Rrjetat Kompjuterike: TCP/IP, Rrugëtimi

Modeli TCP/IP

• Modeli TCP/IP ka 4 shtresa.

NAT (Network Address Translation)

• NAT është procesi i përkthimit të një adrese IP të brendshme (private) në një adresë publike dhe anasjelltas.

Protokollet e Rrugëtimit

• Protokollet e rrugëtimit që përdorin algoritmin Link-State (Dijkstra Algorithm) janë OSPF dhe IS-IS.

Procesi i Rrugëtimit (Packet Routing)

• Procesi i rrugëtimit (Packet routing) mundëson bartjen e paketave të të dhënave ndërmjet LAN-ave të ndryshëm.
• Procesi i rrugëtimit cakton rrugën më të mirë që paketat duhet të kalojnë nga burimi deri te destinacioni.

Metriku

• Metriku është një vlerë që përdoret nga protokollet e rrugëtimit për të përcaktuar se cilat rrugë janë më të mira.
• Metrikët që përdoren nga protokollet e rrugëtimit përfshijnë besueshmërinë, bandwidth-in dhe vonesën.

TCP

• TCP siguron komunikim më të besueshëm.

WAN

• WAN ofron qasje për kompjuterë apo file server në lokacione të largëta.

IP Adresa

• IP adresa 172.28.4.6 është adresë private e klasës B.

Shtresa e Sesionit

• Shtresa e sesionit vendos, menaxhon dhe terminon sesionet.

Protokollet e Shtresës së Aplikacionit

• Protokolet që veprojnë në shtresën e aplikacionit të modelit OSI përfshijnë TELNET/HTTP, SMTP, dhe DHCP.

Algoritmet e Rrugëtimit

• Llojet e algoritmeve të rrugëtimit që përdoren nga protokollet e rrugëtimit të brendshëm janë Distance Vector dhe Link State.

Topologjia Mesh

• Në topologjinë mesh, çdo kompjuter është i lidhur me çdo kompjuter tjetër në rrjet.

VLAN

• Grupimet logjike të pajisjeve apo përdoruesve sipas funksionit, departamentit apo aplikacioneve bëhet me VLAN.

Madhësia e Segmentit TCP

• Madhësia e formatit të segmentit për protokollin TCP është 24 Byte.

IP Adresa e Vlefshme për Host

• Nëse ruteri ka adresën IP 172.16.2.1/23, një adresë IP e vlefshme për hostin në ndërfaqen LAN të bashkangjitur në router mund të jetë 172.16.1.198.

Numri Maksimal i IP Adresave

• Numri maksimal i IP adresave që mund t'u caktohen hosteve në një subnet lokal që përdor subnet mask-ën 255.255.255.224 është 30.

Shtresat TCP dhe UDP

• Protokollet TCP dhe UDP veprojnë në shtresën e Transportit të modelit OSI.

Ruteri Kufitar

• Ruteri kufitar është pika e vetme për hyrje/dalje në rrjetë që mundëson ndërlidhjen e sistemit autonom me internetin.

IP Adresat Publike

• IP adresat 1.10.10.1 dhe 190.200.200.2 janë publike.

Enkapsulimi

• Enkapsulimi është procesi në të cilin secila shtresë e modelit OSI vendos informata shtrese që janë karakteristike e protokolleve që veprojnë në atë shtresë.

Procesi i Rrugëtimit të Router-at

• Procesi i rrugëtimit të router-ave mundëson bartjen e paketave të të dhënave ndërmjet LAN-ave të ndryshëm dhe cakton rrugën më të mirë që paketat duhet të kalojnë nga burimi deri te destinacioni.

Niveli Global i Konfigurimeve

• Niveli global i konfigurimeve mbështet komanda që pas ekzekutimit të tyre kanë efekt të përgjithshëm në router dhe mundëson krijimin e konfigurimeve themelore dhe të avancuara.

Switch-i

• Switch është një pajisje e specializuar e rrjetave kompjuterike që vepron në shtresën e Data Link-ut të modelit OSI.

Arsyet për Krijimin e Subnet-eve

• Dy arsyet që administratori i rrjetës mund të dëshirojë të krijojë subnet janë ulja e numrit të ndërprerësve të nevojshëm dhe lehtësimi i zbatimit të politikave të sigurisë.
• Një arsye është përmirësimi i performancës së rrjetës.

