Қазақ хандығының тарихы (15-16 ғасыр)

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Қазақ хандығының құрылуы қашан және кімдердің бастамасымен жүзеге асты?

Қазақ хандығы 1465 жылы Жәнібек хан мен Керей ханның бастамасымен құрылды.

Қазақ хандығының алғашқы кезеңдегі саясаты қандай болды?

Бейбіт келісімдер жасау және шекараларды нығайту болды.

Жәнібек хан мен Керей ханның Қазақ хандығындағы рөлі неде?

Олар ханды құруда маңызды рөл атқарып, халықтың бірлігін нығайтты.

16 ғасырда Қазақ хандығының аумағы қалай ұлғайды?

Сырдария, Әмудария, торғай және Жетісу өңірлерін қамтумен ұлғайды. Signup and view all the answers

Қазақ хандығының Орта Азиямен қарым-қатынасы қандай сипатта болды?

Сауда және дипломатиялық байланыстар орнатылды, бірақ соғыстар да болды. Signup and view all the answers

17-18 ғасырларда Қазақ хандығы қандай қиыншылықтарға тап болды?

Жоңғарлардың басқыншылықтарына қарсы күрес жүргізді. Signup and view all the answers

18 ғасырдың аяғында Қазақ хандығында қандай дағдарыс орын алды?

Ішкі саяси жағдайлардың нашарлауы және ру-тайпалық тартыстар болды. Signup and view all the answers

Абай, Абылай, Тәуке ханның билігінің маңызы неде?

Олар ханды қауіптерден қорғау шараларын жасады. Signup and view all the answers

Қазақ хандығының тарихи мұрасының қазіргі Қазақстанға әсері неде?

Оның мәдениеті мен дәстүрі қазіргі қоғамдық құрылымға әсер етті. Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның туған жылы қандай?

1162 жыл Signup and view all the answers

Шыңғыс хан атағын алған жыл қай жылы?

1206 жыл Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның одақтастары кімдерге негізделді?

Халықтың барлық топтарына Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның Яса заңы немен байланысты?

Құқықтық нормаларды орнату Signup and view all the answers

Шыңғыс ханның империясының алғашқы кезеңінде қандай стратегиялар қолданылды?

Соғыстар мен ығыстыру Signup and view all the answers

Study Notes

Қазақ хандығының тарихы

Құрылуы (15 ғасыр):
- Қазақ хандығы 1465 жылы Жәнібек хан мен Керей ханның бастамасымен құрылған.
- Хандықтың құрылуы Қазақтардың жоңғарлар мен өзбек хандығы секілді көршілерден тәуелсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асқан.
Бейбіт және әскери саясаты:
- Қазақ хандығы алғашқы кезеңде жоңғарлармен, Найманмен, Өзбекпен бейбіт келісімдер жасап, өз шекараларын нығайтты.
- Әскери жорықтар мен аймақты қорғауға бағытталған іс-шаралар жүзеге асырылды.
Жәнібек хан мен Керей хан:
- Жәнібек хан – Қазақ хандығының алғашқы хандарының бірі, мемлекеттік басқаруда маңызды рөл атқарды.
- Керей хан – Жәнібек ханмен бірге ханды құруға атсалысып, Қазақ халқының бірлігін күшейтті.
Хандықтың Ұлғаюы (16 ғасыр):
- Қазақ хандығының аумағының ұлғайып, Сырдария, Әмудария, торғай, Жетісу өңірлерін қамтыды.
- Сұлтандар мен би-сұлтандардың билігі, ру-тайпалық құрылымдардың қалыптасуы.
Орта Азиямен Қатынас:
- Қазақ хандығы шамамен 16-17 ғасырларда Орта Азияның басқа мемлекеттерімен сауда және дипломатиялық байланыстар орнатты.
- Өзбек, Бұхар, Хорезм хандытарымен тығыз қарым-қатынас, бірақ соғыстар да орын алды.
17-18 ғасыр:
- Қазақ хандығы жоңғарлардың басқыншылықтарына қарсы күресті.
- 1710-1711 жылдардағы Айғақ, 1726 жылғы Бұланты, 1730 жылғы Аңырақай шайқастары.
Тарихи дағдарыс:
- 18 ғасырдың аяғында хандықтың ішкі саяси жағдайларының нашарлауы, ру-тайпалық тартыстар мен сыртқы басқыншылықтар.
- Абай, Абылай, Тәуке ханның билігі кезінде ханды қауіптерден қорғау шаралары жасалды.
Тарихи мұра:
- Қазақ хандығының тарихи мұрасы, мәдениеті мен дәстүрі Қазақстанның қазіргі қоғамдық құрылымына әсер етті.
- Заманауи Қазақстан Республикасының ұлттық-рухани негізі ретіндегі рөлі.

