Risicomanagement in de Petrochemie

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat is de juiste definitie van risico volgens de gegeven informatie?

Risico is de kans op verlies zonder bijbehorende effecten.

Risico is gedefinieerd als onzekerheid op het behalen van doelen. (correct)

Risico is uitsluitend een probleem dat moet worden opgelost.

Risico is een dreiging die altijd negatieve gevolgen met zich meebrengt.

Welke typen risico's worden expliciet genoemd in de inhoud?

Strategische en compliance risico's. (correct)

Financiële en operationele risico's.

Milieu- en juridische risico's.

Indirecte en directe risico's.

Wat wordt bedoeld met 'risk appetite' in risicomanagement?

De hoeveelheid risico die wetgeving toestaat.

De totale financiële middelen van een organisatie.

Het vermogen om alle risico's volledig te vermijden.

De bereidheid om risico's te accepteren of over te dragen. (correct)

Wat zijn interne risico's volgens de genoemde terminologie?

Risico's gerelateerd aan de processen, systemen en mensen binnen een organisatie. Signup and view all the answers

Welke van de volgende voorbeelden past het beste bij een compliance risico?

Het niet voldoen aan wettelijk vereiste normen en regelgeving. Signup and view all the answers

Wat omvat de risicobeoordeling voor safety volgens de RI&E?

Blootstelling x kans x effect Signup and view all the answers

Welke strategieën horen bij risicobeheersing?

Vermijden, accepteren, verminderen Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk principe van ALARP binnen risicobeheer?

Risico's zo laag als redelijk uitvoerbaar Signup and view all the answers

Welke ISO-norm richt zich specifiek op arbeidsveiligheid?

ISO 45001 Signup and view all the answers

Bij welke fase van risicobeheer speelt de bowtie-analyse een rol?

Proactief risicobeheer Signup and view all the answers

Wat is het doel van ongevalsanalyse volgens ISO 31000?

Begrijpen van de oorzaken van incidenten Signup and view all the answers

Wat beschrijft het Domino-model van Heinrich?

Causale ketens van ongewenste gebeurtenissen Signup and view all the answers

Wat stelt de piramide van Heinrich voor?

Het belang van het rapporteren van bijna-ongevallen Signup and view all the answers

Wat zijn volgens Turner enkele voorbodes van system failure?

Blinde vlekken en gefragmenteerde informatie Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de Normal Accidents Theory (NAT)?

Interacties tussen systemen kunnen leiden tot catastrofale gevolgen Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke focus van Resilience Engineering?

Error als informatie beschouwen Signup and view all the answers

Wat is een voorbeeld van een skill based error volgens de menselijke foutenmodellen?

Een noodzakelijke actie onbewust niet uitvoeren Signup and view all the answers

Wat is het doel van Zero Vision volgens Duncan?

Veiligheid als een integraal onderdeel van het bedrijf te zien Signup and view all the answers

Welk begrip past het beste bij de term 'High Reliability Organization' (HRO)?

Organisaties die zich richten op het verbeteren van cultuur en samenwerking Signup and view all the answers

Wat beschrijft het Gatenkaasmodel het beste?

Het identificeert latente condities die risico's verhogen Signup and view all the answers

Wat houdt de 'veiligheidscultuurladder' in volgens Parker en Hudson?

Een model dat organisaties helpt bij het begrijpen van hun veiligheidsprestaties Signup and view all the answers

Wat zijn de 11 basis-risico-factoren bedoeld te onderzoeken?

Factoren die risico's en falen in organisaties verhogen Signup and view all the answers

Welke term beschrijft de verschuiving van het opsporen van oorzaken naar vroegdiagnostiek als antwoord op NAT?

Resilience Engineering Signup and view all the answers

Wat is 'drift to danger' volgens Rasmussen?

De geleidelijke toename van risico’s door verslapping in procedures Signup and view all the answers

Wat houdt de term 'overeenkomstige doelen' in bij basis-risico-factoren?

