Rechtseconomie en Welvaart

Een goed waarvan het gebruik door de één het gebruik door een ander niet beïnvloedt. Het kan door meerdere tegelijkertijd gebruikt worden zonder dat de kwaliteit voor een ander afneemt.

Een goed waarvan het moeilijk is om gebruikers er van uit te sluiten die er geen toegang tot hebben betaald.

Niet-rivaliserende en niet-exclusieve goederen, zoals straatlantaarns en defensie.

Goederen die deel kenmerken van publieke, en deel van private goederen vertonen (niet-rivaliserend of niet-exclusief zijn moeilijk toepasbaar).

Een goed waarbij meerdere mensen het kunnen gebruiken, maar niemand kan anderen ervan uitsluiten.

Het verschijnsel dat collectieve goederen overmatig en prematuur gebruikt worden door de vele gebruikers, wat leidt tot een slechte uitkomst voor iedereen.

Goederen die rivaliserend en exclusief zijn, dus hun gebruik is beperkt tot de eigenaar (en zijn controle).

Het proces van het overdragen van een publieke dienst aan de private sector.

Een theoretisch contract waarin alle mogelijke toekomstige omstandigheden en afspraken vastgelegd zijn, en alle voordelen van de samenwerking uitgebuit worden.

Recht dat de standaardregels en afspraken definieert die ingevuld worden als contracten niet volledig zijn.

De kosten die verbonden zijn aan het onderhandelen, afsluiten en uitvoeren van een contract.

Standaard afspraken die in een contract zijn opgenomen en vaak veelvuldig worden gebruikt.

De extra waarde die door een contract ontstaat ten opzichte van de situatie zonder contract.

Algemene voorwaarden die mogelijk onrechtmatig of schadelijk zijn voor een partij.

Algemene voorwaarden die wellicht problematisch zijn en beoordeeld dienen te worden.

Ideale wereld met geen transactiekosten, waardoor perfecte contracten mogelijk zijn.

Het verbreken van een overeenkomst zonder toestemming van de andere partij. Dit is alleen toegestaan in bepaalde gevallen en vereist vaak schadevergoeding.

Een contractbreuk die in het belang is van de totale economische welvaart. Dit gebeurt wanneer de kosten van nakoming (voor de schuldenaar) hoger zijn dan de baten (voor de schuldeiser).

De kosten die de schuldeiser lijdt vanwege de contractbreuk. Deze kosten zijn bedoeld om de schuldeiser in de positie te brengen waarin hij zou hebben gezeten als de overeenkomst wel was nagekomen.

Een situatie waarin één partij in een overeenkomst meer informatie heeft dan de andere partij. Dit kan leiden tot misbruik en inefficiënties.

Een situatie waarin een partij in een overeenkomst risicovol gedrag vertoont omdat hij weet dat de andere partij de daadwerkelijke risico's niet goed kan beoordelen.

Gedrag van een partij in een overeenkomst dat gericht is op het eigen belang, zelfs ten koste van de andere partij, door te profiteren van de informatie-asymmetrie.

Een goed dat makkelijk verkrijgbaar is op de markt. Bij een courant goed is contractbreuk eerder efficiënt dan bij een uniek goed.

Het gebruik van dreiging of beloning om een overeenkomst te handhaven zonder formele juridische contracten.

Een vorm van informele afdwinging waarbij beide partijen tegelijk presteren, en elkaar direct kunnen controleren.

Het gebruik van een waardevolle 'gijzelaar' om iemand tot nakoming te bewegen.

Een vorm van informele afdwinging waarbij een bedrijf een bedrijf in de productieketen koopt om controle te krijgen.

De analyse van strategische interacties tussen twee of meer spelers, die verschillende keuzes kunnen maken met invloed op de uitkomsten.

Een spelsituatie die slechts één keer wordt gespeeld.

Een spelsituatie die meerdere keren wordt gespeeld, waardoor spelers hun strategie kunnen aanpassen.

Een speltheorie-voorbeeld waarin individueel eigenbelang altijd de beste keuze lijkt, maar tot slechtere uitkomsten leidt voor iedereen.

Precontractuele aansprakelijkheid ontstaat wanneer één partij efficiënt investeert met gerechtvaardigd vertrouwen in een aanstaande overeenkomst. Dit betekent dat de potentiële baten van de investering hoger zijn dan de potentiële verliezen.

