Radyasyondan Korunma Dersi, Ünite 10

Study Notes

Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Programı, Radyoterapi Programı, Radyasyondan Korunma Dersi, Ünite 10

Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği (2000): Bu yönetmelik, iyonlaştırıcı radyasyon ışınlamalarına karşı kişilerin ve çevrenin güvenliğini amaçlamaktadır. Radyoaktif madde içeren ürünlerin (oyuncak, kırtasiye, giyim, kozmetik vb.) ticareti, kullanımı ve depolanması yasaktır. Özellikle 5. maddede belirtilen muafiyetler dışında, aksi takdirde 75. madde hükümleri geçerlidir.
Amaç ve Kapsam:
- Yönetmelik, radyasyon güvenliği sağlamak ve kişileri radyasyondan korumak için gerekli önlemleri ve tedbirleri kapsar.
- Nükleer tesisler, yakıtlar, nükleer atıklar ve nükleer maddelerle ilgili faaliyetler kapsam dışındadır.
Dayanak: Yönetmelik, 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu'nun 4. maddesinin (d) bendine dayanmaktadır.
Tanımlar ve Muafiyetler: Yönetmelik, ilgili terimlerin açık tanımlamalarını ve muafiyet sınırlarını içerir. Ancak, ilgili bölümlerin içeriği, sayfa numarası eksikliğinden dolayı tam olarak anlaşılamamaktadır.
Doz Sınırlama Sistemi: Radyasyondan korunmada kullanılan temel ilkelerden biri olan doz sınırlama sistemi üç temel ilkeye dayanmaktadır:
- Uygulamaların Gerekliliği: Fayda sağlamayan uygulamalara izin verilmez.
- Optimizasyon: Uygulamalar için mümkün olan en düşük doz elde edilmelidir.
- Doz Sınırlamaları: Tıbbi uygulamalar dışında, izin verilen ışınlamalar, ilgili organ veya dokudaki eşdeğer ve etkin doz sınırlarını aşmamalıdır.
Doz Sınırları: Başlıca iki kategoriye ayrılır:
- Birincil Sınırlar: Radyasyon görevlileri, diğer bireyler veya gruplar için (yılda eşdeğer doz, etkin doz, vs.) izin verilen yıllık doz miktarıdır.
- İkincil Sınırlar: Birincil sınırların doğrudan uygulanamadığı durumlarda kullanılan destekleyici sınırlardır.
- Türetilmiş Sınırlar: Birincil sınırlardan türetilen diğer sınırlar. Kurum tarafından saptanan, birincil ve ikincil sınırlardan daha düşük olan sınırlar.
- İşletme Sınırları: Lisans sahibi tarafından belirlenen sınırlar, ilgili kaynaklar/tesis için.
Referans Düzeyleri: Radyasyondan korunma programlarında kullanılan çeşitli düzeyleri ifade eder.
Radyasyon Alanları Sınıflandırması: Denetimli ve Gözetimli Alanlar olarak ayrılır. Girişlerde radyasyon uyarı levhaları bulunması zorunludur. 15. maddede ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Görev Gereği Işınlanmalar: Bu ışınlamalarda yılda izin verilen doz miktarları, özel koşullar ve kişisel dozimetre zorunluluğu gibi ayrıntılar belirtilmiştir.
Hastanın Radyasyondan Korunması: (Tıbbi ışınlamalar) Hastayı korumak için bazı önlemler ve eylemler gerektiği vurgulanır ve tedavi öncesinde veya sırasında hasara yol açan dozun azaltılmasına dair kurallar verilir.
Toplumun Işınlanması: Toplum üyesi kişilerin maruz kalabilecekleri yıllık doz sınırlarının yönetmeliğin 10. maddesinde belirtildiği bilgisi verilir.
Radyoaktif Maddelerin Çevreye Salınımı: Belli kuralların uygulanarak, radyoaktif maddeleri çevreye salmak için önceden izin alınması zorunluluğu vurgulanır.
Kapalı Radyasyon Kaynakları: Yapılan bir başka işlemle ilgili özel kuralların olması vurgulanır, bu kaynaklar nihai olarak bir başka işlemle imha edilir.
Doz Kayıtları: Radyasyona maruz kalma miktarı ve doz sınırlamaları sürekli olarak kaydedilmelidir.
TENMAK: Bilimsel araştırmalar yapmakta ve koordinasyon, teşvik ve desteği sağlamakta olan bir kuruluştur. Ankara merkezli olarak, Nükleer Enerji, Bor, Nadir Toprak Elementleri ve benzeri alanlarda faaliyet göstermektedir.