Sahibkarlığın əsasları və biznesə giriş
39 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Sahibkarın vəzifələrinə hansı cavab daxildir?

  • Əmək haqqının səviyyəsini durmadan artırmaq (correct)
  • İşgüzar müqavilələrdən irəli gələn tələbləri yerinə yetirmək
  • Hər ikisi ÜDM-da payının çoxalmasına can atır
  • Sözünə əməl etmək

    • Sahibkarlıq və biznes fəaliyyətinin birləşdirən ümumi cəhətlərə aid olmayan hansı seçimdir?

  • Kəmiyyət və keyfiyyət fərqləri (correct)
  • Bütün variantlar doğrudur
  • Hər ikisinin fəaliyyəti üçün zəruri iqtisadi mühit lazımdır
  • Hər ikisinin bilavasitə məqsədi mənfəət əldə edilməsidir

    • Sahibkar kimdir əyrıntılı şəkildə izah edin?

    Sahibkar, yeni insanlar qrupuna daxil olmuş, məhsulu müəyyən qiymətə alaraq bazarda özəlmək məqsədilə məhsulu satan və beləliklə risk edən novator bir şəxsdır.

    İqtisadiyyatda iri sahibkarlığın çatışmazlığına hansı aiddir?

    <p>tədqiqatların nəticələrinin tez bir zamanda istehsala tətbiqinin məhdud olması</p> Signup and view all the answers

    İri sahibkarlığın fərqli cəhətlərindən biri hansıdır?

    <p>inkişaf tempi</p> Signup and view all the answers

    İqtisadiyyatda iri biznesin aparıcı roluna hansı aiddir?

    <p>istehsalın yüksək səviyyədə ictimailəşməsi</p> Signup and view all the answers

    Sahibkarlıq fəaliyyətinin tarixi bir kateqoriya olmasını müəyyən edən amillər arasında ___ üzərində mülkiyyət forması və xüsusi mülkiyyətlə sıx əlaqə var.

    <p>istehsal vasitələri</p> Signup and view all the answers

    Bazar iqtisadiyyatının əsas fərqləndirici cəhətləri arasında şəxsi maraq yer alır.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    C.Helbreyt kiçik sahibkarı necə xarakterizə edib? Kiçik sahibkar müstəqil bir adam kimi məşhurdur.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Kiçik müəssisələrin orta və iri müəssisələrə nisbətən üstünlüyü hansı sahəyə aiddir?

    <p>ilkin kapitalın azlığı</p> Signup and view all the answers

    Sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən təşkilati-təsərrüfat vahidlərinə hansılar aiddir?

    <p>Firma, bank, sığorta kampaniyaları</p> Signup and view all the answers

    "Mənfəət əldə edilməsi sahibkarlıq fəaliyyətinin əsası deyil, ikinci dərəcəli məqsədidir" fikri kimə məxsusdur?

    <p>V.Zombarta</p> Signup and view all the answers

    K kimyə sahibkar kimdir?

    <p>Risk etməyə baxmayaraq mənfəət götürmək məqsədi ilə məhsul istehsal edən şəxs</p> Signup and view all the answers

    A.Smitə görə sahibkar kimdir?

    <p>Öz istehsalını planlaşdıran və təşkil edən, müstəqil qərar verən və risk edən şəxs</p> Signup and view all the answers

    Sahibkar kimdir?

    <p>Risk edən şəxs</p> Signup and view all the answers

    Sahibkarlıq riskini hansı qruplara bölmək məqsədəuyğundur?

    <p>Sığortalana bilməyən və sığortalana bilən qruplara</p> Signup and view all the answers

    İşgüzar fəaliyyətin risklə bağlı olmaq cəhətini aşağıdakılardan hansılar qəbul etmişdir?

    <p>J.Sey, Zombart, Şumpeter, Marşall</p> Signup and view all the answers

    Sahibkarlıq fəaliyyəti hansı şəraitdə baş verir?

    <p>Qeyri-müəyyənlik və risk şəraitində baş verir</p> Signup and view all the answers

    Tarixi təkamül baxımından sahibkarlıq fəaliyyətini hansı fəaliyyətlərə bölmək olar?

    <p>Klassik (ənənəvi) və innovasiya fəaliyyətinə</p> Signup and view all the answers

    Sahibkarın innovasiya ilə bağlı fəaliyyəti haqqında təlim ilk dəfə kim tərəfindən yaradılmışdır?

