1.2

Rodzaje neuronów ze względu na budowę

• Wyróżniamy cztery podstawowe typy neuronów ze względu na ich budowę:
  • Neurony wielobiegunowe: najliczniejsze, posiadają liczne dendryty i jeden akson.
  • Neurony jednobiegunowe: posiadają tylko jeden akson lub, w wyjątkowych przypadkach, wyłącznie dendryty. Występują rzadko.
  • Neurony dwubiegunowe: posiadają jeden dendryt i jeden akson.
  • Neurony pseudounipolarne: z ciała komórki (perykarionu) odchodzi jeden krótki akson, który rozgałęzia się na dwa: akson obwodowy i akson ośrodkowy.

Neurony ze względu na funkcję

• Neurony dzielimy ze względu na funkcję:
  • Czuciowe (aferentne): Są połączone z dendrytami, które posiadają receptory. Receptory te odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego.
  • Wstawkowe (interneurony): Znajdują się w ośrodkowym układzie nerwowym, np. w rdzeniu kręgowym. Ich rola to pośredniczenie w komunikacji między innymi neuronami.
  • Ruchowe (eferentne): Neurony, które łączą się z efektorami, np. mięśniami lub gruczołami.

Perykarion (ciało komórki neuronu)

• Jest to główna część neuronu. Zawiera liczne organelle, w tym:
  • Mitochondria
  • Aparat Golgiego
  • Lizosomy
  • Siateczka endoplazmatyczna
• Charakterystyczną cechą neuronów jest obecność ciałek Nissla i neurofibryli.

Kształt ciała komórki nerwowej

• Kształt ciała komórki nerwowej zależy od liczby i typu wypustek:
  • Kulasty: Okrągły lub prawie okrągły.
  • Owany: Kształt podobny do jajka.
  • Gruszkowaty: Kształt przypominający gruszkę.
  • Wrzecionowaty: Kształt zwężający się na obu końcach, przypominający wrzeciono.
  • Trójkątny: Kształt z trzema kątami lub bokami.
  • Gwiaździsty: Kształt przypominający gwiazdę z wieloma wypustkami.

Neurofibryle

• Neurofibryle to wiązki włókienek neurofibryli, które powstają w ciele komórki i rozprzestrzeniają się w wypustki neuronu. Są one zbudowane z:
  • Neurotubuli: Najliczniejsze składniki aksonów, odpowiedzialne za transport osiowy. Wzdłuż neurotubuli odbywa się ruch pęcherzyków cytoplazmatycznych, mitochondriów i syntetyzowanych białek w obu kierunkach.
  • Neurofilamentów: Zapewniają podparcie i tworzą cytoszkielet komórki.

Ziarnistości Nissla (tigroidu)

• Substancja Nissla (tigroid) to skupienia substancji zasadochłonnych - ziarnistej siateczki endoplazmatycznej i rybosomów. Główną rolą tigroidu jest synteza białek strukturalnych i neuroprzekaźników. Liczba i stopień skupienia ziarenek Nissla zależą od poziomu syntezy białek w komórce nerwowej. Tigroid znajduje się w perykarionie, w mniejszym stopniu w dendrytach, a w aksonach jest nieobecny.

null