Саясаттану: Саяси тәртіп және идеология

Саясаттану

• Саяси тәртіп: Саяси билікті жүзеге асыру әдістері мен тәсілдері.
• Қазақстандағы алғашқы саяси партия: Алаш партиясы.
• Партия: Мемлекеттік билікке қатысуға ұмтылған адамдардың ұйымы.
• Саяси қозғалыс: Қазіргі жағдайға өзгерістер енгізуге немесе үкіметке ықпал етуге тырысатын күштер.
• Қоғамдық ұйымдар: Белгілі бір топ мүддесін қорғап, әлеуметтік мақсатқа жетуге бағытталған ерікті адамдардың ұйымы.
• Саяси мәдениет: Саяси рәміздер, саяси сана және саяси қатынастарды бейнелейтін сезім, түсінік және көзқарастар жүйесі.
• Идеология: Әлеуметтік топтардың мақсаттарын, мүдделерін білдіретін көзқарастар мен идеялар.
• Саяси шиеленіс (конфликт): Қарама-қайшы көзқарастар мен мүдделердің арасындағы шиеленіс.
• Модернизация (саяси бейімделу): Қазіргі жағдайға байланысты өзгеру, жаңару және икемделу.
• Мемлекеттік билікке байланысты партиялар: Билеуші және оппозиция партиялары.
• Партияларды жіктеу: Саяси идеологиясы бойынша 5 топқа бөлінеді.
• Антидемократиялық тәртіптер: Тоталитарлық және авторитарлық.
• Саяси даму түрлері: Эволюциялық және революциялық.
• Саяси шиеленісті шешу: Бейбіт және зорлық-зомбылықсыз жолдар.
• Партия түрлері (сайлаушылар мен белсенділер.): Кадрлық және бұқаралық партиялар.
• ХХ ғасырдағы тоталитарлық мемлекеттер: КСРО (Ресей) және Германия.
• Республикалық басқару түрлері: Парламенттік және президенттік.
• ҚР-ның халықаралық ұйымдары: БҰҰ және ШЫҰ.
• Саяси мәдениет түрлері: Патриархаттық, азаматтық және қоғамшыл.
• Сайлау жүйелері: Пропорционалды, мажоритарлық және аралас.
• Саяси тәртіп түрлері: Авторитарлық, тоталитарлық және демократиялық.
• Мемлекет құрылымы: Унитарлық, федерация және конфедерация.
• Саяси идеология түрлері: Либералдық, консервативтік және социал-демократиялық.
• Либералдық идеология: Адам бостандығы, еркіндігі, бәсекелестік, адам мен қоғам мүддесінің теңдігі.

Психология

• Әлеуметтік перцепция: Адамдардың әлеуметтік объектілерді қабылдауы, түсінуі және бағалауы.
• Вербалды емес қарым-қатынас: Ым-ишара, пантомимика және жест арқылы қарым-қатынас.
• Салауатты өмір салты: Рухани және физикалық жетілуге негіз болатын денсаулықты нығайтуға бағытталған белсенді іс-әрекет.
• Әлеуметтік перцепцияның негізін қалаушы: Дж. Броунер.
• Автократты стиль: Топ мүшелерінің мәселені талқылауына мүмкіндік бермей, өзі шешім қабылдайтын қарым-қатынас стилі.
• Проксемика: Қарым-қатынас барысында арақашықтықтың коммуникативтік мәніне көңіл бөлетін вербалды емес коммуникация.
• Казуальды атрибуция: Басқа адамның мотивтерін, эмоцияларын және әрекеттерінің себептерін қабылдау.
• Социометрия әдісінің жасаушысы: Дж Морено.
• Лидер (көшбасшы): Мақсатқа жетуде топқа ықпал ете алатын, өзіне сенімді, беделді және ұйымдастырушылық қабілеті бар тұлға.
• Эмпатия: Басқа адамның ішкі уайымын саналы сезіне білу қасиеті.
• Қарым-қатынастың интерактивті жағы: Өзара әрекет арқылы байланыс.
• Қарым-қатынас: Адамдар арасында бірлескен іс-әрекет, көмегімен танымдық, эмоционалдық ақпарат алмасуы.
• Аффективті-коммуникативті (перцептивті) қызмет: Адамның эмоционалдық аясымен байланысты қарым-қатынас.
• Қабылдау факторлары (Дж. Брунер): Дерективті және аутофтонды факторлар.
• «Эмоциялық жану» факторлары: Кәсіби қызмет ерекшеліктері мен қызметкердің тұлғалық ерекшеліктері.
• Коммуникативті қарым-қатынас түрлері: Вербалды және вербалды емес.
• Қарым-қатынастың реттеуші-коммуникативтік қызметі: Адамдар іс-әрекетін реттеу және біріктірілген әрекетті ұйымдастыру.
• Қақтығыстың функциялары: Конструктивті және диструктивті.
• Әлеуметтену процесі: Әлеуметтік тәжірибені меңгеру және әлеуметтік байланыстар жүйесін қалыптастыру.

