Protez Sınıflandırma ve Uygulamaları

Hareketli Protezler

• Hareketli protezler, diş eksikliklerinin giderilmesi için kullanılan yapılardır.
• Protezler, fonksiyonel, fonasyonel ve estetik amaçlara hizmet eder.
• Protezlerin çeşitleri sabit ve hareketli protezler olarak ayrılır.
• Hareketli protezler, hareketli bölümlü ve tam protezler olmak üzere ikiye ayrılır.

Protezlerde Model

• Birinci alçı modeli, birinci ölçüden elde edilen bir modeldir ve kişisel kaşık yapımına temel oluşturabilir.
• Alçı, protezlere ait modelleri oluşturmak için kullanılır. Protezlerde farklı alçı tozları kullanılır.

Tip 2 (Adi Alçı)

• Beyaz alçı, laboratuvar alçısı ya da Paris alçısı olarak bilinir.
• Diş hekimliğinde tanı modelleri, protez tamirleri, klinik ön eğitim ve modellerin artikülatöre bağlanması gibi çeşitli uygulamalarda kullanılır.
• Alçının özellikleri arasında, kullanım amacıyla rafine edilmiş inşaat alçısı olarak tanımlanması yer alır.

Tip 3 (Sert Alçı)

• Bu alçı, doğada var olan alçı taşının 125°C' de su buharı ile basınç altında kalsinasyon adı verilen işlemden geçirilmesiyle elde edilir.
• Kalsiyum sülfat hemihidrat olarak da isimlendirilir.
• Daha küçük ve birbirine yakın taneciklere sahip olması, daha sert ve dayanıklı bir alçı taşı kitlesinin oluşmasına sebep olur.
• Protezlerin bittiği ana modellerin elde edilmesi, sabit protezlerin güdük yapımında kullanılır.

Tip 4 ve 5 (Geliştirilmiş Sert Alçı-Sentetik Alçı)

• Çok sert alçı olarak bilinir.
• Kalsiyum klorür eriyiği içine işlendiğinde elde edilir.
• Sert alçılara nazaran tanecikleri birbirine daha yakındır ve özellikle güdük yapımında kullanılır.

Gereçler

• Bol: Alçı modeli elde etmek ve modeli artikulatöre almak amacıyla kullanılan plastik kaplardır.
• Bol Kaşığı: Alçı tozu ve suyu karıştırmak ve alçı dökmek için kullanılan kaşık benzeri bir araçtır.
• Alçı Bıçağı: Model elde edilmesinde kullanılan bıçak benzeri araçtır.
• Spatül: Çeşitli ebatları olan bıçak benzeri modellerde kullanılan materyaldir.
• Alçı Kesme Motoru: Ölçüden alınan alçı modellerin kenarlarını düzeltmek ve şekillendirilmek için kullanılan elektrikli bir araçtır.
• Vibratör: Ölçü içine alçı döküm esnasında oluşan hava boşluklarını gidermek için kullanılan elektrikle çalışan araçtır.
• Zımpara: Alçı modelde kalan pürüzleri veya kusurları gidermek için kullanılan materyaldir.

Alçı Kullanım Adımları

• İlk önce belirli miktarda suya bol ilave edilir.
• Alçı tozuna kademeli olarak su eklenir.
• Bol içinde alçı homojen bir kıvama gelene kadar karıştırılır.
• Elde edilen karışım ölçüler üzerine dökülür ve belirli bir süre beklenerek sertleşmesi sağlanır.
• Alçının donması tamamlandıktan sonra çeşitli işlemlerle (örneğin, spatül, bıçak gibi) şekillendirilip pürüzsüzleştirilir.

Model Üzerine Alçı Dökme

• Ölçü kaşığı kullanarak alçı, belirli bölgelere veya alanlara dökülür.
• Ölçü kalıbının üzerine alçı dökülür.
• Alçı, ölçü modellerin içindeki boşlukları ve kenarları doldurana kadar dökülür.
• Alçının tamamen donması beklenir.

Alçı Donatıldıktan Sonra

• Alçı kaşığı ölçü kaşığından ayrılır.
• Ölçü kaşığı ve alçı modeli, gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra ölçü kaşığından ayrılır.
• Protez yapılır.

Hazır Ölçü Kaşıklar

• Stok olarak hazır olan kaşıklar.
• Metal, plastik veya farklı materyallerden üretilebilir.
• Farklı ebatlara sahip olabilir.
• Hastanın ağız yapısına uygun hale getirilme gerekebiliyor olabilir.