Router-i

• Router-i është një pajisje e specializuar e rrjetit kompjuterik që vepron në shtresën e rrjetit dhe qëllimi i tij është të bëjë lidhjen e subnet-eve të ndryshme që të komunikojnë pajisjet ndërmjet veti.

Teknika e Buferimit të Ethernet-it

• Switch-at e ethernet-it përdorin teknikat e bufereve për të ruajtur dhe përcjellë kornizat.

Karakteristikat e IPv6

• IPv6 karakterizohet nga mënyra dhe llojet e adresimeve, të cilat mund të jenë Multicast, Anycast dhe Unicast.

Komanda për Sigurinë në Switch

• Me ekzekutimin e komandës së sigurisë "Switch(config-if)#switchport port-security mac-address sticky", adresa MAC e mësuar në mënyrë dinamike vendoset në konfigurimin aktiv të switch-it.

Përfaqësimi Decimal i IP Adresës

• Numri decimal që përfaqëson IPv4 adresën 11001011.00000000.01110001.11010011 është 203.0.113.211.

IP Adresa

• IP adresa është një adresë logjike e protokollit IP, që vepron në shtresën e rrjetave të modelit OSI.

POST (Power-On Self Test)

• POST paraqet një seri testesh harduerike që quhen vetë-testimi I gjatë.

Nivelet e Punës në Suic

• Në suic ekzistojnë dy nivele të punës: niveli përdorues dhe niveli i privilegjuar.

Karakteristikat e Kabllit me Fije Optike

• Kabllot me fije optike nuk ndikohen nga interferencat elektromagnetike (EMI).

IP Adresa në Dispozicion në një Rrjet

• Nëse një pajisje e rrjetit ka subnet mask /28, atëherë 14 IP adresa janë në dispozicion për hostat në këtë rrjet. Të tjerat përdoren si adresa e rrjetës, adresa broadcast dhe gateway (nëse ka).

Default subnet maskë

• IP adresa 172.32.65.13 me default subnet mask, i takon rrjetit 172.32.0.0.

Topologjia

• Topologjia fizike përcakton se si host-et që qasen në medium komunikojnë në rrjetin kompjuterik.

NAT

• NAT është procesi i përkthimit të një IP adrese të brendshme (private) në një adresë publike dhe anasjelltas.

Rrugët Statike apo Rrugët e zgjedhura

• Rrugët statike janë të dhënat në tabelën e rrugëtimit që konfigurohen manualisht nga administratori i rrjetës.
• Një rrugë e parazgjedhur është një rrugë statike që si destinacion do të ketë të gjitha rrjetat e panjohura nga përdoruesi.

Protokollet e Gjendjes së Linqeve

• Protokollet e gjendjes se linqeve ndërtojnë databazën komplete për të gjitha gjendjet e linqeve të secilit router në zonë.
• Protokollet e gjendjes se linqeve ofrojnë shkallëzim më të madh të rrjetave dhe konvergjencë më të shpejtë në krahasim me protokollet vektor distance dhe bazohen në algoritmin Dijkstra.

Standardi IEEE 802.11

• IEEE 802.11b dhe IEEE 802.11g specifikon distancën maksimale prej 91 metra.

Qëllimi i Mesazheve ICMP

• Qëllimi i mesazheve ICMP është të sigurojë reagim (feedback) të transmetimeve të IP paketave.

Llojet e Rrjetave VLAN

• Në parim ekzistojnë dy lloje të VLAN-ave: VLAN Statike dhe VLAN Dinamike.

Komandat për konfigurimin e MAC Adresës

• Për konfigurimin e MAC adresës në një port përdoret komanda mac-address-table static <MAC-address> interface <type -Port Number> vlan

Humbja e Pjesës së Hostit

• Tre bit duhet të huazohen nga pjesa e hostit, në mënyrë që të mund të lidhen pesë rrjete.

VLSM

• Përmasat e rrjetës janë të ndryshme, varësisht nga kërkesat e VLSM.

