Rzeczpospolita Obojga Narodów

Rzeczpospolita Obojga Narodów

• Rzeczpospolita Obojga Narodów była unikalnym tworem politycznym opartym na zasadzie demokracji szlacheckiej.
• System polityczny rozwijał się w XVI i XVII wieku, dając szlachcie ogromne wpływy na życie kraju.

Geneza Rzeczypospolitej Obojga Narodów

• Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała w wyniku unii personalnej Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
• Unia personalna trwała przez wiele lat i ostatecznie doprowadziła do powstania Rzeczypospolitej Obojga Narodów w 1569 roku.
• Unią Lubelską utworzono nowy byt polityczny obejmujący oba państwa.

Organy władzy w Rzeczypospolitej

• Najwyższym organem władzy ustawodawczej był Sejm walny, składający się z króla, izby poselskiej i senatu.
• Izba poselska składała się z przedstawicieli szlachty wybranych na sejmikach.
• Senat był izbą wyższą sejmu, składającą się z najwyższych urzędników państwowych, biskupów i przedstawicieli magnatów.
• Król był władcą Rzeczypospolitej, pełnił funkcję głowy państwa i dowódcy armii.
• Władza króla była ograniczona przez szlachtę.

Sejmiki szlacheckie

Funkcje sejmików

• Wybór posłów na sejm walny.
• Uchwalanie prawa lokalnego.
• Kontrola nad działalnością urzędników.

Zasady głosowania

• Zasada jednomyślności, co oznaczało prawo każdego szlachcica do "liberum veto" - blokowania uchwalania prawa.

Znaczenie sejmików

• Ważne narzędzie demokracji szlacheckiej, dające szlachcie realny wpływ na życie polityczne.

Sejm walny

Uchwalanie praw

• Uchwalanie praw obowiązujących w całej Rzeczypospolitej.

Ustalanie polityki zagranicznej

• Decyzje o sojuszach, wojnach i relacjach z innymi państwami.

Kontrola nad królem

• Kontrola nad działaniami króla, możliwość pozbawienia go władzy w przypadku naruszenia ustawy.

Elekcja króla

Zasada elekcyjności

• Król nie dziedziczył tronu, lecz był wybierany przez szlachtę.

Proces elekcji

• Szlachta zwoływała sejm elekcyjny, na którym kandydaci przedstawiali swoje programy.

Władza króla

• Ograniczona przez konstytucje, decyzje wymagały zgody sejmu.

Liberum veto

Definicja

• Prawo "liberum veto", czyli prawo każdego szlachcica do zablokowania uchwalania prawa, nawet jeśli większość była za jego przyjęciem.

Wpływ na sejm

• Prowadziło do rozbieżności w głosowaniu i paraliżu sejmu.

Złoty wiek Rzeczypospolitej

• Okres rozkwitu kultury, nauki, literatury, filozofii i astronomii.
• Rzeczpospolita posiadała silną armię, odnoszącą sukcesy w wojnach z Rosją, Turcją i Szwecją.
• Demokracja szlachecka sprawdzała się, Rzeczpospolita była uważana za silne i stabilne państwo.