Podcast
Questions and Answers
Сарматтар тайпаларының мекендеген негізгі аймақтары қайсы?
Сарматтар тайпаларының мекендеген негізгі аймақтары қайсы?
Сармат тайпаларының мәдениеті қанша кезеңді қамтиды?
Сармат тайпаларының мәдениеті қанша кезеңді қамтиды?
Сарматтардың тарихи деректері қашаннан бастап тарихқа кіреді?
Сарматтардың тарихи деректері қашаннан бастап тарихқа кіреді?
Сарматтар қандай негізгі шаруашылықпен айналысқан?
Сарматтар қандай негізгі шаруашылықпен айналысқан?
Signup and view all the answers
Сарматтардың қандай белгілі археологиялық ескерткіші табылған?
Сарматтардың қандай белгілі археологиялық ескерткіші табылған?
Signup and view all the answers
Сарматтарда қандай металл әсіресе кеңінен қолданылған?
Сарматтарда қандай металл әсіресе кеңінен қолданылған?
Signup and view all the answers
Сармат тайпаларының аты қандай тайпалармен байланысты?
Сармат тайпаларының аты қандай тайпалармен байланысты?
Signup and view all the answers
Полихромдық стильдің дамуы Қазақстанда б.з.VII-V ғғ. аралығында қандай әдістермен байланысты болды?
Полихромдық стильдің дамуы Қазақстанда б.з.VII-V ғғ. аралығында қандай әдістермен байланысты болды?
Signup and view all the answers
Сарматтардың Еуразиядағы рөлі қандай болды?
Сарматтардың Еуразиядағы рөлі қандай болды?
Signup and view all the answers
Сарматтар батысқа қарай қоныс аударды деп тіркелген жыл қай жылы?
Сарматтар батысқа қарай қоныс аударды деп тіркелген жыл қай жылы?
Signup and view all the answers
Сарматтар Риммен қандай кезеңде әскери қақтығыстар жүргізді?
Сарматтар Риммен қандай кезеңде әскери қақтығыстар жүргізді?
Signup and view all the answers
Сармат тайпаларының арасында қайсысы Мидияның шекарасына жеткен?
Сармат тайпаларының арасында қайсысы Мидияның шекарасына жеткен?
Signup and view all the answers
Сарматтардың иран тілдес топтарға жататындығы қашан қалыптасты?
Сарматтардың иран тілдес топтарға жататындығы қашан қалыптасты?
Signup and view all the answers
Савроматтар мен сармат тайпаларының мәдениетінің байланысы туралы қай тарихи дерек жазылған?
Савроматтар мен сармат тайпаларының мәдениетінің байланысы туралы қай тарихи дерек жазылған?
Signup and view all the answers
Сармат тарихшылардың зерттеуінде қандай деректер басшылыққа алынады?
Сармат тарихшылардың зерттеуінде қандай деректер басшылыққа алынады?
Signup and view all the answers
Сарматтардың ерекше қабір рәсімі қандай кезеңде жүргізілген?
Сарматтардың ерекше қабір рәсімі қандай кезеңде жүргізілген?
Signup and view all the answers
Полихромдық өнердің дамуы неге байланысты болды?
Полихромдық өнердің дамуы неге байланысты болды?
Signup and view all the answers
Сарматтар қандай тайпалардың саяси өміріне мықтап араласқан?
Сарматтар қандай тайпалардың саяси өміріне мықтап араласқан?
Signup and view all the answers
Сармат тайпаларында қандай мәдениет түрлері қалыптасты?
Сармат тайпаларында қандай мәдениет түрлері қалыптасты?
Signup and view all the answers
Сарматтардың қандай ыдыстары шығыс елдерінен алынды?
Сарматтардың қандай ыдыстары шығыс елдерінен алынды?
Signup and view all the answers
Сарматтардың киімдерінде неше түрлі материалдар қолданылды?
Сарматтардың киімдерінде неше түрлі материалдар қолданылды?
Signup and view all the answers
Сарматтар кескін-келбет мүсіндерге қандай материалдарды қолданды?
Сарматтар кескін-келбет мүсіндерге қандай материалдарды қолданды?
Signup and view all the answers
Сарматтар өмірінің қандай кезеңдерінде қысқы киімдер киген?
Сарматтар өмірінің қандай кезеңдерінде қысқы киімдер киген?
Signup and view all the answers
Сармат тайпаларындағы қабір рәсімдерінің ерекшелігі неде?
Сармат тайпаларындағы қабір рәсімдерінің ерекшелігі неде?
Signup and view all the answers
Study Notes
Сарматтар туралы жалпы мәліметтер
- Сарматтар б.з.д. 8 ғасырдан б.з. 8 ғасырға дейін Қазақстанның батыс өңірін, Оңтүстік Оралды ерекшелеп мекендеген тайпалардың шартты атауы.
- Антикалық деректерде кездесетін «Сарматтар», «Сарматия» сияқты атаулар, көптеген тайпалар мен одақтарға жалпылама атау болған.
- Сарматтар туралы деректер аз, тайпаның аты б.з.б. 3 ғасырдан бастап танымал.
- Батыс Қазақстан өңіріндегі Сармат тайпалық одағы б.з.б. 3 - б.з. 4 ғасырда Тобыл мен Дунай өзендерінің аралығында өмір сүрді.
- Алғашында б.з.б. 8 ғасырда «савроматтар» деп аталған.
- Б.з.б. 2 ғасырдан бастап Оңтүстік Орал, Еділ бойы, Қазақстанның батыс аймағын қоныстанған.
- б.з. 4 ғасырда ғұндардан жеңіліп, батысқа қарай қоныс аударған.
- Жауынгерлердің тайпалық одағы массагеттер мен иссендермен байланысты.
- Сарматтардың құрамына роксоландар, алаңдар, аорстар, сирақтар және т.б. тайпалар кірген.
Сарматтар мәдениеті
- Сарматтар мәдениеті 3 кезеңге бөлінеді.
- Сарматтар қыш ыдыстар, сақина, білезіктер сияқты әшекейлік заттар жасаған.
- б.з. 2-4 ғасырларда Батыс Қазақстан облысының археологиялық ескерткіштері (мысалы, Шыңғырлау ауданындағы жерлеу орындары) табылған.
- Жерлеу рәсімдерінде әйелдер көп табылған, жанында әшекей заттар болған.
- б.з. 3-5 ғасырларда зергерлік өнерде алтын көп қолданылған, «полихромды стиль» кең тараған.
- Қазақстанда б.з. 7-5 ғасырларда өнердің екі түрі дамыған: безендіру, зерлеу әдістері.
- «Полихромды стильдің» тарихы б.з. 1 мыңжылдықтың басына дейін жетеді.
Сарматтардың шаруашылығы және қоғамдық өмірі
- Көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан.
- Еуразияның саяси және экономикалық, мәдени өмірінде маңызды рөл атқарған.
- Грек деректері б.з.б. 4 ғасырдан бастап Сарматтардың батысқа қарай жылжуын көрсетеді.
- Б.з.б. 339 жылы Атейдің қайтыс болуы Скифияда саяси-экономикалық дағдарысты тудырған.
- Сарматтар Скифтер мемлекетін жеңіп, б.з.б. 2 ғасырында Понтияда билік орнатты.
- Сарматтар Риммен де соғысқан.
- Рим тарихында Сарматия атауы 24 провинционының 9-ына берілген.
- Страбонның еңбегінде сармат тайпаларының аты (языг, роксолан, аорс, сирак) кездеседі.
Сарматтар тарихының кейінгі кезеңдері
- Б.з. 1 ғасырдың аяғында Дон бойында және Қара теңіз аймағында алан тайпалық одағы пайда болған, біртіндеп Сарматтардың басқа топтарын өзіне қосып алған.
- Еуропалық саармат-аландардың мемлекеті готтар мен ғұндар әсерімен дамыды.
- 4 ғасырдың соңында ғұндар аландарды жеңіп, өздеріне қосып алған.
- Сарматтардың тарихын зерттеуде көне грек және рим деректері мен археологиялық деректер маңызды.
- Сарматтар иран тілді топтарға жатады, кейбір ғалымдар оларды байырғы түркілермен байланыстырады.
- Сарматтар (савроматтар) б.з.д.3 ғасырдан бастап Скифияны жаулады.
- Б.з. 1 ғасырында роқсоландар Мидия шекарасына жетіп, Риммен соғысқан.
- Сарматтар басып алған мемлекеттердің саяси өміріне араласты.
- Сарматтардың археологиялық мәдениеттері (суслов, прохоров) жерлеу әдістеріндегі өзгерістермен ерекшеленеді.
Сарматтардың киімі және ыдыстары
- Сарматтар қыс кезінде қысқа тон, қайыс белбеу, қысқа етік киген, шалбар таққан.
- Әйелдердің киімдері еркектің киіміне ұқсас, әшекейлермен безендірілген.
- Ыдыстар қыш және металлдан жасалған, құмыралар шұңғыл жайпақ, қазандар темірден құйылған.
- Мысалы шыныдан жасалған тағам ыдыстары шығыс елдерінен алынған.
- Сарматтар кейбір ыдыстарды теріден жасаған.
Сарматтардың мәдениетінің соңғы кезеңі
- б.з. 3-5 ғасырларда алтын полихромды өнер дамыды, түс-түсті тастармен безендіру т.б әдістер пайда болды.
- бұл әшекейлер Ертіс жоғарғы жағынан, ортасынан және батыстан табылған.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Бұл тест Сарматтар тайпаларының тарихы мен мәдениеті туралы мәліметтерді қамтиды. Сарматтар туралы деректер, олардың мекендеген аймақтары және мәдениетінің кезеңдері туралы ақпарат беріледі. Тест нәтижесінде сіздің Сарматтарға қатысты білім деңгейіңіз бағаланады.