De plicht om relevante informatie te delen met de andere partij tijdens de precontractuele fase. Dit bevordert efficiënte besluitvorming en voorkomt verrassingen.

De partij die het goedkoopste de benodigde informatie kan verzamelen is verantwoordelijk voor het delen ervan.

De plicht van een partij om zelf informatie te verzamelen, vooral wanneer de informatie gemakkelijk toegankelijk is en niet te kostbaar om te vinden.

Standaardovereenkomsten die vooral worden gebruikt door bedrijven die regelmatig overeenkomsten sluiten (repeat players). In theorie leiden leereffecten tot optimale contracten.

Een wettelijke verplichting om schade te vergoeden wanneer iemand onrechtmatig handelt.

Schade die iemand veroorzaakt, maar waarvoor diegene zelf niet opdraait.

De veroorzaker van de schade laten opdraaien voor de kosten, waardoor het gedrag wordt aangepast.

Aansprakelijkheid gebaseerd op een verwijtbare handeling van de schadeveroorzaker.

Aansprakelijkheid voor schade, ongeacht of er sprake is van schuld.

Eén van de oorzaken van een schadegeval is het eigen gedrag van het slachtoffer.

Een arrest waarin de rechter vaststelde dat het slachtoffer (deels) verantwoordelijk was voor de schade, omdat hij niet voldoende op zijn omgeving lette.

Een situatie waarin er maar twee mogelijke uitkomsten zijn: aansprakelijk of niet aansprakelijk.

De tak van de economie die het recht bestudeert vanuit het perspectief van de efficiëntie en welvaart. Rechtseconomie analyseert hoe rechtsregels economische beslissingen beïnvloeden en streeft naar het maximaliseren van de maatschappelijke welvaart.

Rechtseconomie maakt een aantal veronderstellingen over het gedrag van individuen, met name dat mensen rationeel handelen en streven naar maximalisatie van hun eigen welvaart.

Een belangrijke kritiek op rechtseconomie is dat de veronderstelling van rationeel gedrag en welvaartsmaximalisatie niet altijd strookt met de realiteit.

Efficiëntie is het kernbegrip in rechtseconomie. Het verwijst naar de verhouding tussen de kosten en baten van een situatie. Maximale efficiëntie wordt bereikt wanneer een rechtsregel een zo hoog mogelijk saldo van kosten en baten voor alle betrokken partijen oplevert.

Een situatie is Pareto-efficiënt wanneer het onmogelijk is om de welvaart van één persoon te verhogen zonder de welvaart van iemand anders te verminderen. Dit betekent dat er geen verbeteringen mogelijk zijn zonder iemand te benadelen.

Een situatie is Kaldor-Hicks efficiënt wanneer de winsten van de winnaars groter zijn dan de verliezen van de verliezers. Dit betekent dat de totale welvaart toeneemt, zelfs als sommige mensen er op achteruit gaan.

Volgens rechtseconomen is het doel van recht om maximale maatschappelijke welvaart te bereiken door het bevorderen van efficiëntie.

De efficiëntie van een rechtsregel is belangrijk omdat ze invloed heeft op de welvaart van de maatschappij. Efficiënte rechtsregels zorgen voor een optimale verdeling van middelen en maximaliseren de totale welvaart.

Het recht om exclusief te beschikken over een goed, inclusief gebruik, opbrengsten, uitsluiting van anderen, overdracht en beheer. Het heeft zowel economische als politieke functies.

Een goed heeft slechts één eigenaar, die het recht heeft om iedereen uit te sluiten van gebruik en opbrengst.

Het eigendom wordt gedeeld tussen leden van een groep, die elk recht hebben op een deel van de opbrengsten en het gebruik.

Iedereen mag het goed vrij gebruiken, maar zodra het schaars wordt, zijn eigendomsrechten noodzakelijk. Voorbeeld: 'tragedy of the commons'.

Eigendomsrecht is de basis van de vrijemarkteconomie, waardoor efficiënte ruil van schaarse goederen en toename van welvaart mogelijk zijn. Bescherming van eigendomsrechten is cruciaal.

Theorema dat onderzoek doet naar de efficiënte verdeling van eigendomsrechten, gebaseerd op de vraag wie de meeste voordelen bij het eigendom heeft.

Een wereld zonder rechtsorde, waar eigendomsrechten onvoldoende worden beschermd, wat tot conflicten en onzekerheid leidt.

Het overeenkomstenrecht bevordert transacties en welvaart door een betrouwbaar kader te bieden voor afspraken tussen partijen.

Een overeenkomst creëert wederzijdse verplichtingen tussen partijen, waarbij een of meer partijen zich tegenover een of meer andere partijen verbinden.

De verplichtingen uit een overeenkomst zijn in rechte afdwingbaar, wat betekent dat de rechter tussenkomst kan bieden als een partij niet nakomt.

Bij contractbreuk kan de niet-nakomende partij gedwongen worden tot nakoming of schadevergoeding te betalen.

Aanvullend recht en algemene voorwaarden kunnen de welvaart verhogen door transactiekosten te verlagen.

Algemene voorwaarden kunnen worden misbruikt om de ander partij te benadelen.

De manier waarop algemene voorwaarden geïnterpreteerd worden, rekening houdend met de bedoeling van de opsteller en de wederpartij.

Bij onduidelijkheid in algemene voorwaarden, wordt de uitleg gekozen die het meest gunstig is voor de wederpartij van de opsteller.

Waarborgen die de kwaliteit van een product of dienst beloven.

Een situatie waarin één partij in een overeenkomst meer informatie heeft dan de andere.

Het risico dat slechte producten of diensten verkocht worden, omdat de koper onvoldoende informatie heeft.

Een wettelijke garantie van minimaal 2 jaar op producten in de EU.

Garanties geven producenten aanmoediging om te investeren in kwaliteit, vanwege minder risico.

De norm die bepaalt dat algemene voorwaarden uitgelegd moeten worden volgens de subjectieve betekenis van de tekst en de structuur.

Het rechtsgebied dat regelt wanneer iemand aansprakelijk is voor schade die hij aan een ander veroorzaakt.

Het belangrijkste doel van het onrechtmatige daadsrecht is om slachtoffers te compenseren voor geleden schade.

Het streven naar maximale maatschappelijke welvaart door efficiënte rechtsregels.

Een situatie waarin met de beschikbare middelen het maximale resultaat wordt behaald. Het is niet mogelijk om met dezelfde middelen meer te produceren of met minder middelen hetzelfde te produceren.

Een verandering waardoor één persoon erop vooruitgaat zonder dat iemand anders er door achteruitgaat.

Een wereld zonder rechtsorde, waar eigendomsrechten onvoldoende worden beschermd, wat leidt tot conflicten en onzekerheid.

Het recht om exclusief te beschikken over een goed, inclusief gebruik, opbrengsten, uitsluiting van anderen, overdracht en beheer.

Het overeenkomstenrecht bevordert transacties en welvaart door een betrouwbaar kader te bieden voor afspraken tussen partijen.

In de rechtseconomie wordt vaak gekeken naar de balans tussen rechtvaardigheid en efficiëntie. Een regel kan rechtvaardig zijn, maar niet efficiënt, en vice versa.

Ex ante is een voorafgaande analyse, waarbij toekomstige risico's worden ingeschat. Ex post is een analyse achteraf na het plaatsvinden van een gebeurtenis.

Eigendomsrechten geven je het recht om exclusief te beschikken over iets, inclusief gebruik, opbrengst en overdracht.

Eigendomsrechten zijn de basis van de vrijemarkteconomie, waardoor efficiënte ruil van schaarse goederen en toename van welvaart mogelijk zijn.

Het overeenkomstenrecht bevordert transacties en welvaart door een betrouwbaar kader te bieden voor afspraken tussen partijen.

In rechtseconomie wordt verondersteld dat mensen rationeel handelen en streven naar maximalisatie van hun eigen welvaart.

Mensen handelen niet altijd rationeel, bijvoorbeeld door onvoldoende informatie. Dit werpt vraagtekens bij de veronderstelling van rationeel handelen.

Rechtseconomie analyseert het recht vanuit het perspectief van efficiëntie en welvaart. Het probeert te bepalen welke rechtsregels de maatschappelijke welvaart maximaliseren.

Er is discussie over of efficiëntie een geschikt criterium is voor rechtseconomische analyse. Sommige vinden dat andere waarden, zoals rechtvaardigheid, belangrijker zijn.

Eigendomsrecht is de basis van de vrijemarkteconomie. Het creëert een kader voor efficiënte ruil van goederen en bevordert de welvaart.