Әлеуметтану

• Әлеуметтанудағы әдіс: Мәліметтерді жинау, өңдеу және талдау.
• Бағдарламаның қызметі: Методологиялық, эмпирикалық және танымдық.
• Зерттеу кезеңдері: Дайындық, мәлімет жинау, өңдеу, талдау және қорытындылау.
• Әлеуметтік зерттеудің алғашқы кезеңі: Зерттелетін құбылыстарды анықтау және зерттеу жоспарын жасау.
• Отбасы идеологиясы: Қарым-қатынастар мен құбылыстар жүйесі.
• Эндогамия: Туыстық некелесу.
• Отбасының репродуктивтік қызметі: Бала санын көбейту.
• Моногамия: Ер адамның бір әйелмен некеде тұруы.
• Отбасының тәрбиелік қызметі: Балалардың және отбасы мүшелерінің дүниетанымын қалыптастыру.
• Діннің негізгі аспектілері: Діни салттар, діни сана және діни ұйымдар.
• Дін әлеуметтануы: Діннің әлеуметтік процесске ықпалы.
• Діни салт: Діни жүйенің құрылымдық бөлігі.
• Әлеуметтік зерттеу әдістері: Бақылау, сұрау және сұхбат.
• Интервьюдің ерекшеліктері: Респондентпен жеке қарым-қатынасты қамтамасыз ету және психологиялық реакцияны бақылау.
• Сауалнама нұсқалары: Жеке және топтық, жеке және жанама түрдегі сұраулар.
• Отбасы түрлері: Нуклеарлы, толық емес және кеңейтілген нуклеарлы отбасылар.
• Ұлтаралық қатынастар: Рухани, саяси және экономикалық.
• Еңбек социологиясының аспектілері: Адамның және ұжымның еңбекке, оның сипаты мен мәніне, жағдайына деген көзқарасы, жұмысшылар арасындағы қатынастар мен олардың кәсіпорындағы жұмыс жағдайы.
• ӘДҰ (Әлемдік денсаулық сақтау ұйымы) тапсырмалар: Қаржылық әділеттілікті қамтамасыз ету, ықыластық және сапаны жоғарлату және денсаулық сақтау жүйесін дамыту.
• Ұлт мәселесіндегі негізгі проблемалар: Құқық, тіл, аумақ, экономика және саясат.
• Адамзат еңбегінің даму сатылары: Дәстүрлі, индустриалды және постиндустриалды қоғамдар.
• Қазақстандағы қалалану: Төмендегідей.

Мәдениеттану

• Мәдени код авторы: К. Рапай.
• Футурология: Болашақты болжайтын ғылым.
• Мәдениет (феноменология): Дүние танымындағы ақыл, сенім, еркіндік, эмоция, махаббат және тілектер.
• Феноменологияның негізін салушы: Э. Гуссерль.
• Ескерткіш: Адамды, оқиғаны немесе мәдени мұраны еске алуға арналған құрылыс.
• Қазақ халқының мәдени ерекшелігі: Ұлттық сана.
• Көшпенділер дәуіріндегі шаруашылық: Жартылай отырықшылықтың жеке ошақтары бар көшпелілік.
• Қазақ жазбаша мәдениетін дамытуға үлес қосқан ғұлама: А. Байтұрсынов.
• Қазақ тілі мен әдебиеттану: А. Байтұрсынов.
• XIX ғасырдағы жәрмеңкелердің танымал өнерпазы: Балуан Шолақ.
• Мәдениеттің құрамды бөліктері: Материалдық және рухани.
• С. Хантингтонның концепциясы: Батыс-қатоликтік өркениет.
• Араб алфавиті негізіндегі қазақ жазуын жасаған: А. Байтұрсынов.
• Белгі жүйесінің қызметтері: Ақпарат тасымалдау және қарым-қатынас.
• Таңба: Белгі және мөр.
• «Өркениет» терминінің алғашқы мағынасы: Тәрбиелеу және жер өңдеу.
• Ашық және жабық қоғам ұғымы: М. Мид және К. Поппер.
• Мәдениеттің антропологиялық көзқарасы: Адам іс-әрекеті жемісінің жиынтығы.
• Мәдениеттанудың зерттеу салалары: Мәдениеттің пайда болуы, қызметі, даму заңдылықтары.
• Данилевскийдің мәдени-тарихи типтердің дамуы: Саяси, өркениеттік және этнографиялық кезеңдер.
• «Өркениет - мәдениеттің кәрілігі»: О. Шпенглер.
• Түркі дүниетанымындағы наным: Тотемизм, фетишизм және анимизм.
• Рухани мәдениет: Өнер, мінез-құлық нормалары мен үлгілері, мораль.
• Сенімдер мен нанымдардың түрлері: Тотемизм, фетишизм, анимизм.