Қазақ хандығының пайда болуы және дамуы

Қазақ хандығының пайда болуы және дамуы

• Қазақ хандығы 15 ғасырдың аяғында, XV-XVI ғасырлардағы Ұлы ұлыстардың ыдырауы кезеңінде пайда болды.
• Қазақ хандығының қалыптасуына әсер еткен негізгі себептер:
  • Могол империясының ыдырауы
  • Халықтардың көші-қон және тайпалардың бірігу процестері
  • Далалы аймақтағы экономикалық жағдайлар
• Қазақ хандығының қалыптасуында үш жүздің (үлкен жүз, орта жүз, кіші жүз) бірлесуі маңызды рөл атқарды.
• Үш жүздің құрамына енген тайпалардың кейбіреулері:
  • Жүздердің әрқайсысына ортақ ережелер мен дәстүрлер өзіндік ерекшеліктерін сақтап отырды.
• Хандықтың басында күшті қолбасшылар, хандар болған.
• Қазақ хандығы бүкіл қазақ жерінде тұрақты, ұйымдастырылған басқаруды қамтамасыз етті.

Қазақ хандығының экономикасы

• Қазақ хандығының экономикасы далалы экономикаға негізделген.
• Мал шаруашылығы - негізгі кәсіп.
• Сауда-саттық жүйесі дамыған, көрші мемлекеттермен сауда байланыстары орнатылған.
• Сауда жолы арқылы қазақтардың басқа халықтармен экономикалық байланыстары және білім алмасуы дамыды.

Қазақ хандығының әлеуметтік жүйесі және мәдениеті

• Қоғамдық құрылым тайпалық-рулық саясатқа сүйенген.
• Қазақ хандығында ру-тайпа жүйесі маңызды рөл атқарды.
• Әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер халықтың тұрмысында маңызды орын алған.
• Мәдениет дамуы араларындағы өзара қатынастарда да көрінді.
• Әдебиет, сөйлеу, өнер - халық тарихы мен дәстүрінде маңызды рөл атқарды.

Қазақ хандығының саяси құрылымы

• Қазақ хандығы хан басқаратын бір орталықтандырылған мемлекет емес, бірнеше жүздердің одағы болды.
• Үш жүз (үлкен жүз, орта жүз, кіші жүз) арасында әрқайсысының өз ерекшеліктері мен автономдылығы сақталған.
• Хан билік жүйесінде маңызды рөлді атқарды.
• Қазақ хандығы кезеңінде халықтардың арасындағы қаржы және саяси қатынастар дамыды.
• Сыртқы қатынастарда қазақ хандығы өзіндік тәуелсіз позицияны ұстады.

Қазақ хандығының ыдырауына әсер еткен факторлар

• 18 ғасырдағы халықтардың қозғалысы және басқа мемлекеттердің үстемдігі қазақ хандығының ыдырау жолдарын қалыптастырды.
• Сыртқы ықпалдың күшеюі - кеңінен қарастырылады.
• Сыртқы жаулап алулардың белсенділігіне олар әсер етті.
• Сыртқы қарсыластардың қысымы да ыдырау процесіне әсер етті.

Қазақ хандығының маңызы

• Қазақ хандығы қазақ халқының біртұтас ұлт болып қалыптасуына және саяси аренада тәуелсіз мемлекет ретінде орнығуына маңызды рөл атқарды.
• Қазақ хандығының мәдени және экономикалық дамуы оның ұрпақтарының тарихында маңызды із қалдырды.
• Жалпы алғанда, Қазақ хандығы тарихта маңызды рөл атқарды.