Retorika

Study Notes

Ang Retorika

Ang retorika ay nagmula sa salitang Griyego na "rhetor" na nangangahulugang guro o maestro na mananalumpati o orador.
Ang retorika ang kaalaman sa mabisang pagpapahayag, pasalita man o pasulat.
Ang retorika ay mahalaga dahil sa mabisang pagpapahayag. Ang mga salita ay dapat na maayos, malinaw, maengganyo, at maganda pakinggan o basahin.
Bukod sa nilalaman, kailangan din isaalang-alang ang mga kaalamang pangwika gaya ng palatunugan at palabigkasan (kung pasalita), palabaybayan at palabantasan (kung pasulat).
Mahalaga rin ang pagpili at paggamit ng mga salita, pati na ang maingat at lohikal na pagbuo ng mga kaisipan.
Ayon kay Gorgias, ang isang mabisang mananalumpati ay nakakapagsalita ng kapanipaniwala anuman ang kanyang paksa, gaano man kalawak o kalaki ang kanyang karansan sa paksang kanyang tinatalakay.
Nilinaw din ni Gorgias na ang pamamaraang ito ay maaaring maging daan upang maisakatuparan ang pakikipagtalastasan sa anumang kasanayan, hindi lamang nakatuon sa politikal na paksain.
Para kay Plato, ang retorika o masining na pagpapahayag ay isang mapanlinlang na kasanayan na naglalayong manipulahin ang mga tao gamit ang mga teknikang argumento upang mapaniwalaan sila sa isang ideya, kahit na ito ay hindi totoo o hindi makatotohanan.
Ayon kay Aristotle, may tatlong pangunahing tuon ang Retorika:
- Deliberative
- Forensic o judicial
- Epideictic
Ang Retorika bilang disiplina, nasusukat ang kabisaan ng pagdidiskurso sa pamamagitan nito kapag nagkaroon ng pagbabago sa pagkilos ng taong tagapakinig o awdyens.

Katangian ng Retorika

Ang retorika ay nagsasangkot ng mga tagapakinig.
Ang paggamit ng retorika ay lumalabas lamang kapag nag-usap o nagkaroon ng intensyon ang dalawang tao na magpalitan ng impormasyon.
Ang intensyon ng retor ay maaaring magbigay ng impormasyon o manghikayat ng mga tagapakinig.
Ang retor at ang mga tagapakinig ay dapat nagkakaintindihan sa mga simbolong kanilang ginagamit. Ang wika o mga salita ay dapat naiintindihan ng mga tagapakinig.
Ang retorika ay nakabatay sa panahon. Ang gumagamit nito ay nangungusap sa wika ng ngayon, hindi ng bukas o kahapon.
Ang iba pang sangkap ng retorika tulad ng paksa at paraan ay laging naiimpluwensyahan ng kasalukuyang panahon.
Baguhin man ng panahon, magbabago rin ang retorika.

Ang Retorika bilang Mapagpatatag ng Katotohanan

Ang retorika ay mapagkunwari o mapagmalabis na paggamit ng wika.
Sa ilalim ng mga tayutay, malimit na gawing bahagi ng pahayag ang personipikasyon at hyperbole.
Nilalayon nitong tumalon mula sa realidad sa mapaglarong mundo ng imahinasyon ng awdyens.
Ang mga pahayag na ito ay nakadadala ng damdamin.
Ang mga ito ay nakadaragdag ng kulay at nagbibigay ng ibayong kahulugan sa batayang salita.

Ang Retorika bilang Nagbibigay Lakas/Kapangyarihan

Ang kapangyarihang panlipunan ay karaniwang nakukuha sa galing ng pagsasalita sa harap ng publiko.
Ang mga pulitiko, pastor, negosyante, titser, at iba pang may kapangyarihan o awtoridad ay nakaimpluwensya/nakapaghihikayat ng tao.
Hindi lahat ng tao ay kayang gawin ito.
Sa pamamagitan ng mga talumpati, sermon, sales talk, lektyur, napasusunod, napahahanga, at napakikilos nila ang kanilang awdyens.