    <p>Y.Şumpeter</p> Signup and view all the answers

    Biznes fəaliyyətində səmərəli qərarlar qəbul edilməsi zamanı sahibkar hansı keyfiyyətlərə malik olmalıdır?

    <p>Sahibkarlıq fəaliyyəti üzrə tələb edilən ümumi biliyə malik olmaq</p> Signup and view all the answers

    Maliyyə sahibkarlığının obyektinə aid olanı seçin:

    <p>əmtəənin alqı-satqısı prosesi</p> Signup and view all the answers

    Birjanın yerinə yetirdiyi əməliyyatlara aid olmayanı seçin:

    <p>süni surətdə birja kursunun enməsi</p> Signup and view all the answers

    Birjanın yerinə yetirdiyi əməliyyatlara aid olanı seçin:

    <p>Bütün variantlar doğrudur</p> Signup and view all the answers

    Birjanın mənfətinə aiddir:

    <p>sövdələşmələrdən komissiya ayırmaları</p> Signup and view all the answers

    Kommersiya sahibkarlığına məxsus xüsusiyyətləri seçin:

    <p>Bütün variantlar doğrudur</p> Signup and view all the answers

    Yaponiyada innovasiya sahibkarlığının əsas xüsusiyyətlərinə aşağıdakılardan hansı aiddir?

    <p>Xarici kəşflərdən, ideyalardan, layihələrdən geniş istifadə</p> Signup and view all the answers

    İnnovasiya sahibkarlığının təşkilati-hüquqi forması olan biznes inkubatorların məqsədi nədir?

    <p>Təcrübələr aparmaq üçün güzəştli şərtlərlə maşın və dəzgahlar vermək</p> Signup and view all the answers

    “Vençur kapitalı” anlayışı ilk dəfə nə vaxt meydana gəlmişdir?

    <p>XX əsrin 40-cı illərində</p> Signup and view all the answers

    Vençur kapitalla (risklə bağlı maliyyələşdirmə) bağlı ilk addımlar harda atılmışdır?

    <p>ABŞ-da</p> Signup and view all the answers

    “Vençur” sözü mənşəcə hansı dildən götürülmüşdür?

    <p>İngilis</p> Signup and view all the answers

    Dövlətin antiinhisar tənzimləmə tədbirlərinin həyata keçirilməsində dövlət orqanlarının vəzifələrinə aid olanı seçin:

    <p>Bütün variantlar doğrudur</p> Signup and view all the answers

    Təsərrüfat subyektləri bazardakı hakim mövqelərini qoruyub saxlamaq üçün hansı qeyri-qanuni üsullardan istifadə edirlər?

    <p>Bütün variantlar doğrudur</p> Signup and view all the answers

    Inhisarçılığın yaranması və inkişafı bazar iqtisadi sistemində necə bir prosesdir?

    <p>Qanunauyğun bir prosesdir</p> Signup and view all the answers

    Dövlətin atiinhisar tənzimləmə tədbirlərini kimlər həyata keçirir?

    <p>Dövlət orqanları</p> Signup and view all the answers

    Dövlətin müasir antiinhisar tənzimlənməsi tədbirlərinə aid deyil?

    <p>Təhlükəsizliyin təmin edilməsi tədbirləri</p> Signup and view all the answers

    Antiinhisar qanunvericiliyi hansı mənada başa düşülə bilər?

    <p>Dar və geniş</p> Signup and view all the answers

    Antiinhisar haqqında qanun hansı problemlərin həllinə yönəldilib?

    <p>Azad bazarın və haqsız rəqabətin təmin edilməsi</p> Signup and view all the answers

    Sosializm sistemi dağıldıqdan sonra inhisarçılıq əleyhinə qanunlar hansı ölkələrdə qəbul edilmişdir?

    <p>Polşa, Macarıstan, Çin, Rusiya, Azərbaycan</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Sahibkarlıq fəaliyyəti və onun xarakterik cəhətləri

    • Sahibkarlıq gəlir əldə etmək, risk etmək və yenilikçilik kimi əsas funksiyaları yerinə yetirən praktiki-iqtisadi fəaliyyət növüdür
    • Sahibkarın əsas vəzifələri: işgüzar müqavilələrdən irəli gələn tələbləri yerinə yetirmək, bazarda yerini qorumaq, mənfəət əldə etmək
    • Sahibkarlığın obyektinə iqtisadi fəaliyyət, istehsal vasitələri və prosesləri daxildir
    • Sahibkarlıq və biznes fəaliyyəti:
      • Ümumi cəhətləri - hər ikisinin reallaşdırılması bazar vasitəsilə baş verir, məqsədi mənfəət əldə edilməsidir
      • Fərqli cəhətləri - kəmiyyət və keyfiyyət fərqləri, biznesin spesifikliyi, yaranma şərtləri
    • Sahibkarlığa münasibət liberalizm və institusional iqtisadiyyatla bağlıdır
    • Sahibkarlıq fəaliyyəti daim inkişaf edən, mürəkkəb bir prosesdir

