Rasayanik Abhikriya: Jeevan Mein Mahatva

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Rasayanik abhikriyaon mein abhikarak aur utpad ke beech kya mukhya antar hai?

  • Abhikarak naye padarth hote hain, jabki utpad purane padarth hote hain.
  • Abhikarak abhikriya mein bhag lete hain aur utpad banavat mein aate hain. (correct)
  • Abhikarak sirf laboratory mein hote hain, jabki utpad prakriti mein paye jate hain.
  • Abhikarak aur utpad ek hi padarth hote hain, sirf naam alag hote hain.

Manav sharir mein pachan ke dauran kaun si rasayanik abhikriya hoti hai?

  • Viyojan abhikriya, jismein bhojan saral anuon mein toot jata hai. (correct)
  • Sanyojan abhikriya, jismein bade anu bante hain.
  • Vistapan abhikriya, jismein tatvaon ka vinimay hota hai.
  • Oxidation-reduction abhikriya, jismein oxygen ka prayog hota hai.

Prakash sanshleshan mein paudhe kaun si rasayanik abhikriya karte hain?

  • Glucose ko carbon dioxide aur pani mein badalte hain.
  • Carbon dioxide aur oxygen ko glucose mein badalte hain.
  • Carbon dioxide aur pani ko glucose mein badalte hain, aur oxygen chodte hain. (correct)
  • Oxygen aur pani ko carbon dioxide mein badalte hain.

Rasayanik abhikriyaon ka upyog davaon ke vikas mein kaise hota hai?

<p>Rasayanik abhikriyaon se davao ko banaya jata hai jo bimariyon ka ilaaj kar sakti hain. (C)</p> Signup and view all the answers

Sanyojan abhikriya ka udaharan kya hai?

<p>Hydrogen aur oxygen milkar pani banate hain. (B)</p> Signup and view all the answers

Vistapan abhikriya mein kya hota hai?

<p>Ek tatva dusre tatva ko uske yaugik se visthapit karta hai. (C)</p> Signup and view all the answers

Double vistapan abhikriya ka udaharan kya hai?

<p>Silver nitrate aur sodium chloride milkar silver chloride aur sodium nitrate banate hain. (D)</p> Signup and view all the answers

Oxidation-reduction abhikriya mein kya hota hai?

<p>Ek padarth electron deta hai aur dusra electron leta hai. (A)</p> Signup and view all the answers

Lohe ka zang lagna kis prakar ki abhikriya hai?

<p>Oxidation-reduction abhikriya (D)</p> Signup and view all the answers

Glycolysis kya hai?

<p>Glucose ko pyruvate mein todne ki prakriya. (C)</p> Signup and view all the answers

Krebs chakra ka mukhya kary kya hai?

<p>Pyruvate ko carbon dioxide aur urja mein banana. (C)</p> Signup and view all the answers

Electron transport chain ka antim charan kya hai?

<p>Electronon ko oxygen se urja banana. (C)</p> Signup and view all the answers

Antioxidant abhikriya ka mahatva kya hai?

<p>Free radicals ko nishkriy karna. (D)</p> Signup and view all the answers

Tapman badhane se rasayanik abhikriya ki gati par kya prabhav padta hai?

<p>Abhikriya ki gati badh jati hai. (A)</p> Signup and view all the answers

Abhikarakon ki concentration badhane se rasayanik abhikriya ki gati par kya prabhav padta hai?

<p>Abhikriya ki gati badh jati hai. (A)</p> Signup and view all the answers

Utpreerak ka rasayanik abhikriya mein kya kary hai?

<p>Abhikriya ki gati ko badhana. (D)</p> Signup and view all the answers

Rasayanik abhikriyaon ko samajhne se hamein kya madad mil sakti hai?

<p>Bimariyon ka ilaaj karne aur sharir ke karyon ko behtar tarike se samajhne mein. (A)</p> Signup and view all the answers

Protein sanshleshan mein kaun si rasayanik abhikriya hoti hai?

<p>Amino acidon ko jodkar protein banana. (D)</p> Signup and view all the answers

Rasayanik abhikriyaon ka aarogya se kya sambandh hai?

<p>Rasayanik abhikriyaen jeevan ki sabhi prakriyaon mein ek mahatvapoorn bhoomika nibhate hain. (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া

এটা প্ৰক্ৰিয়া য’ত এক বা একাধিক পদাৰ্থ, যাক বিক্ৰিয়ক বুলি কোৱা হয়, এক বা একাধিক নতুন পদাৰ্থলৈ ৰূপান্তৰিত হয়, যাক উৎপাদ বুলি কোৱা হয়।

হজম

খাদ্যক সৰল অনুত ভাঙিবলৈ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰা হয় যাক শৰীৰে শোষণ কৰিব পাৰে।

শ্বাস-প্ৰশ্বাস

অক্সিজেন ব্যৱহাৰ কৰি গ্লুকোজ ভাঙি শক্তি উৎপাদন কৰা হয়, কাৰ্বন ডাই অক্সাইড আৰু পানী সহায়ক উৎপাদ হিচাপে থাকে।

পোহৰ সংশ্লেষণ

উদ্ভিদে কাৰ্বন ডাই অক্সাইড আৰু পানীৰ পৰা গ্লুকোজ তৈয়াৰ কৰিবলৈ পোহৰৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰে, অক্সিজেন এৰি দিয়ে।

Signup and view all the flashcards

প্ৰ’টিন সংশ্লেষণ

এমিনো এচিড যোগ কৰি প্ৰ’টিন তৈয়াৰ কৰিবলৈ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যি শৰীৰৰ গঠন আৰু কাৰ্যৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়।

Signup and view all the flashcards

ঔষধৰ বিকাশ

ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰি ঔষধ তৈয়াৰ কৰা হয় যি ৰোগ নিৰাময় কৰিব পাৰে।

Signup and view all the flashcards

ৰোগৰ লক্ষণ

ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰি ৰোগ চিনাক্ত কৰা হয়, যেনে তেজ আৰু প্ৰস্ৰাৱৰ পৰীক্ষা।

Signup and view all the flashcards

সংযোজন বিক্ৰিয়া

দুটা বা তাতোধিক বিক্ৰিয়কে লগ হৈ এটা উৎপাদ তৈয়াৰ কৰে।

Signup and view all the flashcards

বিয়োগন বিক্ৰিয়া

এটা বিক্ৰিয়ক দুটা বা তাতোধিক উৎপাদত বিভক্ত হয়।

Signup and view all the flashcards

স্থানান্তৰ বিক্ৰিয়া

এটা মৌলে আন এটা মৌলক তাৰ যৌগৰ পৰা স্থানান্তৰ কৰে।

Signup and view all the flashcards

দ্বৈত স্থানান্তৰ বিক্ৰিয়া

দুটা যৌগে পৰস্পৰে আয়নৰ বিনিময় কৰে।

Signup and view all the flashcards

অক্সিডেচন-ৰিডাকচন বিক্ৰিয়া

এটা বিক্ৰিয়া য’ত এটা পদাৰ্থই ইলেক্ট্ৰন হেৰুৱায় (অক্সিডেচন) আৰু আন এটা পদাৰ্থই ইলেক্ট্ৰন লাভ কৰে (ৰিডাকচন)।

Signup and view all the flashcards

গ্লাইক’লাইছিছ

গ্লুকোজক পাইৰুভেটত ভঙাৰ প্ৰক্ৰিয়া, যি শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ।

Signup and view all the flashcards

ক্ৰেবছ চক্ৰ

পাইৰুভেটক কাৰ্বন ডাই অক্সাইড আৰু শক্তিলৈ ৰূপান্তৰ কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া, যি শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ।

Signup and view all the flashcards

ইলেক্ট্ৰন পৰিবহণ শৃংখল

ইলেক্ট্ৰনে অক্সিজেনৰ পৰা শক্তি উৎপাদন কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া, যি শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অন্তিম স্তৰ।

Signup and view all the flashcards

এন্টিঅক্সিডেন্ট বিক্ৰিয়া

এন্টিঅক্সিডেন্টে ফ্ৰী ৰেডিকেল নিষ্ক্ৰিয় কৰে, যি কোষবোৰক ক্ষতি কৰিব পাৰে।

Signup and view all the flashcards

তাপমাত্ৰা

তাপমাত্ৰা বৃদ্ধি কৰিলে বিক্ৰিয়াৰ গতি বৃদ্ধি হয়।

Signup and view all the flashcards

ঘনত্ব

বিক্ৰিয়কৰ ঘনত্ব বৃদ্ধি কৰিলে বিক্ৰিয়াৰ গতি বৃদ্ধি হয়।

Signup and view all the flashcards

উৎপ্ৰেৰক

উৎপ্ৰেৰকে বিক্ৰিয়াৰ গতি বৃদ্ধি কৰে, কিন্তু নিজে বিক্ৰিয়াত ব্যৱহাৰ নহয়।

Signup and view all the flashcards

Study Notes

  • Rasayanik abhikriya ek prakriya hai jismein ek ya adhik padarth, jinko abhikarak kaha jata hai, ek ya adhik naye padarthon mein badal jate hain, jinko utpad kaha jata hai.
  • Inn abhikriyaon mein atomon ki punarvyavastha hoti hai aur chemical bandhon ka banna ya tootna hota hai.
  • Rasayanik abhikriya ka aarogya se gahra sambandh hai, kyonki yah jeevan ki sabhi prakriyaon mein ek mahatvapoorn bhoomika nibhata hai.

Rasayanik Abhikriya aur Jeevan

  • Pachan: Bhojan ko saral anuon mein todne ke liye rasayanik abhikriyaon ka upyog kiya jata hai jise sharir sokh sake.
  • Shwasan: Oxygen ka upyog glucose ko todne aur urja banane ke liye kiya jata hai, carbon dioxide aur pani sahayak utpad ke roop mein hote hain.
  • Prakash sanshleshan: Paudhe carbon dioxide aur pani se glucose banane ke liye prakash urja ka upyog karte hain, oxygen ko chodte hue.
  • Protein sanshleshan: Amino acidon ko jodkar protein banane ke liye rasayanik abhikriyaon ka upyog kiya jata hai, jo sharir ke banavat aur karyon ke liye avashyak hain.

Aarogya Mein Rasayanik Abhikriyaon Ka Mahatva

  • Davao ka vikas: Rasayanik abhikriyaon ka upyog davao ko banane ke liye kiya jata hai jo bimariyon ka ilaaj kar sakti hain.
  • Bimariyon ka lakshan: Rasayanik abhikriyaon ka upyog bimariyon ka pata lagane ke liye kiya jata hai, jaise ki khoon aur peshab ke test.
  • Sharir ka kary: Rasayanik abhikriyaon ka upyog sharir ke karyon ko samajhne ke liye kiya jata hai, jaise ki pachan aur shwasan.

Rasayanik Abhikriyaon Ke Prakar

  • Sanyojan abhikriya: Do ya adhik abhikarak milkar ek utpad banate hain.
  • Jaise ki, hydrogen aur oxygen milkar pani banate hain: 2H₂ + O₂ → 2H₂O
  • Viyojan abhikriya: Ek abhikarak do ya adhik utpadon mein toot jata hai.
  • Jaise ki, calcium carbonate garmi se calcium oxide aur carbon dioxide mein toot jata hai: CaCO₃ → CaO + CO₂
  • Vistapan abhikriya: Ek tatva dusre tatva ko uske yaugik se visthapit karta hai.
  • Jaise ki, zinc copper sulfate se copper ko visthapit karta hai: Zn + CuSO₄ → ZnSO₄ + Cu
  • Double vistapan abhikriya: Do yaugik aapas mein aayanon ka vinimay karte hain.
  • Jaise ki, silver nitrate aur sodium chloride milkar silver chloride aur sodium nitrate banate hain: AgNO₃ + NaCl → AgCl + NaNO₃
  • Oxidation-reduction abhikriya: Ek abhikriya jismein ek padarth electron khota hai (oxidation) aur dusra padarth electron prapt karta hai (reduction).
  • Jaise ki, lohe ka zang lagna, jismein loha oxygen se milkar iron oxide banata hai: 4Fe + 3O₂ → 2Fe₂O₃

Aarogya Se Judee Vishisht Rasayanik Abhikriyaen

  • Glycolysis: Glucose ko pyruvate mein todne ki prakriya, jo shwasan ka ek mahatvapoorn hissa hai.
  • Krebs chakra (citric acid chakra): Pyruvate ko carbon dioxide aur urja mein banane ki prakriya, jo shwasan ka ek mahatvapoorn hissa hai.
  • Electron transport chain: Electronon ko oxygen se urja banane ki prakriya, jo shwasan ka antim charan hai.
  • Antioxidant abhikriya: Antioxidant free radicals ko nishkriy karte hain, jo koshikaon ko nuksan pahuncha sakte hain.

Rasayanik Abhikriyaon Ko Prabhavit Karne Wale Karak

  • Tapman: Tapman badhane se abhikriya ki gati badh jati hai.
  • Concentration: Abhikarakon ki concentration badhane se abhikriya ki gati badh jati hai.
  • Utpreerak: Utpreerak abhikriya ki gati ko badha deta hai, lekin khud abhikriya mein khapat nahin hota.

Saaransh

  • Rasayanik abhikriyaen jeevan ki sabhi prakriyaon mein ek mahatvapoorn bhoomika nibhate hain aur aarogya ko banae rakhne ke liye avashyak hain.
  • In abhikriyaon ko samajhne se hamein bimariyon ka ilaaj karne aur sharir ke karyon ko behtar tarike se samajhne mein madad mil sakti hai.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Rasayan Vigyan Quiz
3 questions

Rasayan Vigyan Quiz

ChampionRiver avatar
ChampionRiver
Chemical Reactions and Synthesis Quiz
7 questions
Rasayana Vijnana: Ancient Indian Alchemy
12 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser