Untitled Quiz

Kamu Hukuku ve Özel Hukukun Kapsamı

• Kamu hukuku, kamusal gelir elde etme ve harcama işlerini düzenleyen kuralları kapsamaktadır
• Mali hukuk; kamu gelirleri, kamu giderleri ve kamu borçlarından oluşmaktadır
• Kamu gelirleri, devlet ve diğer kamu kuruluşlarının gelir sağlamak için elde ettiği ekonomik değerlerden oluşmaktadır
• Kamu giderleri, kamu hizmetlerinin ifası için gerekli harcamaları ifade eder
• Kamu borçları, devletin vergi gelirleri dışında, geçici nitelikteki gelir kaynaklarını belirtir

Mali Hukuk

• Mali hukuk, kamusal gelir elde etme ve harcamaların düzenlenmesini kapsayan kurallardır
• Kamu gelirlerinin en önemli kaynağı vergilerdir
• Vergi, kamu giderlerini karşılamak için, devletin tek taraflı ve egemenlik hakkıyla kişilerin gelir, gider ve malları üzerinden aldığı ekonomik değerdir
• Gelir vergisi ve kurumlar vergisi, gelir üzerinden alınan vergilerdir
• Katma değer vergisi (KDV), ÖTV, BSMV, Özel İletişim Vergisi, harcamalar (gider) üzerinden alınan vergilerdir
• Veraset ve İntikal Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Emlak Vergisi gibi vergiler, mallar üzerinden alınan vergilerdir
• Vergileme, herkesin kamu giderlerini karşılamak için malî gücüne göre vergi ödemesini gerektirmektedir
• Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır
• Vergide genellik ve adalet İlkeleri ile kanunilik ilkeleri geçerlidir

Sosyal Güvenlik Hukuku

• Kişilerin sosyal güvenliklerini sağlayan kurallar bu hukuk dalında yer almaktadır
• Kişilerin hastalık, kaza, doğum, işsizlik gibi olaylarda devlet kuruluşlarından yardım almaları, desteklenmeleri sosyal güvenlik hukukunda yer almaktadır
• Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir
• Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve kurumları oluşturur

Çevre Hukuku

• Kişilerin doğal ve yapay çevresinin korunması, geliştirilmesi ve sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının ifadesi ve korunması amaçlı düzenlemeler içermektedir
• Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir
• Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve kirlenmeyi önlemek hem devlet hem de bireylerin görevidir

Devletler Genel Hukuku

• Devletler hukuku, devletlerarası ilişkileri düzenleyen kural ve ilkelerdir
• Devletlerarası ilişkilerde eşitlik ilkesi geçerlidir
• Devletler hukukunun asli kaynakları, uluslararası anlaşmalar, uluslararası örf ve adetler, genel hukuk ilkeleridir
• Yardımcı kaynaklar ise mahkeme kararları ve doktrindir
• Devletler doğrudan hukuki işlemlerde bulunamaz; temsilcileri aracılığıyla gerçekleştirir
• Elçiler, öteki devletlerde devletleri temsil eder
• Konsoloslar, vatandaşlarının ekonomik, ticari, idari sorunlarıyla ilgilenir ve yardımcı olur

İcra ve İflas Hukuku

• İcra ve İflas hukuku, iki bölüme ayrılmaktadır: İcra Hukuku ve İflas Hukuku
• İcra hukuku, özel hukuk alanındaki anlaşmazlıkların devlet aracılığıyla zorla yerine getirilmesine yönelik usul ve mahkeme hükmüne gerek olmadan takiplere ilişkin usulü düzenleyen hukuk dalıdır
• İflas hukuku, iflasa tabi kişiler hakkında uygulanan özel bir cebri icra yoluna ilişkin usulleri düzenler
• Ticaret mahkemeleri, iflasa tabi kişiler hakkında karar verir
• İflasına karar verilen borçlunun (müflis) tüm malları haczedilerek iflas masasının oluşumu, iflas hukukunda yer almaktadır

Yargılama Hukukları (Muhakeme Hukuku, Usul Hukuku)

• Yargı, devletlerin yasama ve yürütme dışında temel bir fonksiyonudur ve hukuk kurallarını belirli usullerle somut olaylara uygulamasıdır
• Yargı rejimine bağlı olarak, uyuşmazlıklar ilgili yargı yerleri tarafından karara bağlanır
• Yargı bağımsız ve tarafsız mahkemeler tarafından yürütülür

Anayasa Yargılaması

• Anayasa yargısı, kanunların, kararnamelerin ve meclis içtüzüklerinin anayasaya şekil ve esas bakımından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar
• Kanunlar, anayasaya uygunluk açısından denetlenir ve gerekirse iptal edilebilir
• 2010 yılında yapılan referandumda kabul edilen anayasa değişikliği ile bireysel başvuru hakkı hukuk sistemimize girmiştir

İdari Yargılama

• İdari kuruluşların eylemleri ve işlemleri ile idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların giderilişinde hangi usul ve esasların uygulanacağına ilişkin düzenlemeler içerir
• İdarenin kamu hizmetlerini yerine getirirken aldığı kararlar veya yaptığı eylemler nedeniyle hakkı ihlal edilenlerin idareye karşı açtığı davalara idari dava denir
• İdari yargıdaki ilk derece mahkemeleri "İdare Mahkemeleri" ve "Vergi Mahkemeleri"dir; ayrıca bazı durumlarda Danıştay ilk derece mahkemesi olarak görev yapmaktadır
• Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay üst mahkemeler olarak görev yapmaktadır
• İdare ve Vergi mahkemeleri tarafların iddia ve savunmalarıyla bağlı değildir ve kendiliğinden araştırma yapar
• İdarenin hukuka aykırı işlemlerine karşı karşılanan kişi, işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması gibi taleplerde bulunabilir ve gerektiğinde zarar tazminini talep edebilir

Askerî Yargılama

• 16 Nisan 2017 Referandumu sonucunda yapılan anayasa değişikliği ile Askerî yargı, Yüksek İdare Mahkemesi ile ilgili düzenlemeler anayasadan kaldırılmıştır
• Disiplin mahkemeleri dışında askerî mahkemeler kurulamaz
• Askerî disiplin suçları disiplin mahkemelerinde yargılanır, kararlar kesindir

Adli Yargılamalar

• Anayasa yargılaması ve idari yargılama dışında kalan yargı alanları, adli yargılamalara girer
• Adli yargı, özel hukuk alanındaki anlaşmazlıklar ile ceza hukuku alanındaki uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir
• Adli yargılama adliye mahkemeleri tarafından yerine getirilir
• Hukuk mahkemelerinin yargılama usulü, medeni yargılama hukukuna bağlıdır
• Ceza yargılamaları ise ceza muhakemesi kanununa göre yürütülmektedir

Medeni Yargılama Hukuku

• Özel hukuk alanında ortaya çıkan uyuşmazlıkların hangi mahkeme tarafından ve hangi usullerle çözüleceğini ve karara bağlanacağını belirler
• Hakim, tarafların isteği ile bağlıdır; ondan fazlasına karar veremez ancak gerektiğinde daha azına karar verebilir
• Hakim, tarafların sunduğu deliller dışında uyuşmazlıkla ilgili bilgileri kendiliğinden araştıramaz

Ceza Yargılama Hukuku

• Yasalarla suç olarak belirtilen eylemleri yapanların kovuşturulmasına, delillerin değerlendirilmesine ve sanıkların cezalandırılmasına ilişkin usulleri içerir
• Ceza yargısında mahkemeler, delil serbestisi ilkesine göre delil toplama ve değerlendirme yetkisine sahiptir
• Ceza mahkemelerinde duruşmalarda savcı da bulunur

Özel Hukuk Alt Dalları

• Medeni Hukuk, en geniş özel hukuk dalı olup kişilerin şahsi hallerini, aile ilişkilerini, malvarlığının akıbetini, mülkiyet ve egemenlik ilişkilerini düzenler
• Medeni hukuk başlıkları arasında; şahıs hukuku, aile hukuku, miras hukuku ve eşya hukuku yer almaktadır
• Borçlar Hukuku, kişiler arasındaki borç-alacak ilişkilerini düzenleyen özel hukuk dalıdır
• Borçlar hukukunun kaynakları sözleşmeler, haksız fiiller ve sebepsiz zenginleşmedir
• Ticaret Hukuku, ticari nitelik taşıyan borç-alacak ilişkilerini düzenleyen, ticaret kanunu ve borçlar kanunu gibi maddelerden oluşur
• Ticaret hukukunun alt bölümleri; ticari işletme hukuku, şirketler hukuku, kıymetli evrak hukuku, deniz ticareti hukuku ve sigorta hukuku'dur

Devletler Özel(Hususi) Hukuku

• Yabancı unsur taşıyan özel hukuk ilişkilerinde, hangi devletin hukukunun uygulanacağını düzenler
• Bu ilişkilere örnek olarak, yabancı ülke vatandaşlarının uyuşmazlıkları, yabancılara ait malın mülkiyeti veya başka ülkelerde meydana gelen olaya ilişkin uyuşmazlıklar verilebilir

Karma Hukuk Alt Dalları

• Karma hukuk alt dalları arasında iş hukuku, fikri hukuk, bankacılık hukuku ve toprak hukuku yer almaktadır