Ölçü Kaşklarını Hazırlama

• Ölçü kaşıkları, anatomik sınırları işaretleyerek, mumu yumuşatarak ve modelin üzerine yerleştirilerek yapılır.
• Fotoplak, gerekli yerlere yerleştirilir ve şekillendirilir.
• Fotoplak fazlalıkları kesilir ve ölçü kaşığı sapı hazırlanır.
• Bu ölçü kaşığı polimerize edilir, temizlenir ve gerekli düzeltmeler yapılır.

Ölçü İçin Kullanılan Malzemeler

• Stenç: Tam protezlerde kenar şekillerinde kullanılan termoplastik ölçü materyalidir.
• Kerr Çubuk: Ölçü almak için kullanılan bir materyaldir.
• Çinko Oksit-Ojenol (ZOE): Tam protez ölçülerinde kullanılan bir ölçü malzemesidir.
• Aljinat: Sıvı bir ölçü malzemesidir ve termoplastiktir.

Aljinat (İrreversible Hidrokolloid)

• Toz halindeki aljinat, su ile karıştırıldığı zaman jel şekline geçer.
• Deniz alglerinden elde edilen aljinat, delikli protez kaşıkları ile kullanılmalıdır.
• Alçının temiz ve kuru bir kapta karıştırılması gereklidir.

Silikon Ölçüler

• İki çeşit silikon ölçü mevcuttur, Heavy Body (püti) ve Light Body (wash)
• Çok amaçlı olarak kullanılabilir
• Daha yumuşak yapıya sahip

Polieter

• Son teknoloji ölçü malzemesidir.
• Şekil tutma ve boyut stabilizasyon özelliği yüksektir.
• Suya karşı dirençli bir yapıya sahiptir.
• Çalışma süresi kısadır, daha pahalı bir malzeme

Protez Amaçları

• Fonksiyon vermek
• Konuşmayı sağlamak
• Estetik görünüm sağlamak

Dişsiz Boşlukların Sınıflandırılması

• Kennedy sınıflaması, temel ve yaygın olarak kullanılan bölümlü protezlerin ağızdaki alacağı desteğin tipine göre uygulanabilen bir sınıflandırmadır.
• Sınıflandırma sistemi dört gruba ayrılmıştır ve protez şekillerini belirlemede ve planlamada yol göstericidir.

Diş Dizim Kuralları

• Dişler, simetrik ve estetik olacak şekilde dizilmelidir.
• Tüberkül açıları dikkate alınmalıdır.
• Tüberküller ve kaninler, birbirlerine uygun şekilde dizilmelidir.

Dikey Boyut

• Doğru dikey boyut, protezlerin fonksiyon ve estetik açıdan başarılı olması için gereklidir.
• Oklüzal dikey boyut (O.D.B.), alt ve üst dişlerin birbiriyle temas halindeyken arasındaki mesafeyi ifade eder.
• İstirahat dikey boyut (İ.D.B.) ise ağız istirahat halindeyken alt ve üst dişlerin temas etmediği mesafeyi gösterir.

Sentrik İlişki

• Alt ve üst çene dişlerinin maksimum temas pozisyonu.
• Protezin stabilitesini ve fonksiyonunu sağlamak açısından önemlidir.

Spee Eğrisi

• Üst çene dişlerinin köklerinin uzun eksenlerinin birleştiği bir çizgi.
• Dişlerin doğru diziliminini belirlemek için bir rehber.

Artikülasyon Kontrolü

• Artikülatör, dişlerin doğru dizilimini kontrol eden ve yapılacak protezlere uygun şekilde ayarlamayı sağlayan bir makinadır.
• Artikülatörün vidaları ve diğer parçaları dikkatlice kontrol edilmelidir.

Alçı Materyalinin Hazırlanması

• Protez uygulamaları için gereçlerin hazırlanması.
• Alçının, bol kaşığı ve diğer ekipmanlarla karıştırılması ve hazırlanması.

Modelin Artikuletöre Yerleştirilmesi

• Üst modeli artikülatörün üst kollarına, alt modeli de artikülatörün alt kollarına yerleştirilir.
• Modellerin birbirine nazaran konumu ve simetrisi, artikülatör kontrolü aracılığı ile belirlenir.
• Modeller, doğru pozisyonda ve simetrik olarak tutturulmalıdır.

Başka Malzemeler

• Çeşitli plastikler, mumlar ve diğer yardımcı malzemelerin protez yapımı sırasında kullanım özellikleri.

Bu quiz, protezlerin sınıflandırılması, kullanım alanları ve protez ile ilgili temel terimler üzerine hazırlanmıştır. Katılımcılar, hareketli ve sabit protezler hakkında bilgi sahibi olup, protezlerin işlevlerini ve avantajlarını test edebilirler.