Қазақ хандығының құрылуы

Қазақ хандығы 1465 жылы Жәнібек пен Керей хандардың басшылығымен құрылды.
Хандықтың құрылуы жоңғарлар мен өзбек хандығының басып кіруіне қарсы тұрып, тәуелсіздік алу мақсатымен жүзеге асырылды.

Алғашқы жылдары

Қазақ хандығы бастапқы кезеңде жоңғарлармен, Наймандармен, Өзбектермен бейбіт келісімдер жасады.
Хандық саясатында шекараны нығайту және аумақты қорғау мақсатында әскери жорықтар да жүргізілді.

Жәнібек пен Керей

Жәнібек хан Қазақ хандығының іргетасын қалаушы хандардың бірі, мемлекеттік басқаруда маңызды рөл атқарды.
Керей хан Жәнібекпен бірге ханды құруға атсалысып, Қазақ халқының бірлігін нығайтуға ықпал етті.

Хандықтың ұлғаюы

16 ғасырда Қазақ хандығының аумағы ұлғайып, қазақтар Сырдария, Әмудария, Торғай, Жетісу өңірлерін бақылауға алды.
Сұлтандар мен би-сұлтандардың билігі нығая бастады, ру-тайпалық құрылым қалыптасты.

Орта Азиямен байланыс

16-17 ғасырларда Қазақ хандығы Орта Азиядағы Өзбек, Бұхар, Хорезм мемлекеттерімен сауда және дипломатиялық байланыстар орнатты.
Тығыз қарым-қатынаспен қатар, Қазақ хандығы көрші хандықтармен соғыстарға да қатысты.

Жоңғар шапқыншылығы

17-18 ғасырларда Қазақ хандығы жоңғарлардың басқыншылығына қарсы қорғаныс шайқастарына қатысып, азаттық үшін күресті.
1710-1711 жылдары Айғақ, 1726 жылы Бұланты, 1730 жылы Аңырақай шайқастары халықтың жоңғарларға қарсы қорғаныс рухын көрсетті.

Ішкі саяси дағдарыс

18 ғасырдың аяғында хандық ішінде әртүрлі ру-тайпалар арасындағы тартыстар күшейе түсті.
Сыртқы басқыншылықтармен қатар, ішкі қайшылықтар хандықтың әлсіреуіне себеп болды.
Абай, Абылай, Тәуке сияқты хандар хандықты қауіптерден қорғауға тырысты.

Тарихи мұра

Қазақ хандығының тарихи мұрасы, мәдениеті мен дәстүрі Қазақстанның қазіргі қоғамдық құрылымына әсер етті.
Заманауи Қазақстан Республикасының ұлттық-рухани негізі ретіндегі рөлі зор.

Шыңғыс Ханның Империясының Құрылуы

Шыңғыс ханның өмірі:
- 1162 жылы туылған.
- Нағыз аты: Темучин.
- Әкесі: Есукей, белгілі моңғол басшысы.
Шыңғыс хан басшылыққа қалай келді:
- Темучин 9 жасында әкесі қайтыс болғаннан кейін, кедейлікте өмір сүрді.
- 1206 жылы Темучин Шыңғыс Хан атағын алды.
Моңғол тайпаларының бірігуі:
- Шыңғыс хан әр түрлі стратегияларды қолданды, ол:
  - Меркіттер, татарлар, ойраттар сияқты тайпалармен шығыстық байланыстар мен жекпе-жектер жасады.
  - Одақтастары мен достары арқылы өзінің ықпалын күшейтті.
- 1206 жылы Ұлы Құрылтайда Шыңғыс хан моңғол империясының негізін қалады.
Шыңғыс ханның саяси және әскери стратегиялары:
- Шыңғыс хан халықты бірлікте ұстап, халықтың тең құқығын мойындады және тайпалар арасындағы жанжалдарды жоюға тырысты.
- Көптеген тайпалармен дипломатиялық байланыстарды жасады.
- Жаулап алулар үшін қаһарлы жорықтар мен соғыс стратегияларын қолданды.
Империяның территориялық кеңеюі:
- Шыңғыс ханның алғашқы жорықтары: Қытай, Ислам мемлекеттері.
- Бұл жорықтар империяның кеңеюіне әкелді және көптеген жаңа аумақтарды және халықтарды қамтыды.
Мәдени және құқықтық өркениет:
- Моңғолдарда заң нормалары мен мәдениеті дамыды.
- Яса заңы: Шыңғыс ханның заң кітапшасы, қоғамда тәртіп орнату үшін жазылды.
Шыңғыс ханның мұрасы:
- Шыңғыс ханның империясы әскери, мәдени және экономикалық тұрғыдан келесі ұрпақтарға үлкен әсер етті.
- Шыңғыс ханның мұрасын кейінгі императорлар жалғастырды.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Бұл викторина Қазақ хандығының құрылу кезеңі мен оның саясаты туралы. Жәнібек хан мен Керей ханның рөлі, хандықтың ұлғаюы және Орта Азиямен қатынас мәселелері қамтылған.