Рефлексология

Рефлекс

• Рефлекс – орталық жүйке жүйесінің (ОЖЖ) қатысында ағзаның тітіркендіргішке жауап беру реакциясы.
• Жануарлардың мінез-құлық негізінде рефлекстер маңызды рөл атқарады, бұл ұлулар мен буынаяқтыларда да байқалады.
• Рефлекстер тірі қалуға көмектеседі, бірақ олар тек қозғалыс жауаптарына қатысты емес.

Рефлекстердің жіктелуі

• ОЖЖ жүйке орталығының орнына байланысты рефлекстер мидың және жұлын рефлекстері болып бөлінеді.
• Рецепторлар бойынша рефлекстер көріну, есту, дәм сезу, иіс сезу және тері рефлекстері деп жіктеледі.
• Рефлекс мүшелер жүйесі бойынша тамақ, тыныс алу, қимыл және жүрек-қантамырлар рефлекстері деп бөлінеді.

Шартты және шартсыз рефлекс

• Шартсыз рефлекстер – бұл туа біткен, барлық түрлерде бірдей болатын рефлекстер.
• Жаңа туған сәби мысалында сору рефлексі табылады, бұл барлық сүтқоректілерге тән.
• Шартсыз рефлекстер орталықтары жұлында немесе мида орналасады, мысалы, дем алу рефлексі.

Генетикалық негізі

• Шартсыз рефлекстердің бағдарламасы генетикалық тұрғыда негізделген және олардың физиологиялық механизмі әлі толық зерттелмеген.
• Шартсыз рефлекстердің рефлекс доғасының бірдей тітіркендіргіштерге жауап реакциялары жануарларда бірдей болады.

Инстинкт және мінез-құлық

• Инстинкт – өзара байланысты шартсыз рефлекстер тізбегі, олар бір реакцияның аяқталуынан кейін келесі реакцияны тудырады.
• Мысалға, құстардың ұя салу мінез-құлығы генетикалық тұрғыда беріледі, жұп құруға шақыратын сигналдардың бір бөлігін қамтиды.
• Жоғары құрылымды жануарларда шартсыз рефлекстердің бақылауы азайып, инстинкті мінез-құлық басым болады, әсіресе омыртқасыздарда.