Funskioni i pajisjes

• Funksioni i pajisjes është percaktimi i rrugës që duhet të marrin mesazhet është Router-i

Komponentet e Adresës IPv4

• Dy komponentë të adresës IPv4 janë: pjesa e nikoqirit (host) dhe pjesa e rrjetës (network).

IP Adresa Private

• Disa nga IP adresat private janë: 10.1.1.1, 192.167.10.10, 192.168.5.5

VLAN

• Çdo VLAN krijon një brodkast domen të veccant brenda switch-it.
• Ruterët janë të nevojshëm për të vendosur komunikim në mes të VLAN-ave.

Protokollet Njohjeve

• Tek protokollet "Vektor Distance"; përditesimet dërgohen me adresat brodcast.

• Ndër disa ndryshore që shfrytëzohen nga protokollet "vektor distance" janë: numri i hapave, Bandwith, Vonesa ,Vektor Distance, Distanca llogaritet drejtimin/vektorin e rrjetes se destinacionit..

Metoda Full Duplex

• Metoda Full Duplex e transferimit të të dhënave lejon që informacioni të dërgohet dhe pranohet në të njejtën kohë.

Siguria në Rrjetet e Vogla të Zyrave

• Gjatë zbatimit të sigurisë në një rrjet të vogël zyrash , veprimet minimale që duhen siguruar në këtë rrjet janë , zbatimi i firewall-it, dhe Instalimi i antivirusit.

DNS

• Protokolli i cili përdoret në internet për të përkthyer emrat e domain-ave në IP adresat e tyre është DNS.

Listat e Kontrollit të Qasjes (ACL)

• Listat e kontrollit të qasjes ACL (Access ControlList) janë lista me instruksione kushtezimi apo filtrimi që aplikohen në ndërfaqen e ruterit.

• Maska wildcard për nga struktura është e ngjajshme me masken e subneteve, madje quhet edhe inversi i saj, por që nga funksioni dallon plotësisht (është inversi dhe që nga funksioni dallon plotesisht).

Mënyra e transmetimit Asimetrik

• Varësisht nga kapaciteti i bandwidthit të porteve ,suici përdor dy mënyra për t'i transmetuar koernizat: Komutim Asimetrik dhe Komutim Simetrik.

VLSM (variable-length subnet masking)

• Madhësia e rrjetes është ndryshe, varësisht nga kërkesa.

Protokollet OSPF

• Nuk përkrahë balancim të rrugëve të shumëfishta. (nuk perkrahe balacim prgj e sakt)
• OSPF bën kufizimet e madhësisë së rrjetes në 15 hapa.
• Ai protokoll ofron shkallëzim të rrjetit duke përdorur zona dhe mbështetje deri në 1000 rutera.
• OSPF është protokoll rrugëtimi i gjendjes së linqeve.

Bandwidth

• Sasia e data-ve që mund të transmetohen për second (sekond).

Subnet Mask

• Subnet mask 255.255.240.0 e reprezenton /20.

Enkapsulimi i IP paketave

• Procesi i enkapsulimit te IP Paketave ne nje ethernet frame është: Destination MAC Address - Source MAC Address - Source IP Address -Destination IP Address - Data – Trailer.

Grupet kryesore të rrugëtimit

• Dy grupet kryesore te rrugetimit janë: IGP dhe EGP.

• Në memorien e buferit të bazuar në porte, kornizat ruhen në reshta të lidhur për portin hyrës.

• Suicat e ethernet përdorin teknikat e bufereve për të ruajtur dhe përcjellur kornizat.

Pohimet e sakta

• Ruaje dhe percille (Store and forward) – Transmeton konizen e plote para se te vazhdoj me percjellje te konizave te tjera.
• Pa-Fragment (Fragment free) – Komutimi pa fragment filtron fragmentet e kornizes me kollizion para se te filloj percjellje te metutjeshme.

