تعریف ادبیات حماسی

  • حماسه گونه‌ای از اشعار توصیفی‌ است که مبتنی بر توصیف پهلوانی‌ها و مردانگی‌ها و افتخارات و بزرگی‌های قومی یا فردی باشد و شامل مظاهر مختلف زندگی آن شود
  • در شعر حماسی دسته‌ای از اعمال پهلوانی خواه از یک ملت باشد و خواه از یک فرد، به صورت داستان یا داستان‌هایی منظم در می‌آید، یعنی از جایی شروع می‌شود و در نقطه‌ای پایان می‌گیرد
  • در یک منظومه ی حماسی شاعر عواطف شخصی خویش را وارد اصل داستان نمی‌کند و داستان را به میل خویش تغییر نمی‌دهد و در سرگذشت و شرح قهرمانی‌های پهلوانان دخالتی نمی‌کند و به نام و آرزوی خویش در باب آن‌ها داوری نمی‌کند
  • شاعر با داستان ‌های شفاهی یا مدون سر و کار دارد که شرح پهلوانی‌ها و عواطف و احساسات مختلف مردمان یک روزگار و مظاهر میهن پرستی و فداکاری و جنگ با آنچه در نظر نسل‌های ملتی بد و ناپسند و مایه ‌ی شر و فساد بوده آمده باشد

ویژگی‌های منظومهی حماسی

  • مدتها پس از حوادثی که از آن‌ها سخن می‌گویند پدید می‌آید، زیرا در ایام وقوع آن حوادث پهلوانی، آدمی تماشاگر وقایعی است که با اعمال عادی بشر تفاوت چندانی ندارد، اما نتایجی که از این اعمال گرفته می‌شود ارزشمند است که به تدریج آن اعمال در چشم نسل‌های آینده بزرگ می‌گردد
  • منظومه ی حماسی کامل در عین توصیف پهلوانی ‌ها و مردانگی ‌های یک قوم باید نماینده ‌ی آرا و تمدن او نیز باشد
  • موضوع حماسه ‌ها یک موضوع تاریخی است که روزگاری حقیقت داشته و به شدت با اساطیر مذهبی و داستان‌ها و افسانه‌های ملی و مسائل خارق العاده آمیخته است ولی شکلی تاریخی دارد

تعریف ادبیات تعلیمی

  • یک اثر ادبی تعلیمی دانشی را برای خواننده شرح می‌دهد یا مسائل اخلاقی و فلسفی و عرفانی را به شکلی ادبی عرضه کند
  • یکی از معروف ترین نویسندگان ویرژیل و «ابن مالک

ویژگی

  • مفاظه کند حافظة خوقطاد ساش
  • دز قبطاه تاناوب سح
  • د خق
  • عئاطسادخاد ز یترت
  • هتفهات ساش

ادبیات غنایی

  • شعری است‌ که در آن شاعر خویشتن خویش را موضوع شعر قرار می دهد
  • من در این شعر بسیار فعال است، چه من تن‌ها و رمانتیک و چه من گسترده و اجتماعی هنرمند در این نوع شعر از احساسات شخصی سخن می گویند

تعریف ادبیات عرفانی

  • عرفان یامعرفت: شنا خت قلبی است که از طیریق کشف و شهود هاصی می شود
  • تصف به معنی پوشش یپشمعی است که در اصطلاحات معرفت
  • عرفان با ایقاس از روحح و حققتییایلام

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser