week 13

Het opleggen van een straf met als doel te voorkomen dat de dader opnieuw een misdaad begaat. De focus ligt op de individuele dader en de straf moet hem of haar ervan weerhouden om opnieuw te delict te plegen.

Het opleggen van een straf met als doel te voorkomen dat andere mensen strafbare feiten plegen. De focus ligt op de algemene bevolking en de straf dient als afschrikmiddel.

Het idee dat straf gerechtvaardigd is omdat het leed van de dader gelijk staat aan het leed dat de dader heeft veroorzaakt. Dit is vooral van toepassing wanneer er een concreet slachtoffer is.

De belangrijkste doel van straffen. De straf dient om te voorkomen dat misdaden worden gepleegd en om de samenleving te beschermen.

De straf heeft een opvoedkundige en verbeterende werking. Bijvoorbeeld een voorwaardelijke straf bij een eerste misdrijf.

De straf dient om de dader te laten zien dat zijn daden niet worden getolereerd.

De wetgeving die is ontworpen om misdaden te bestraffen en de regelgeving te handhaven.

Het strafprocesrecht omvat de regels voor strafrechtspleging. Deze wetten bepalen de manier waarop misdrijven worden onderzocht, verdachten vervolgd worden en de rechterlijke uitspraak plaatsvindt.

Het doel van het strafprocesrecht is ervoor te zorgen dat het materiële strafrecht (de wetten over misdrijven en straffen) effectief wordt uitgevoerd. Het bepaalt hoe misdaden worden opgespoord, vervolgd en bestraft.

De manier waarop een proces wordt gevoerd kan accusatoir of inquisitoir zijn. In een accusatoir proces presenteren twee gelijkwaardige partijen (OM en verdachte) hun standpunten aan een neutrale rechter. In een inquisitoir proces is de rechter actiever in het onderzoek, waarbij de verdachte voorwerp van onderzoek is.

In Nederland is het voorbereidend onderzoek van een strafzaak vooral inquisitoir (de rechter is actiever), terwijl het onderzoek ter terechtzitting gematigd accusatoir is (partijen presenteren hun bewijs).

Dwangmiddelen zijn maatregelen die tegen verdachten kunnen worden gebruikt, zoals een huiszoeking, onderzoek aan het lichaam of inbeslagname van voorwerpen.

De verdachte mag niet gedwongen worden mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Dit wordt het nemo tenetur-beginsel genoemd.

De verdachte heeft het recht op rechtsbijstand en een advocaat. Dit wordt procesvertegenwoordiging genoemd.

Het OM heeft het recht om te beslissen of ze een zaak vervolgen (opportuniteitsbeginsel). Soms wordt van vervolging afgezien, wat een sepot wordt genoemd.

Slachtoffers kunnen bezwaar aantekenen tegen een sepot (afzien van vervolging) bij het gerechtshof. Het hof kan dan het OM verplichten om alsnog de zaak te vervolgen.

Het opsporingsonderzoek wordt door de politie uitgevoerd en heeft als doel om de feiten te achterhalen, de dader te vinden en bewijs te verzamelen.

Een proces-verbaal is een schriftelijk document waarin de bevindingen van het opsporingsonderzoek worden vastgelegd.

Tijdens het opsporingsonderzoek kunnen grondrechten geschonden worden, zoals het recht op privacy, als er speciale opsporingsmethoden worden gebruikt.

De rechter-commissaris is een speciaal soort rechter die toezicht houdt op het opsporingsonderzoek.

De rechter-commissaris kan bijvoorbeeld getuigen horen, inbeslagnames bevelen en toestemming geven voor een huiszoeking.

Vrijheidsbenemende dwangmiddelen zijn maatregelen die de vrijheid van de verdachte beperken, zoals arrestatie of huisarrest.

Het staande houden is een bevoegdheid van opsporingsambtenaren om iemand die verdacht wordt van een strafbaar feit, tijdelijk vast te houden en persoonsgegevens te vragen. De verdachte mag na staande te zijn gehouden, in principe weer gaan.

Een aanhouding is de bevoegdheid van iedereen om een verdachte die op heterdaad wordt betrapt, vast te houden. Dit gebeurt om te voorkomen dat de verdachte vlucht en om hem of haar te kunnen verhoren.

De inverzekeringstelling is een vorm van vrijheidsbeneming waarbij een verdachte tot maximaal zes dagen vastgehouden kan worden voor onderzoek. Dit is bedoeld om te voorkomen dat de verdachte het onderzoek belemmert.

Bewaring is een meer ingrijpende vorm van vrijheidsbeneming, waarbij de verdachte voor langere tijd vastgehouden wordt. Deze maatregel wordt toegepast wanneer er ernstige bezwaren zijn tegen de verdachte en er een groot risico is op recidive.

Gevangenhouding is een voortzetting van de bewaring na de eerste termijn. De verdachte wordt vastgehouden tijdens het onderzoek om ervoor te zorgen dat hij op de zitting verschijnt. De maximale termijn voor gevangenhouding is negentig dagen.

Gevangenneming is een vorm van vrijheidsbeneming die tijdens de zitting kan worden toegepast. De rechtbank kan de verdachte gevangennemen als er ernstige redenen zijn om te vrezen dat hij zou vluchten of opnieuw een misdrijf zou plegen.

Een strafbeschikking is een besluit van de officier van justitie om een verdachte een straf op te leggen zonder dat er een rechtszaak plaatsvindt. Dit is mogelijk bij lichtere misdrijven.

De dagvaarding is een officiële oproep aan de verdachte om te verschijnen voor de rechtbank. De dagvaarding beschrijft het strafbaar feit waarvoor de verdachte terecht moet staan en geeft de datum en tijd van de zitting aan.

Betekening van de dagvaarding betekent dat de verdachte officieel op de hoogte is gebracht van de zittingsdatum. Dit gebeurt door de dagvaarding persoonlijk aan de verdachte te overhandigen.

Het aanwezigheidsrecht is het recht van een verdachte om aanwezig te zijn tijdens de zitting van zijn strafzaak. Dit is een belangrijk recht dat afkomstig is van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Nietigheid van de dagvaarding betekent dat de dagvaarding ongeldig is. Dit kan gebeuren als de dagvaarding niet op de juiste manier is betekend.

Een sepot is een besluit van de officier van justitie om af te zien van vervolging van de verdachte. Dit kan gebeuren wanneer er onvoldoende bewijs is of wanneer de zaak niet in het algemeen belang is.

Voorlopige hechtenis is een algemene term voor de verschillende vormen van vrijheidsbeneming die mogelijk zijn tijdens een strafprocedure. Dit kan bijvoorbeeld bewaring of gevangenhouding betreffen.

Een misdrijf is een strafbaar feit dat doorgaans ernstiger is dan een overtreding en zwaardere straffen kan opleveren.

Een overtreding is een strafbaar feit dat minder ernstig is dan een misdrijf en meestal lichtere straffen met zich meebrengt.

De officier van justitie (OvJ) is een belangrijk onderdeel van het strafproces. Hij beslist of er vervolging plaatsvindt en welke straffen worden geëist.

De tijd die moet verstrijken tussen de betekening van de dagvaarding en de terechtzitting. Dit geeft de verdachte de kans om zich voor te bereiden op zijn verdediging.

De beschrijving van het strafbare feit dat de verdachte wordt verweten te hebben gepleegd. Deze wordt opgenomen in de dagvaarding.

Een persoon die verdacht wordt van het plegen van een strafbaar feit. Deze kan een individu, een kind beneden de 12 jaar, of een rechtspersoon zijn.

Iemand die als rechtstreeks gevolg van een strafbaar feit schade of nadeel heeft geleden. Het slachtoffer heeft diverse rechten in het strafproces.

Het recht van het slachtoffer om tijdens de terechtzitting een verklaring af te leggen over de gevolgen van het strafbare feit. Dit recht is er alleen voor misdaden die leiden tot minimaal 8 jaar gevangenisstraf.

Een rechtsmiddel waarmee een beslissing van een lagere rechter kan worden voorgelegd aan een hogere rechter. Dit kan zowel door de verdachte als door het OM worden ingesteld.

Een rechtsmiddel waarmee een beslissing van een lagere rechter kan worden aangevochten bij de Hoge Raad. Dit kan alleen op grond van vormverzuim of schending van het recht.

Een rechtsmiddel dat door de procureur-generaal bij de Hoge Raad kan worden ingesteld om een uitspraak te ontlokken over een onduidelijke kwestie in het strafrecht.

Een verzoek van de procureur-generaal of een veroordeelde aan de Hoge Raad om een definitieve veroordeling te herzien. Dit kan bijvoorbeeld als nieuw bewijsmateriaal beschikbaar komt.

Openbare lichamen kunnen onder bepaalde voorwaarden strafrechtelijk vervolgd worden voor strafbare feiten, tenzij het feit in de uitvoering van een bestuurstaak is gepleegd. Dit rechtsspraak is gebaseerd op het 'Pikmeer II'-arrest.

De Staat kan niet strafrechtelijk vervolgd worden als verdachte. Dit rechtsspraak is gebaseerd op het 'Volkel'-arrest.

De termijn voor het instellen van een rechtsmiddel in het strafproces. Deze bedraagt meestal 14 dagen.

De rechtbank doet een uitspraak over de vordering van de benadeelde partij tot schadevergoeding gelijktijdig met de uitspraak over de schuld van de verdachte.

Een rechtbank die een strafzaak in eerste aanleg behandelt.

Een hogere rechtbank die zaken behandelt die in hoger beroep zijn aangevochten.