Doelen binnen een organisatie kunnen tot conflicten leiden Signup and view all the answers

Wat is het gevolg van een 'strakke koppeling' van systemen volgens de Normal Accidents Theory?

Onvermijdelijke domino-effecten Signup and view all the answers

Wat wordt er bedoeld met 'latent failure'?

Tekortkomingen in barrières die niet direct tot ongelukken leiden Signup and view all the answers

Wat is een van de oorzaken van menselijke fouten?

Overgestimuleerd gedrag door de omgeving Signup and view all the answers

Wat beschrijft de Incubatietheorie van Turner?

Waarom organisaties falen door onvoldoende visie Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van een managementsysteem?

Planmatige en systematische beheersing Signup and view all the answers

Welke ISO-norm is specifiek gericht op informatiebeveiliging?

ISO 27001 Signup and view all the answers

Wat beschrijft de PDCA-cyclus binnen ISO 45001?

Een continue verbetercyclus Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk instrument voor contextanalyse?

PESTEL-analyse Signup and view all the answers

Wat is een verschil tussen NEN en NTA normen?

NTA normen zijn aanvullend op bepaalde ISO-normen. Signup and view all the answers

Wat is een uitgangspunt van de ISO 45001 norm?

Context- en stakeholdersbenadering Signup and view all the answers

Wat onderscheidt Europese bedrijven in hun benadering van veiligheid vergeleken met Amerikaanse bedrijven?

Benadrukking van cultuuraspecten Signup and view all the answers

Wat is het hoofddoel van een veiligheidsmanagementsysteem?

Waarborgen van veiligheid en beheersen van risico's Signup and view all the answers

Study Notes

Emergos

Vervolg op NEN 8112, maar dan voor de petrochemische industrie

Risico

Risico = kans x effect
Risico is onzekerheid op het behalen van doelen
Is geen probleem, dreiging of oorzaak

Typen Risico’s

Dynamisch risico: kans op winst of verlies
Statisch risico: alle overige risico’s met financiële schade
Externe risico’s: risico’s van buitenaf
Interne risico’s: risicofactoren vanuit de organisatie
Strategische risico’s: risico’s verbonden aan strategische keuzes
Compliance risico’s: risico’s uit het niet voldoen aan wettelijke verplichtingen
Operationele risico’s: risico’s die verband houden met interne processen, systemen en mensen

Risicomanagement Systeem

Raamwerk is gebaseerd op COSO 2 en ISO 31000

Risicomanagement Proces

Risk appetite: Bereidheid om risico’s te accepteren, over te dragen of te beheersen.
Risk bearing capacity: Beschikbaar vermogen om risico’s financieel op te vangen.

Psychologische Aspecten

Beperkte waarneming en informatie
Bedrijfsblindheid of gewenning
Aversie tegen tegenstrijdigheid
Aversie tegen onderhandelde uitkomsten

Risico-identificatie

Veiligheidsbeleid
RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie)
Arbeidshygiënische strategie
Noodplanning (restrisicomanagement)
Wet- en regelgeving: veel risico’s zijn in wetgeving verstopt.
Cyber: weinig wet- en regelgeving
Safety: eisen uit Arbowet
Security: dreigingsanalyse

Risico-beoordeling

Safety: RI&E → blootstelling x kans x effect
Security: SRA (Security Risk Assessment) → dreiging x kwetsbaarheid x effect
Risicoprioritietsgetallen of risicomatrix

Risicobeheersing

Risicomatrix en Risicobehandeling
- B1: vermijden (avoid)
- A: accepteren
- B2: verminderen → preventief (gevaarlijk goedje in stevig vat) / repressief (lekt het goedje, dan wordt het opgevangen)
- B3: overdragen/transfer
ALARP: as low as reasonably practicable
Andere mogelijkheden:
- Restrisicomanagement
- Spreiding risico’s
- Redundantie
- Verzekeren

Belangrijke ISO-normen

ISO 45001 – arbeidsveiligheid
ISO 27001 – informatieveiligheid
ISO 14001 – milieuveiligheid
NTA 8620 – VMS voor de BRZO-industrie

Ongevalsanalyse

Valt onder ISO 31000 (preventieve beheersingsmaatregelen)
Oorzaken, hoe heeft het kunnen gebeuren?
Binnen scope van strategie?
Bekend risico? Juist ingeschat?
Oorzaken bekend?
Preventieve maatregelen op orde?
Repressieve maatregelen afdoende?
Toezicht op maatregelen
Noodplanning gewerkt? Afdoende?
Geaccepteerd risico

Bowtie-model

Prospectief onderzoek: vooruitziend.
GEVAAR → INCIDENT → GEVOLG
- LOC (loss of containment)
Retrospectief: Terugkijken vanaf het incident.

Modellen (risicoanalyse)

RI&E – arbeidsveiligheid
SRA – security
FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)
SAFER
QRA (Quantitative Risk Assessment) – externe veiligheid
KB-analyse – publieke veiligheid
MKB-analyse

Ongevalstheorieën

Heinrich (1931): Oorzaak-gevolg: toeval/’act of god’ bestaat niet meer.
Shewhart (1931): Statistiek: variatie, oorzaak-gevolg
Ongeluk als kansverschijnsel: Causaliteit → determinisme.
Heinrich's causale keten (Domino-model): ‘unsafe act’ is een monocausaal verband (menselijke fout)
Heinrich's piramide: Melden van ‘near misses’.
Deming (jaren 50): PDCA-cyclus: toevallig & niet-toevallige afwijken. ‘Menselijk falen’.
Tripod-beta (Reason): Gatenkaasmodel

Tripod Beta

Bron (gevaar) – Omstandigheden – Mens/Object (schade)
Analyseert barrières, bekijkt ontbrekende barrières

BRF’s (Basisrisicofactoren)

Hardware defects
Inappropriate design
Poor maintenance
Poor procedures
Error enforcing work environment
Poor housekeeping
Incompatible goals
Management failures
Inadequate training
Inadequate defences
...

Incubatietheorie (Turner)

high-tech = high-hazard
4 types organisatiefalen:
1. Failure of foresight: geen goed zicht op failure
2. Sloppy management: rommel
3. Decoy/blinde vlekken: wat is op orde en wat niet
4. Gefragmenteerde informatie: totaalbeeld van latente condities is lastig

Normalization of Deviance (Vaughan 1996)

Afwijkingen worden geaccepteerd: norm wordt opgeschoven
Oplossing: handhaving

Drift to Danger (Rasmussen, 1997)

Geeft een beeld van een organisatie

Human Failure

(Norman 1981)
(Rasmussen, 1983): 3 manieren van sturing:
- Skill based: voorgeprogrammeerde actieschema's (slips/lapsel)
- Rule based: algemene regel in unieke situatie (mistakes, violations)
- Knowledge based: volstrekt nieuwe situaties (mistakes)
Vb: Scheepsongelukken: cognitief falen (ca. 70%)
(Reason, 1990): Menselijke fouten:
- Vergissing (over het hoofd zien, verkeerde inschatting)
- Terugval/afdwaling (vergeten actie af te ronden, afgeleid)
- Uitglijder (noodzakelijke actie is onbewust niet uitgevoerd)
- Overtreding (bewust iets wel/niet doen)
Overtredingen: routine falen / non-routine falen
Mensen worden verleid tot fouten door de omgeving
(Reason): Tripod B (falende barrières), BRF (11 basis risico factoren), Gatenkaasmodel (latente condities)
Active failure: druppel die de emmer doet overlopen
Latent failure: tekortkomingen in barrières → niet direct tot ongeval

Organisational and System failure

Voorbodes van system failure:
- Turner: Blinde vlekken, gefragmenteerde informatie
- Vaughan: Normalisatie van afwijkingen
- Snook: In tijd veranderende werkwijzen
Organisaties worden te groot en complex:
- Minder zicht op veiligheidsmaatregelen
- Minder zicht op werkprocessen
- Minder zicht in VMS (risicobeheersing)
Three Mile Island voorbeeld van complex systeem
Normal Accidents Theory (NAT): Systemen zijn immens complex met interacties, wat leidt tot catastrofes → normaal, want onvermijdelijk.
- Foutmeldingen worden onbegrepen
- Strakke koppeling van systemen → domino effecten
Noodsystemen vergroten complexiteit → error-inducing
NAT Macro 2e dimensie: Onmogelijke respons, falend toezicht

Antwoord op NAT

Vroege diagnostiek: focus verschuift van het opsporen van oorzaken naar vroeg diagnose.
Verbeteren van preventie (VMS): Zero Vision: verbeteren van preventie.
Verbeteren van cultuur: High Reliability Organization (HRO)

Resilience Engineering (Hollnagel & Woods, 2006)

Alerte mindset: Openstaan voor fouten
Error as information: Fouten als leermoment
Organiseren van veerkracht: Systeem in staat stellen om te herstellen van fouten

Safety 1 & Safety 2

Micro: De mens brengt redding: ‘dream teams’
Meso: High Reliability Organizing (HRO)
Macro: Resilience
- Hudson (2001) VH-cultuurladder
- Weick en Sutcliffe (2015)-HRO’s
- Hollnagel(2014) safety 1 en safety 2

Zero Vision (Colin Duncan, 2012)

Alle ongevallen zijn te vermijden door preventie

Managementsysteem

Afspraken en werkwijzen
Organisatiestructuur met functiebeschrijvingen
Planmatige en systematische beheersing
Verbetering
Processen: inkoop, HR, risicobeoordelingsproces, productie

Belangrijke management- en veiligheidsnormen

ISO 31000 – Risicomanagement
ISO 9001 – Kwaliteit
ISO 14001 – Milieu
COSO 2 – Financiën
OHSAS 18001 / ISO 45001 – Arbo
NTA 8620 – BRZO (besluit risico zware ongevallen) – eisen VMS
ISO 27001 – Informatiebeveiliging

ISO 31000

Past bij vele normen
Integrale aanpak

Uitgangspunten ISO 45001

PDCA-cyclus
Procesbenadering
Risicobenadering
Context- en stakeholdersbenadering

Contextanalyse (Dillen H4)

Instrumenten:
- PESTEL (extern)
- DESTEP (extern)
- Krachtenmodel van Porter (extern)
- Belanghebbenden (extern/intern)
- PIOFACH (intern)
- SWOT (strategie)

Veiligheidscultuurladder

Bedrijven met VMS en ISO-certificatie bevinden zich op de trede calculatief/proactief

NEN vs NTA

NEN: Formele, gecertificeerde normen
NTA: Technische afspraken die vaak aanvullend zijn (BRZO) – ISO

VMS (Veiligheidsmanagementsystemen)

Inhoud is verschillend
Structuur is hetzelfde door de High Level Structure (HLS)

ISO 31000 & COSO 2

Verschil inhoudelijk of structureel? Antwoord: Structureel

Amerikaanse vs Europese aanpak

Amerikaans: Zero-Vision (harde methode)
Europees: Cultuuraspecten (zachte methode)
ISO 45001: Bevat beide elementen

Leiderschap

Strategisch niveau
Taak: Opstellen van beleid & doelstellingen
- Vanuit context (PESTEL, actorenanalyse, positieve en negatieve kansen)
- Vanuit waarden en normen (bedrijfscultuur, acceptabele risico's)

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Test je kennis over risicomanagement in de petrochemische industrie met deze quiz. Leer over de verschillende typen risico's, het risicomanagementsysteem en de processen die hierbij komen kijken. Ideaal voor professionals en studenten die zich willen verdiepen in dit belangrijke onderwerp.