10 Questions
Anong mensahe ang ipinapahayag ng Higaonon tungkol sa kapayapaan?
Ang kapayapaan ay mahalaga para sa pagpapanatili ng kaayusan sa komunidad.
Ano ang kahalagahan ng wika sa kultura ng mga Higaonon?
Nagpapakita ito ng kanilang pinagmulan at identidad.
Ano ang layunin ng ritwal na Pamuhat/Ipu para sa Kapayapaan?
Pasalamatan ang kalikasan at ang mga espiritung sumusubaybay.
Ano ang pangunahing kaugalian ng Higaonon tungkol sa kalikasan?
Igalang at alagaan ito bilang bahagi ng kanilang pamumuhay.
Paano ipinapakita ng mga Higaonon ang respeto sa lahat ng tao?
Sa pamamagitan ng pantay-pantay na trato at paggalang.
Bakit mahalaga para sa mga Higaonon na bigyang-pansin ang kanilang wika?
Ito ay mahalaga para mapanatili ang kanilang ugnayan at kasaysayan.
Ano ang pangunahing adhikain ng mga ritwal ng mga Higaonon?
Pasalamatan ang kalikasan at makipag-ugnayan sa mga espiritu.
'Makinig ka sa sinuman, sa lahat.' Ano ang mensahe ng pangungusap na ito?
'Pakinggan mo ang bawat isa, dahil may matututunan ka.'
'Ang karunungan ay handog ng Diyos...maging sa mga kababaihan.' Ano ang ipinahihiwatig nito?
'Ang karunungan ay pantay para sa lahat, kahit babae.'
'Kung may kapayapaan, may pag-ibig.' Ano ang kaugnayan nito sa kultura ng Higaonon?
'Mahalaga ang pagkakaisa at pagmamahalan para magkaroon ng kapayapaan.'
Study Notes
Espiritu at Kagubatan
- Ang mga espiritung nag-iingat sa loob ng mga kuweba sa kagubatan ay pinag-uukulang ng ritwal sa kagubatan kapag nagpaplanong mangaso.
- Inuusalan ng ritwal ng Baylan upang hindi magkasakit/mapinsala ang sinumang papasok sa gubat.
Mga Salitang Kultural
- Ang mga salitang kultural ng Higaonon ay nakasalalay sa yaman ng kalikasan.
- Ang pagkasira ng kalikasan ay maaaring magbunga ng paglalaho ng pangkat na naninirahan dito.
Tangkulan
- Ang Tangkulan [tang-kul] ay isang instrumentong pangmusika na yari sa kawayang may taling lubid.
- Ito ay kultural na instrumentong pangmusika ng mga Higaonon.
- Pinagmulan ng pangalan ng isang bayan sa Bukidnon, ang Tangkulan.
Wika ng Ekolohiya
- Ang wika ng Higaonon ay mahalaga para mapanatili ang kanilang identidad.
- Ang pagpapahalaga sa kalikasan ay matatagpuan sa kanilang oral at nakasulat na kasaysayan.
Kultura
- Ang kasaysayan ng mga Higaonon ay kapilas ng dinanas ng iba pang Lumad na pawang nasa kabunduan sa Mindanao.
- Ang yaman ng kanilang wika na nagbibigay-pansin sa yaman ng lupa na sumasakop sa kanilang daigdig at tubig sa mga ilog na nasa kanilang paligid.
Pamuhat/Ipu (Ritwal para sa Kapayapaan)
- Ang pagsasagawa ng iba’t ibang ritwal sa mga kumba (banal na lugar) ng komunidad ay kaugnay ng paggalang at pananatili ng kapayapaan.
- Pinaniniwalaan nilang sa mga sagradong lugar na ito nananahan ang mga espiritung sumusubaybay sa bawat indibidwal simula sa kanyang pagsilang.
Daigdig ng Pangkat
- Ang daigdig ng Higaonon ay binubuo ng kalupaan, masinsing mga punongkahoy, mga mamamayang natatangi sa mga kulay pula, puti, at asul, mga bahayang yari sa matitibay na mulawin, bundok, batisan, mga hayop pansaka at pananim.
Alamin ang mga ritwal at pananampalataya ng mga Higaonon kaugnay ng kagubatan. Tuklasin ang mga salitang pantangi na may kahulugan sa kanilang kultura at pamumuhay. Makipag-ugnayan sa kanilang kaugalian upang maintindihan ang kahalagahan ng pagrespeto sa kalikasan.
Make Your Own Quizzes and Flashcards
Convert your notes into interactive study material.
Get started for free
