Қола дәуірінің мәдениеттері

Қола дәуірінің мәдениеттері

• Уақыт кезеңі:

  • Б.з.д. 3 мыңжылдықтан 1 мыңжылдықтың ортасына дейін.

• Негізгі мәдениеттер:

  1. Андронов мәдениеті:

     • Б.з.д. 2 мыңжылдықтың басы.
     • Орталық Азия мен Қазақстан аумағында таралған.
     • Темірді өңдеу мен металлургияда жетістіктер.
     • Көшпелі мал шаруашылығы.

  2. Бағанашыл мәдениеті:

     • Б.з.д. 1 мыңжылдықтың басы.
     • Тері, ағаш, металл бұйымдары өндіру.
     • Қалалық мәдениеттердің элементтері.

  3. Тасмола мәдениеті:

     • Б.з.д. 1 мыңжылдық.
     • Қазақстанның солтүстік өңірлерінде қалыптасқан.
     • Маңғыстау мен Сарыарқа жерлерінде таралған.
     • Кемшілікті құрылыстар (қорғандар мен обалар).

• Күйдірілген керамика:

  • Қола дәуірінің мәдениеттерінде кеңінен қолданылды.
  • Сәндеу және формалары әр түрлі.

• Металлургия:

  • Қола мен мыстың өндірілуі.
  • Зергерлік бұйымдар мен қарулар жасау.

• Дін мен сенім:

  • Ата-бабаларға табыну.
  • Тасқа немесе металға оюлар мен символдар жазу.

• Тұрмыс:

  • Көшпелі және жартылай көшпелі өмір салты.
  • Адамдардың әлеуметтік құрылымы: ру мен тайпа деңгейінде ұйымдасу.

• Сандық деректемелер:

  • Археологиялық ескерткіштер: қорғандар, тұрмыстық заттар, бейнелер.
  • Жерлеу салттары мен рәсімдер.

• Технологиялық жетістіктер:

  • Металл өндіру технологиясының дамуы.
  • Бейнелеу өнері: алтын, күміс, қола бұйымдары.

• Экономика:

  • Мал шаруашылығы, егіншілік, сауда-саттық.
  • Ресурстар: мыс, қалайы, алтын, күміс.

• Әлеуметтік құрылым:

  • Билік иелері мен көшбасшылардың болуы.
  • Қоғамның stratifikasiyası: байлар, орта тап, кедейлер.

• Мәдени алмасу:

  • Саяси және экономикалық байланыстар.
  • Жерорта теңізі және Орталық Азия арасындағы сауда жолдары.

Қола дәуірінің негізгі аспектілері

• Уақыт кезеңі: Б.з.д. 3 мыңжылдықтан 1 мыңжылдықтың ортасына дейін созылады.

Андронов мәдениеті

• Б.з.д. 2 мыңжылдықтың басында қалыптасқан.
• Орталық Азия мен Қазақстанда кең таралған.
• Темірді өңдеу және металлургия саласында елеулі жетістіктерге жетті.
• Көшпелі мал шаруашылығына үлкен көңіл бөлінді.

Бағанашыл мәдениеті

• Б.з.д. 1 мыңжылдықтың басына тән.
• Тері, ағаш және металл бұйымдарын өндірумен айналысты.
• Қалалық мәдениеттердің элементтері көрінді.

Тасмола мәдениеті

• Б.з.д. 1 мыңжылдықта пайда болды.
• Қазақстанның солтүстік өңірлерінде, сонымен қатар Маңғыстау мен Сарыарқа жерлерінде дамыды.
• Кемшілікті құрылыс нысандарын (қорғандар мен обалар) салу арқылы ерекшеленді.

Күйдірілген керамика

• Қола дәуірінің мәдениеттерінде кеңінен қолданылды.
• Сәндеу және формалары әр түрлі болды.

Металлургия

• Қола мен мыс өндірісімен айналысудың дамуы.
• Зергерлік бұйымдар мен қару-жарақ жасау өнері.

Дін мен сенім

• Ата-бабаларға табыну жүйесі қалыптасты.
• Тасқа немесе металға оюлар мен символдар жазу арқылы көрініс тапты.

Тұрмыс

• Халықтың өмір салты көшпелі және жартылай көшпелі болды.
• Адамдардың әлеуметтік құрылымы ру мен тайпа деңгейінде ұйымдасқан.

Сандық деректемелер

• Археологиялық ескерткіштерге қорғандар, тұрмыстық заттар мен бейнелер қатысты.
• Жерлеу салттары мен рәсімдері зерттелді.

Технологиялық жетістіктер

• Металл өндіру технологиясы жаңартылды.
• Бейнелеу өнеріне алтын, күміс, қола бұйымдарының орын алуы.

Экономика

• Мал шаруашылығы, егіншілік және сауда-саттық негізі анықталды.
• Ресурстар: мыс, қалайы, алтын, күміс.

Әлеуметтік құрылым

• Билік иелері мен көшбасшылар қоғамда байқалды.
• Қоғамның stratifikasiyası: байлар, орта тап, кедейлер анықталды.

Мәдени алмасу

• Саяси және экономикалық байланыстар күшейді.
• Жерорта теңізі мен Орталық Азия арасындағы сауда жолдары дамыды.