    Bazar iqtisadiyyatı və sahibkarlıq

    • Bazar iqtisadiyyatının xarakterik cəhətləri: xüsusi mülkiyyət, azad sahibkarlıq və azad seçim, şəxsi maraq, rəqabət, bazar qiymətləri, iqtisadiyyatda dövlətin məhdud rolu
    • Bazar iqtisadiyyatını fərqləndirən şərtlər: cəmiyyətin hər bir üzvünün və hər bir təsərrüfat vahidinin iqtisadi azadlığı
    • Sahibkarlıq bazar münasibətləri şəraitində real məzmun alır, bazarla əlaqəli olur
    • Sahibkarlıq fəaliyyəti iqtisadi, hüquqi, sosial, psixoloji məsələləri əhatə edir

    Sahibkarlığa dair nəzəri yanaşmalar

    • Klassik iqtisadi məktəblərdə sahibkarlıq: R.Kantilyon - risk edən şəxs, A.Smit - öz istehsalını planlaşdıran və təşkil edən şəxs, J.Say - mənfəət götürmək məqsədi ilə risk edən şəxs
    • Y.Şumpeter - sahibkarı novator adlandırıb, onun yenilikçi fəaliyyətini vurğulayıb
    • V.Zombart - sahibkarlığı ağıl və fantaziyanın vəhdəti hesab edib
    • K.Marks - sahibkarla kapitalist arasında fərqi görmürdü
    • C.Keyns - sahibkarlıq riskini ön plana çəkib

    Müasir baxışlar

    • A.Şapiro - sahibkarlıq mövcud maddi və intelektual resurslardan faydalanmaq üçün mexanizmlərin təşkili və yenidən qurulmasıdır
    • R.Xizric - sahibkarlıq dəyərə malik yeni bir şeyin yaradılması prosesidir
    • P.Druker - sahibkarlıq yenilikçiliyin təşkilidir
    • F.Hayek - sahibkarlıq yeni iqtisadi imkanların axtarışıdır
    • A.Busiqin - sahibkarlıq obyektiv iqtisadi və subyektiv psixoloji cəhətlərin vəhdətidir

    Azərbaycanda sahibkarlıq

    • Akademik Z.Səmədzadəyə görə, sahibkarlıq iqtisadi artımın strateji resursu, S.Səfərova görə isə iqtisadi inkişafın təməl daşıdır

    • Ə.Əlirzayev sahibkarlığı keçid iqtisadiyyatının ilkin şəraiti hesab edir

    • R.Quliyev sahibkarlığı səmərəli və rəqabət qabiliyyətli iqtisadiyyat sisteminin formalaşması kimi qiymətləndirir### Sahibkarlıq Fəaliyyətinin Əsas Aspektləri

    • Sahibkarlıq fəaliyyəti qeyri-müəyyənlik və risk şəraitində həyata keçirilir

    • Sahibkarın əsas funksiyası iqtisadi resursların birləşdirilməsidir

    • Sahibkar üçün zəruri keyfiyyətlər: iqtisadi, psixoloji, təşkilati, təşəbbüskarlıq

    • Sahibkarlığın məqsədi mənfəət əldə etməkdir, istənilən cəmiyyətdə və iqtisadi inkişaf səviyyəsində

    • Sahibkarlığın sosial-iqtisadi aspektləri çox cəhətlidir, təsərrüfat fəaliyyətinin xarakteri, məzmunu, psixoloji strukturu sosial-siyasi və sosial mexanizmləri yaradır

    İstehsal Amillərinin Rolu

    • İstehsalın ənənəvi üç amili: torpaq, kapital və əmək
    • İstehsal ehtiyatlarının ən əlverişli kombinasiyasına təsir edən amillər: daxili və xarici iqtisadi, texniki amillər
    • İstehsal amilləri resursların birləşdirilməsi və istehsal prosesində istifadəsi mənasında başa düşülür

    Sahibkarlıq Fəaliyyətinin Təsnifatı

    • Sahibkarlıq fəaliyyəti klassik (ənənəvi) və innovasiya fəaliyyətinə bölünür
    • Sahibkarlıq mülkiyyət mənsubiyyətinə görə fərdi, kollektiv, dövlət və birgə sahibkarlığa ayrılır
    • Fəaliyyət sahəsinə görə sənaye, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat və ticarət sahələrində həyata keçirilir

    Sahibkarlıq Mühiti və Risklər

    • Sahibkarlıq mühiti işgüzar fəaliyyətin həyata keçirilməsinə təsir göstərən şərait və amillər məcmusudur
    • Sahibkarlıq risklər sığortalana bilən və sığortalana bilməyən qruplara bölünür
    • İşgüzar fəaliyyət zamanı sahibkar tərəfindən yerinə yetirilməli əsas işlər: sahibkarlıq fəaliyyətinin növünü, sahəsini, istiqamətini, metodlarını və vasitələrini müəyyən etmək

    Kiçik, Orta və İri Sahibkarlıq

    • Müəssisələr işçilərin sayı və satılan məhsulun dəyər ifadəsində həcminə görə təsnifləşdirilir

    • Kiçik sahibkarlığın əsas xüsusiyyətləri: məhdud satış bazarı, zəruri resursların azlığı

    • İri sahibkarlığın üstünlüyü: istehsalın yüksək səviyyədə ictimailəşməsi

    • Birgə sahibkarlıq (birgə müəssisələr) məqsədi mənfəət əldə etməkdir, xarici investisiyalar cəlb edilir### Sahibkarlıq Fəaliyyətinə Təsir Edən Amillər

    • Sahibkarlığa təsir edən əsas amillər: iqtisadi, siyasi, sosioloji, psixoloji resurslar

    • Iqtisadi amillər: fondverimi, fondtutumu, əmək məhsuldarlığı, əmək haqqı, rentabellik, ƏDV

    • Resurslara görə amillər: təbii, əmək, kapital və intellektual resurslar

    • Sahibkarların inkişafına təsir edən digər amillər: siyasi, iqtisadi, sosial, psixoloji

    Sahibkarlığın Təşkilati-Hüquqi Formaları

    • Iri sahibkarlığın təşkilati-hüquqi forması: iri müəssisə
    • Xüsusi sahibkarlığın təşkilati-hüquqi forması: müəssisə
    • Sahibkarlıq fəaliyyətinin ərazi meyarına görə: yerli, regional, ümumölkə, beynəlxalq səviyyədə
    • Sahibkarlıq fəaliyyətinin sferası: istehsal, kommersiya, xidmət
    • Sahibkarlıq fəaliyyətinin sahəsinə görə: sənaye, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat, ticarət
    • Sahibkarlıq fəaliyyətinin həcminə görə: kiçik, orta, iri
    • Sahibkarlık fəaliyyətinin mülkiyyət mənsubiyyətinə görə: fərdi, kollektiv, dövlət, birgə

    Sahibkarlığın Növləri

    • İstehsal sahibkarlığı: müxtəlif növ məhsulların istehsalı və çatdırılması
    • Kommersiya sahibkarlığı: ticarət, əmtəə alqı-satqısı ilə məşğul olma
    • Maliyyə sahibkarlığı: kredit, sığorta, fond birjası
    • Konsultativ sahibkarlıq: ödənişli məsləhət xidmətlərinin göstərilməsi

    Birjalar və Onların Rolu

    • Əmtəə birjası: əmtəələrin alqı-satqısı ilə məşğul olan təşkilati bazar
    • Fond birjası: qiymətli kağızların alqı-satqısının həyata keçirildiyi bazar
    • Birjaların funksiyaları: ticarət sövdələşmələri, alqı-satqı əməliyyatlarının sürətləndirilməsi, ticarət mübahisələrinin həlli
    • Birjanın mənfəəti: sövdələşmələrdən komissiya ayırmaları

    Kommersiya Banklarının Fəaliyyəti

    • Kommersiya bankları tərəfindən yerinə yetirilən əsas vəzifələr:
      • Müxtəlif subyektlərə (dövlət, müəssisə, əhali) kreditlərin verilməsi
      • Azad pulların qəbul edilməsi
      • Tədiyyə dövriyyəsinin təmin edilməsi
    • Mərkəzi Bank kommersiya banklarının fəaliyyətinə nəzarət edir

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Related Documents

    UNEC 00758 Sahibkarlığın əsasları və biznesə giriş PDF

    Description

    Bu test sualları Sahibkarlığın əsasları və biznesə giriş fənnindən götürülmüşdür. Quiz Sahibkarlığın əsasları və biznesə giriş mövzusunu əhatə edir.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser