Rak a choroby przewlekłe: Czynniki ryzyka i mechanizmy

Rak i choroby przewlekłe

• Rak jelita grubego rozwija się w wyniku diet bogatych w tłuszcze i ubogich w błonnik pokarmowy, co prowadzi do zaburzeń składu mikroflory jelitowej i zaparć
• Szpiczak plazmocytowy i chłoniaki nieziarnicze są związane z zwiększoną aktywacją zapalną i zwiększeniem stężenia IL-6
• Rak wątroby jest powiązany z marskością wątroby w przebiegu NAFLD
• U mężczyzn obserwuje się inną strukturę zwiększenia ryzyka, zaczynając od największego do najmniejszego:
  • Gruczolakorak przełyku
  • Rak tarczycy
  • Rak jelita grubego
  • Rak nerki
  • Rak wątroby
  • Czerniak
  • Szpiczak plazmocytowy
  • Rak odbytu
  • Rak pęcherzyka żółciowego
  • Rak trzustki
  • Rak gruczołu krokowego

Powikłania niemetaboliczne

• Związane z mechanicznymi konsekwencjami nadmiaru tkanki tłuszczowej:
  • Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, biodrowych i stawów kręgosłupa
  • Żylaki kończyn dolnych i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
  • Zespół hipowentylacji spowodowanej otyłością
  • Obturacyjny bezdech senny
• Inne złożone mechanizmy rozwoju:
  • Kamica pęcherzyka żółciowego
  • Refluks żołądkowo-przełykowy
  • Przepuklina rozworu przełykowego
  • Wysiłkowe nietrzymanie moczu
  • Astma oskrzelowa
• Psychologiczne konsekwencje otyłości:
  • Niska samoocena
  • Zaburzenia wizualizacji własnego ciała
  • Izolacja społeczna
  • Depresja

Zespół metaboliczny (ZM)

• Zespół metaboliczny to zbiór powiązanych ze sobą patogenetycznie ważnych czynników ryzyka rozwoju miażdżycy i cukrzycy typu 2 oraz ich powikłań sercowo-naczyniowych
• Głównym czynnikiem etiologicznym powodującym rozwój składowych ZM jest dodatni bilans energetyczny będący wynikiem nieprawidłowych nawyków żywieniowych i niskiej aktywności fizycznej
• W wyniku rozwoju ZM rozwijają się insulinooporność i dysfunkcja śródbłonka
• Rozwijają się nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, stany przedcukrzycowe i cukrzyca typu 2

Psychosomatyczne Zaburzenia Odżywiania

• Nieprawidłowe zachowania związane z odżywianiem i kontrolowaniem masy ciała, które powodują upośledzenie stanu somatycznego funkcjonowania psychospołecznego i nie są następstwem innej choroby somatycznej lub psychicznej

Podział Zaburzeń Odżywiania

• Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)
• Bulimia (bulimia nervosa)
• Zespół niepohamowanego jedzenia (binge eating disorder - BED)
• Nieokreślone zaburzenia odżywiania (m.in zespół nocnego jedzenia)

Jadłowstręt Psychiczny

• Zespół psychosomatyczny charakteryzujący się skrajnym zmniejszeniem masy ciała i innymi następstwami celowego nieprzyjmowania pokarmów
• Cechuje się zaburzeniem percepcji obrazu własnego ciała i silnym lękiem przed przyrostem masy ciała
• Dążenie do uzyskania jak najszczuplejszej sylwetki realizowane jest przez drastyczne ograniczenie energetyczności i ilości spożywanych pokarmów

Kryteria Diagnostyczne

• Spożywanie niedostatecznej ilości pokarmów w stosunku do zapotrzebowania co prowadzi do istotnego zmniejszenia masy ciała
• Silny lęk przed przyrostem masy ciała lub otyłością albo podejmowanie działań zapobiegających przyrostowi masy ciała nawet w przypadku znaczącej niedowagi
• Zaburzenia postrzegania własnej masy ciała i sylwetki nadmierny wpływ tego postrzegania na samoocenę lub zaprzeczanie niebezpieczeństwu wynikającemu ze zbyt niskiej masy ciała

Szczególne Typy Jadłowstrętu Psychicznego

• Restrykcyjny - podczas obecnie trwającego epizodu jadłowstrętu psychicznego nieregularnie dochodzi do niepohamowanego spożywania pokarmów lub zachowań mających spowodować utratę masy ciała
• Bulimiczno-wydalający - podczas obecnie trwającego epizodu jadłowstrętu psychicznego regularnie dochodzi do znacznego i niekontrolowanego wzrostu ilości spożywanego pokarmu lub zachowań mających spowodować utratę masy ciała

Jadłowstręt Psychiczny Występuje Najczęściej

• U dziewcząt w okresie pokwitania lub młodych kobiet (90%)
• Częstość zachorowań szacuje się na 1-4% populacji ogólnej
• Notuje się, że 75% zachorowań ma miejsce przed 25.rokiem życia
• Śmiertelność w przebiegu tej choroby wynosi około 10%