№1 XVIII ғасырдың басындағы Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саяси жағдайы 7 сынып

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Қай ғасырдың 90-жылдарында Жоңғарларға қарсы соғыс ауыр соққы болды?

XVIII ғасырдың 20-жылдары

XVII ғасырдың 90-жылдары (correct)

XVII ғасырдың 80-жылдары

XVIII ғасырдың 10-жылдары

Себан-Рабдан қанша жыл бойы Маньчжур әулетімен және Қытаймен соғысудан бас тартты?

25 жыл

10 жыл

20 жыл (correct)

15 жыл

Жоңғар шапқыншылығы қазақ жеріне қандай әсер етті?

Мәдениеттің дамуына ықпал етті

Халықтың демографиялық құрылымын өзгертті (correct)

Әскери қарулануды жеңілдетті

Экономиканың тұрақтылығын жақсартты

Жоңғарлардың қазақ жеріне шабуылдары қай жылдан басталды?

1708 жылдан Signup and view all the answers

Қай аймақта Жоңғарлардың шабуыл әсері қатты болды?

Жетісу Signup and view all the answers

Жоңғар хандықтарының басты мақсаты не болды?

Қазақ жерін басып алу Signup and view all the answers

Жоңғарлардың шабуылдарынан қазақ ауылдары қандай жағдайларға тап болды?

Бас сауғалауға мәжбүр болды Signup and view all the answers

Қай халық қазақ даласына шабуыл жасаумен болды?

Еділ қалмақтары Signup and view all the answers

Жоңғарлар мен қазақтар арасындағы шайқастар қай отбасының билігімен байланысты болды?

Маньчжур Signup and view all the answers

Жоңғар хандығының көсемі кім болды?

Себан-Рабдан Signup and view all the answers

Тәуке ханның билік құрған кезеңі қандай атаумен белгілі?

Бозторғай заман Signup and view all the answers

Тәуке хан өртектен өткен соң, қай ханның билігі нығайды?

Әбілқайыр хан Signup and view all the answers

Тәуке хан ішкі алауыздықты толығымен жоя алды ма?

Толық жоя алмады Signup and view all the answers

Тәуке ханның билік жүргізуі кезінде Үш жүздің мәслихаты не үшін шақырылды?

Ішкі мәселелерді шешу үшін Signup and view all the answers

ХVІІІ ғасырдың басындағы Қазақ хандығын сыртқы қауіптен кімдер қатер төндірді?

Орыс-казак әскерлері мен қалмақтар Signup and view all the answers

Қазақ хандығының тәуелсіздігіне қауіпті кімдер болып саналады?

Жоңғария Signup and view all the answers

Тәуке ханның заманында қандай заңдар жинағы жарық көрді?

Жеті жарғы Signup and view all the answers

Тәуке ханның кімдермен күрескені тарихи деректерде көрсетілген?

Жоңғарлармен Signup and view all the answers

Тәуке ханның өлімінен кейін қазақ қоғамындағы жағдай қалай өзгерді?

Алауыздық күшейді Signup and view all the answers

Тәуке ханның кімнің заңдарына негізделген заңдар жинағын шығарды?

Қасым ханның Signup and view all the answers

Study Notes

Керуен жолдары және жоңғар хандықтарының күресі

Шығыс елдерімен байланыстыратын керуен жолдары қазақ және жоңғар хандықтарының арасындағы күреске себеп болды.
ХVII ғасырдың 90-жылдарында жоңғарлардың Цин империясына қарсы соғысы ауыр салдарға әкелді.
Жоңғар көсемі Қалдан Бошакту қаза тауып, оның орнын Цэван-Рабдан (Себан-Рабдан) басқарады (1697-1727).
Цэван-Рабдан Қытаймен соғысудан бас тартты, бұл жоңғарлардың күшеюіне мүмкіндік берді.

Жоңғарлардың шабуылдары

Жоңғар билеушілері қазақ даласына жорықтар ұйымдастырып, адамдарды тұтқынға алып, малдарын айдап кетіп отырды.
1680-жылдардың ортасында жоңғарлар Жетісудағы Шу мен Талас өзендерінің қазақ жерлерін иеленді.
Қазақтар жоңғарларға қарсы шабуылдар ұйымдастырып, бірнеше жеңістерге жетті.
1708 жылдан бастап жоңғарлардың қазақ жеріне жаңа шабуылдары басталды, жеңістер мен жеңілістер алма-кезек орын алды.

Шапқыншылықтың демографиялық және көші-қон әсерлері

Жоңғар шапқыншылығы халықаралық қатынастарға теріс әсер етіп, қазақтардың көршілес мемлекеттермен қарым-қатынасын қиындатты.
Жетісу өңірі қалмақтардың шапқыншылығынан ең көп зардап шеккен аймақ болды.
Қазақ ауылдарының мал-мүлкі мен тіршілігін қалмақтардың шабуылдары қиратты.

Тәуке хан тұсындағы ішкі саяси жағдай

XVII ғасырдың соңында - XVIII ғасырдың басында қазақ қоғамы біріге бастады.
Тәуке ханның билігі халық арасында тыныштық орнатты.
Тәуке хан заңдарды жаңартып, Үш жүздің мәслихаттарын тұрақты шақырып отырды.
Тәуке ханның қайтысынан кейін қазақ сұлтандары арасында алауыздық ашылды.

Сыртқы саяси жағдай

XVIII ғасырдың басында сыртқы қауіптер күшейді.
Оңтүстік-батыстан Еділ қалмақтары, солтүстіктен Сібір казактары мен башқұрттар, оңтүстіктен Орта Азия хандығы, шығыста жоңғарлар шабуыл жасауға дайын тұрды.
Жоңғария қазақ хандығының тәуелсіздігіне негізгі қауіп төндірді, халықаралық қатынастар тапшы болды.