Pohimet per Rrjetat Lokale Vituale (VLAN):

• Çdo VLAN krijon një brodkast domen të veccant brenda suicit.
• Jane grupime logjike te pajisjeve apo perdoruesve sipas funksionit, departamentit apo aplikacioneve.
• Ruteret nuk jane te nevojshem per te vendosur komunikim ne mes te VLAN-ve (jane te panevojshem prgj e sakt)

Pohimed rrugët statike:

• Rrugët statike jane te dhenat ne tabelen e rrugetimit qe konfigurohen manualisht nga administratori i rrjetës.
• Rrugë e parazgjedhur eshte nje rruge statike qe si destinacion do te kete te gjitha rrjetat e panjohura nga...(correct)

Klasi C

• Range (Vargu) i IP Adresave te klasit C eshte -->192-223*

Protokolli Multicast:

• Adresa e rezervuar multicast qe RIPv2 e perdor per te realizuar perditesimin( update) e tabelave te rrugetimit është: 224.0.0.9.
• Protokollet e brendshme te rrugetimit jane :---> Rip , Eigrp , Ospf*

Ruteret OSPF

• Ruteret e konfiguruar me OSPF per sherbimin e paketave te llojit 2.3.4.5 multicast address= 224.0.0.5.
• Standardi qe e perdor Ethernet I shpejt (FastEthernet) per te definuar teknologjine transmetuese dhe kapacitetin e bandwidth Eshte ---> 100BASE-TX.
• Shtresa referuese e OSI e cila eshte pergjegjese per segmentimin e te donevave eshte --> Shtresa e transportit.*
• Gjate punes se tij ruteri kryen disa funksione themelore per te mundesuar komunikim ne mes te rrjeteve te ndryshme: Caktimi i shtegut me te mire , Komutimi I paketave*.

Vectorët thelbësore të Vlan-ve

• VLAN funksionojne ne eshtresen e 2 dhe 3 te OSI , Komunikimi ne mes te hostreve te VLAN te ndryshme realizohet me ndihmen e pajisjeve ne eshtresen e 3 te modelit OSI (correct).
• Nje pajisje mund te kete rolin e hostit ne nje rrjete vetem nese ajo ka adresen --> IP*

Rrejtat

• Rrjetet mediume te cilet konsiderohen jane---> Radiovalet.*
• Shtresa e modelit TCP/IP qe merrret me pepunimin e paketave eshte-->interneti.*

Kontrolli qendror i listave

• Vlerat numerike dhe parametra I cilat kontollon ruteri ne eshtrat e listave te kontullit ter qasjes se zgjeruar Jan:-->Vlera numerike 1-198 , adresa e burimit , villcard mast.

Komandat e përdoranara në nivelin privelegjuara

• Komanda qe perdoren per te parandaluar qasjen e paautorizuar ne nivelin e privelegjuar te pones me and te nje fralecalimi ne reteur jane-->Enabled password , Enable secret.*
• Rrjeti Kompjuterrik përfshin edhe administratoren dhe administratorejnë e pajisjeve Evitione e pajisjeve te shumefishta.
• Lloji i rrjetave Kompjuterrike e cila V.P.M Perdorin Lidhjet Publiken për tu quajtur--->Estarnet. Tek Smtp në Aplicaione nuk mbrosh në se nuk ka implentor mekanizima te mbrojtje.
• Dritaret drreshqtuese :--> quajtur Dritaret të dhënat ne madhsine qe ajo ka derdguar te transmetime*.

Mbrendësia e modelit OSI

• Eshtres Dyet.
• Arkitektra eshtremeti bazohet ne standarin--> IEEEE O24

Flethet Flash

Tek fleteri flash ruhen te gjithat. Stardarti qasjeve ----> IEEEE O24

Algorytmet e Rrugëtimeve

algoritmet e caktora rrugetimet: jo qasje:

• Gregy algoritima.
• E drejte :Rouer Consule
• Shperndare Vlan me emer fakullteti.
• Krijmin e vlan me zgitje te prishme--> swichport .
• Pajsja behet Analizim e Mackut--> Suich
• pajisja qe ban shtritjne sinjalit shtrihet në shritnje ---> HUB.

Madhësit e fibrave

• llojet me të thjeshta janë - SingleMode dhe MultiMode.
• Standaret iEee Lldhje e HOST ne REJT--> Ieee02llb dhe Ieee02llb etj.. Shetresa trasportiti i modeve etj--->1048 BIT.

Pohimet dhe të dhënat :

• *Rutertat kanaq adres MAC sa kan interfejca . -Num ekompjucave ka numrin kufizur.
• Madhësia e dhe e rëndësushmena te mira: Vonsesa Numri i hops ngarkesa.