Podcast Beta
Questions and Answers
Н.Хрущев Қазақстанда дәнді дақылдар егетін алқаптардың аумағын кеңейту үшін тың және тыңайған жерлерді игеру идеясына қарсы болды.
False
1955 жылы тың жерлерде жыртылған жер көлемі жоспарланған 7,5 млн гектардың орнына 9,4 млн гектарды құрады.
True
КСРО-да тың көтеруге байланысты тапсырма 1954 жылғы тамыздың басына қарай орындалып, 19 млн гектар жер жыртылды.
True
1956 жылы тың жерлерде дәнді дақылдар егуге арналған аудан көлемі 20 млн гектарға дейін жеткізу міндеті қойылды.
Signup and view all the answers
Тың және тыңайған жерлерді игеру туралы мемлекеттік жоспар елеулі карқынмен екі жыл ішінде жүзеге асты.
Signup and view all the answers
КСРО басшылығы тың жерлерді игеру идеясына қолдау көрсетпеді.
Signup and view all the answers
1954-1955 жылдары Қазақстанда 8,5 миллион гектар тың жер жыртылды.
Signup and view all the answers
1955 жылы тың және тыңайған жерлерде 1100-1200 миллион пұт астық алу жоспарланды.
Signup and view all the answers
Тың жерлерді игерудің басым көпшілігі Қазақстанның оңтүстік облыстарында жүзеге асырылды.
Signup and view all the answers
1956 жылы тың жерлердің дәнді дақылдарын егу үшін аудан көлемі 28-30 миллион гектарға жеткізу міндеті қойылды.
Signup and view all the answers
Study Notes
Тың жерлер игеру
- Мәскеу басшылығы Қазақстанда астық пен басқа ауылшаруашылық өнімдерін өндіруді арттыру мүмкіндігін көрді.
- КСРО басшысы Хрущев Қазақстандағы Компартия ОК-нің бірінші хатшылығына П.К.Пономаренконы тағайындады, жаңа хатшы тың жерлерді игеру идеясын қолдады.
- Тың игерудің мақсаты - КСРО-да астық өндіруді арттыру.
- 1954 жылдан 1955 жылға дейін 13 миллион гектар тың жер жыртылып, 1956 жылы 28 - 30 миллион гектарға дейін жеткізу жоспарланды.
- Тың игеру басым көпшілігі Қазақстанның солтүстігіндегі бес облыста: Костанай, Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Көкшетау және Павлодар облыстарында жүзеге асырылды.
- 1954 - 1960 жылдары Қазақстанда 25,5 миллион гектар тың және тыңайған жерлер игерілді.
- 1956 жылы Қазақстанда 1 миллиард пұт астық өндірілді.
- Тың игеру Қазақстан халқының әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартты, жаңа қалалар салынып, аудандар ашылды, автомобиль және теміржолдардың ұзындығы артты.
Қоныс аудару
- Тың игеру кезінде бұрын-соңды болмаған көлемде халық қоныс аударды.
- 1954 жылдан 1963 жылға дейін Қазақстанға Украина, Ресей, Беларусь, Молдова және Литвадан мыңдаған отбасылар қоныстандырылды.
- 1954 жылдың бірінші жартысында тек Ақмола облысына 20 мыңнан астам адам келді.
- 1953 - 1958 жылдары ауылшаруашылығына 266,6 мың механизатор маман келді.
- Тың игерушілерге жеңілдіктер берілді: тегін көшу, ақшалай жәрдем, үй салуға несие, мал алуға несие, азық-түлік берілді және ауылшаруашылығы салығынан босатылды.
- 1954 - 1959 жылдары Қазақстанның тың жерлерін игеруге 20 миллиард сомдай қаражат жұмсалды.
- Тың игерушілердің ішінде мамандар мен қомақша табуды ойлаған кездейсоқ адамдарда болды.
Тың игерудің басталуы
- 1954 жылы Мәскеу басшылығы Қазақстанда астық өндірісінің өсу мүмкіндігін көріп, тың және тыңайған жерлерді игеру идеясын ұсынды.
- Н.С. Хрущев тың игеруді жылдам жүзеге асыру үшін Қазақстан Компартиясы ОК-нің бірінші хатшылығына П.К. Пономаренконы тағайындады.
- Бұл шешіммен Ж. Шаяхметов қызметінен босатылды, өйткені ол тың игерудің жылдамдығына қарсы болды.
- 1954-1955 жылдары 13 млн гектар жер жыртылып, 1955 жылы одан 1100-1200 млн пұт астық алу жоспарланды.
- 1954 жылғы тамызда 19 млн гектар жер жыртылып, оның 8,5 млн гектары Қазақстанда жыртылды.
- 1956 жылы тың жерлердегі дәнді дақылдар егуге арналған аудан көлемін 28-30 млн гектарға дейін жеткізу жоспарланды.
- 1955 жылы жоспарланған 7,5 млн гектардың орнына 9,4 млн гектар жер жыртылды.
- Екі жылдық жоспар бір жыл ішінде жүзеге асырылды.
- Тың игеру негізінен Қазақстанның солтүстік бес облысында (Костанай, Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Көкшетау және Павлодар) жүргізілді.
- 1954-1960 жылдары Қазақстанда 25,5 млн гектар тың және тыңайған жерлер игерілді.
- 1956 жылы Қазақстанда 1 млрд пұт астық өндірілді.
Тың игерудің әлеуметтік-экономикалық салдары
- Тың игеру Қазақстан халқы өлеуметтік-экономикалық жағдайының жақсаруына әсер етті.
- Жаңа қалалар салынып, аудандар ашылды.
- Автомобиль және теміржолдардың ұзындығы өсті.
Тың игерушілерді қоныстандыру
- Тың игеру кезінде жаппай қоныстандыру ісі жүзеге асырылды.
- 1954-1963 жылдары Украина, Ресей, Белоруссия, Молдавия және Литвадан мыңдаған отбасылар Қазақстанға қоныстандырылды.
- 1954 жылдың бірінші жартысында тек Ақмола облысына 20 мыңнан астам адам келді.
- Өнеркәсіп орындарынан 1386 маман және механизатор ауылшаруашылығына жіберілді.
- 1953-1958 жылдары ауылшаруашылығына 266,6 мың механизатор мамандар келді.
- Еңбекшілерге тың игеруге келгенде жеңілдіктер берілді, сондай-ақ совхоз жұмысшыларына қомақты сыйақылар берілді.
- Тың игерушілер қоныстану орнына жеке мүлкімен тегін көшіп келді, отағасына біржолғы берілетін ақшалай жәрдем көлемі 500-1000 сом, ал отбасының әр мүшесіне 150-200 сом болды.
- Үй салуға 10 жылға 10 мың сом несие беріліп, мал алуға 1500-2000 сом көлемінде несие берілді.
- 1954-1959 жылдары Қазақстанның тың жерлерін игеруге 20 млрд-тай сом қаражат жұмсалды.
Тың игерудің кемшіліктері
- Тың игерудің тездетілген жүргізілуі экологияға теріс әсерін тигізді.
- Тың игерушілер қоныстанған аймақтарда су тапшылығы, топырақтың құнарсыздануы сияқты проблемалар туындады.
- Тың игерудің арты мен кемшіліктері туралы копақша табуды ойлаған кездейсоқ адамдар да көп болды.
- Мысалы, зерттеушілердің пікірі бойынша алғашқы 2 жылда Солтүстік Қазақстанға келген 650 мың адамның тек 130 мыңы ғана тұрақты тұрғын болып қалды.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Қазақстанда тың жерлерді игеру кезеңі 1954 жылдан 1960 жылдарға дейін өтті. Бұл процесс КСРО-ның ауыл шаруашылығын дамытуға көмектесіп, әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартты. Тың игерудің нәтижесінде Қазақстанда жаңа қалалар мен аудан құрылды.
