Программалау: Блоктар мен Деректер

Блоклар турында

• Блоклар арасындагы дерек алмашу, гадәттә, уңнан сулга карап башкарыла. Сол яктагы блок, уңнан килгән дерекләрне кабул итә.
• additemstolist блогы ике параметр алган - list (тиз им) һәм item (опция).
• Бу блок, опция текстын алып, аны тиз имгә куша.
• Блокларның дөрес тоташуы өчен, үзләренең параметр төрләре туры килергә тиеш.
• Мәсәлән, сан алуны көткән блокка, юл кайтаручы блокны тоташтырырга мөмкин түгел.
• Кайвакыт, автомат рәвештә төрләрне үзгәртү мөмкин, кайвакыт блок-адаптер кулланырга кирәк була.
• Мәсәлән, index киресенә карап, саннан башлана торган текстны тиз им блогына кушса, төрне автомат рәвештә үзгәртергә мөмкин.
• Компонент блогын турыдан-туры хәбәрнамә сурәте блогына тоташтырып булмый, чөнки беренчесе объект кайтара, икенчесе исә юл кабул итә.
• Объектны юл төренә Компонент блогын Тиз им ясау блогына тоташтырып үзгәртергә мөмкин (2.4-сур).
• Бу очракта, Тиз им ясау блогы тиз им ясау өчен түгел, төрне үзгәртергә кулланыла.

Блокларны тиклем яки астына тоташтыру

• Блокның астында һәм өстендә урнашкан киреслер һәм чыгышлар, блокларның кайсысыдан соң кайсысы эшләнешен билгели.
• Алар өстән аска таба эшли: башта иң өске блок эшли, аннан соң аның астындагы - шулай давам итә.
• Керү-чыгышлар булу-булмауы буенча, блоклар төрләре аерыла:
  • Очраклы (киресе дә, чыгышы да юк) - ялгыз кулланыла.
  • Башлангыч (чыгышы гына бар) - чылбырны башлап җибәрә.
  • Арадагы (киресе дә, чыгышы да бар) - чылбырның теләсә кайсы урынында кулланыла.
  • Соңгы (киресе гына бар) - чылбырны тәмамлый.

Контейнерлар

• Эчендә башка блоклар булган блок, контейнер дип атала.
• Блокларны көйдеңенә тоташтыру, алар арасында дерек алмашу өчен, тиклем тоташтыру, бу дереклар белән башкарыла торган гамәлләрнең тәртибен билгеләргә кулланыла, мәсәлән:
  • Үзгәрүчәнне билгеләү һәм аны эшләтеп җибәрү.
  • Аның кыйммәтен башка кыйммәт белән чагыштыру.
  • Үзгәрүчәннең кыйммәтен тиз им элементын алу өчен индекс итеп куллану.
  • Диалогта, тиз имнән сайланган элементны күрсәтү.

AppInventor-дагы блок төрләре

• AppInventor-дагы барлык блоклар Компонентлар блогы һәм Бергәләп эшләнгән (built-in) болачак.
• Компонентлар блогы, экраннарда күренеп торган компонентларның (виджетларның) вакыйгалары һәм үзлекләре - төймәләр, текст кырлары, флажок (жалауча), Тиз имләр һәм башкалар белән, шулай ук күренми торганкомпонентлар - сенсорлар, мәгълүматлар базасы, медиа компонентлар белән эшләү өчен хезмәт итә.
• Бергәләп эшләнгән блоклар, кушымтаның эчке тәртибен (логикасын) формалаштыру өчен, төрле кыйммәтләр белән операцияләр башкару, идарә итү, салыштыру, төрләрне үзгәртү һәм башкалар өчен кулланыла.

Блоклар режимының функцияләре

• "Блокны язу/төрү" функциясе, күп кушымта коды булган очракта, экран урынын оптимизацияләү өчен кулланыла.
• "Комментарий" кушу, кодны анализлау вакытында, блоктар өчен төшенелешле шархлар язу өчен файдалы.
• "Блокны сүндерү/йокыга яткыру". Кодны анализлау вакытында, конкрет блок дөрес эшләнеп чыкканмы-юкмы, шөбһә булса, аны юк итмичә сүндереп куярга мөмкин.
• "Блокны юк итү".
• "Эшләтеп җибәрү". Кодның теләсә кайсы өлешен эшләтеп җибәрергә мөмкинлек бирә. Кодны анализлау вакытында кулланыла. Бу функция эшләнгән очракта, эмулятор эшләнгән булырга тиеш.
• "Блокларны күчереп алу". Блокларны күчереп алу өчен халык мәзәре кулланырга мөмкин. Бу өчен, блокның тиешле конструкциясенә тинтуирдә уң як төймә белән нұқып , "Көчерме ясау" функциясен сайларга кирәк.
• "Бөтен блокларны яки берсен генә рюкзакка салабыз" (көчермелеу).

AppInventor кушымтасын җиһазга йөкләү һәм урнаштыру

• AppInventor бұлт тирәсендә эшләнә. Тестлау һәм көйләү мобиль җиһазларда башкарыла.
•  Эшләү өчен, шәхси компьютерлар яки ноутбуклар кулланырга тәкъдим ителә.
• Көйләү һәм тестлау өчен, алдан урнаштырылган "MIT AppInventor Companion" кушымтасы бар мобиль җиһаз кирәк.

Кушымтаны җиһазга йөкләү ысуллары:

• Чыгыш коды (файлның ".aia" киңәйтүе): ".aia" форматындагы чыгыш коды, кушымтаны редакцияләүгә мөмкинлек бирә. Чыгыш коды проектың битенең "Проектлар"/"Сайланган проектларны (.aia) минем компьютерыма экспортлау" мәзәрендә эшләнә.
• Башкарыла торган файл форматында (файлның ".apk" киңәйтүе): ".apk" файлы AppInventor "Төзү"/"*Кушымта (.apk компьютерга саклау)" мәзәре аша эшләнә. ".apk" файлы, җиһазларда эшләп килүче кушымта була.
• Кушымтаның QR коды форматында: "Төзү"/"Кушымталар" мәзәренең *".apk йөкләү өчен QR код ясау" пәрдәсе ярдәмендә эшләнә. QR кодын укып, мобиль җиһазга кушымтаны урнаштыру өчен, Google Play дан "MIT AI2 CompanionApp" кушымтасын урнаштырырга кирәк. .apk файлларын җиһазга урнаштырганда, "Белгесез чыганаклардан кушымталарны урнаштыруга рөхсәт бирергә" кирәк ("Бапталым"/"Кушымталар" /"Белгесез чыганаклар").

Android ОЖ һәм Wi-Fi кушылган мобиль җиһазлар өчен:

• Мобиль җиһазларда, Google Play кибетеннән "MIT AI2 CompanionApp" кушымтасын йөкләп, урнаштырырга кирәк.
• Компьютер һәм мобиль җиһазны, интернет кабул итү мөмкинлеге булган челтәргә кушырга кирәк, мәсәлән, Wi-Fi аркылы.
• Компьютерда, тестлау өчен кирәк булган проекты ачып, "Көмекче"/"AI Көмекчесе" мәзәрен сайларга кирәк.
• Компьютер экранында, сезнең кушымтаның QR коды күренә башлаячак.
• Мобиль җиһазларда, "MIT AI2 Companion" әсбабын эшләтеп җибәреп, "Scan QR code" басырга кирәк. Берничә секундтан соң, кушымта сезнең җиһазда күренә башлаячак.

Android ОЖ булмаган җиһазлар өчен:

• "AppInventorSetupSoftware" махсус программа тәэминатын йөкләп һәм урнаштырырга кирәк.
• "aiStarter" йөкләргә кирәк. "aiStarter" дөрес эшләп килү өчен, "aiStarter" ачылганда, тәрәзә ничек күренергә тиеш:
• MIT AppInventor проектының тәрәзәсенә күчеп, "Кушылу"/"Эмулятор" мәзәрен сайларга кирәк.

USB кәбеле кулланучылар өчен:

• Җиһазны USB аркылы көйләү өчен әзерләү. Android җиһазында, "Система Бапталышы"/"Әзірләүчеләр өчен" мәзәренә кергәч, "USB Көйләү" пәрдәсен йокыдан уятырга кирәк.
• Мобиль җиһазны компьютерга кушырга кирәк. Android җиһазын USB кәбеле белән компьютерга кушып, җиһазның "медиа җиһазы" булмастан, "хатирә җиһазы" буларак кушылуын тикшерергә кирәк. Android 4.2.2 һәм аннан югары булган җиһазларда, җиһазны компьютерга беренче тапкыр кушкан вакытта, "USB-көйләүгә* *рөхсәт бирергә" дигән хәбәрнамә чыгар, "ОК" басырга кирәк.
• Кушылуны тикшерергә кирәк. Компьютер мобиль җиһазга кушылгандыр дип катгый рәвештә ышандырырга киерәк.
• ".APK" файлын мобиль җиһазның папкасына көчереп алырга кирәк.

.apk файлын мобиль җиһазга йөкләү:

• Урнаштыру өчен йөкләнгән ".apk" файлы, "Download" каталогында мобиль җиһазларда саклана. Аңа "файл менеджеры" кушымтасы ярдәмендә килергә мөмкин.
• Бер кушымтаның төрле OS Android нұсқалары өчен төрле нұсқалары язылырга мөмкин. Яңа кушымта ескісінің орнына язылырга мөмкин, яки "Download" каталогында модификацияләнгән исем белән яңа версия буларак, ескі версияләрне систематик рәвештә юк итү тәкъдим ителә.

Кушымта компонентлары

• Кушымта компонентлары "Дизайн" режимына урнаштырыла.
• Барлык компонентлар берничә төркемгә бүленгән:
  • "Пайдаланучы интерфейсы": төймә, текст, жалауча, язу һәм кушымтага пайдаланучы белән үзара әрекет итәргә мөмкинлек бирә торган башка компонентлар.

Орналаштыру

- Экранны макетлау өчен җавап бирә торган компонентлар, алар пайдаланучының интерфейс компонентларын **көйдеңенә, тиклем**  яки  **таблицала**  урынын билгеләргә мөмкинлек бирә. **AppInventor**  ортасында, конкрет компонентлар арасында **аралык**  **бирергә**  мөмкинлек бирә торган  **форматлау**  юк, шуңа күрә макет һәм бурыч аракалыгы һәм урын өчен, **"*топ*"**  компонентларын **"*топ*"**  компонентларын, мәсәлән, биеклеген яки киңлеген билгеләгән "*топ*"  компонентларын **"*топ*"**  компонентларыннан **"*топ*"**  компонентларын, мәсәлән, биеклеген яки киңлеген  **"*топ*"**  компонентларын. 
- **"*Медиа*"**:  **көйләү**, **микрофоннар**, **кулаклар**,  **камера**,  **дыбышлар**  һ әм **аудиофайллар**  һәм башкаларны эшләтеп җибәрергә мөмкинлек бирә торган компонентлар төркеме.
- **"*Рәсем ясау һәм анимация*"**:  **кушымтада**  **рәсем ясарга**  һәм  **анимацияләр**  **эшли**  **мөмкинлек**  бирә торган компонентлар төркеме.
- **"*Саклау*"**:  **кушымта**  **эчендә**  **кыйммәтләр**  **бирергә**  һәм **кушымтаның**  **теләсә кайсы**  **мәгълүматларын**  **сыртқы җиһазга**  **сакларга**  мөмкинлек бирә торган компонентлар.
- **"*Сенсорлар*"**:  **кушымтада**  **төрле**  **сенсорлардан**  һәм  **мобиль җиһаз**  **мониторингыннан**  алынган  **мәгълүматларны**  **куллануга**   мөмкинлек бирә торган күренми торган компонентлар төркеме.
- **"*Аралашу*"**:  **социаль**  **челтәрләр**  **белән**  **элемтә тәэмин итә**  тораган компонентлар. Маглубәт бүлешергә, җиһаз элемтәләренә керү мөмкинлеген алырга һәм башкаларны эшләргә мөмкинлек бирә.
- **"*Каналлар*"**:  **кушымтадан**  **теләсә кайсы**  **сыртқы**  **гамәлне**:  **мобиль җиһаз**  **эчендә башка**  **кушымтаны**,  **камераны**  **эшләтеп җибәрүгә**, **интернет**  **челтәрендә эзләргә**  яки **веб-бет ачарга**  мөмкинлек бирә торган  **компонентлар**.

Бұл тест блоктардың негіздері мен деректер алмасуын қарастырады. Блок параметрлерінің типтері, оларды дұрыс ажырату және орындалу тәртібі туралы сұрақтар қамтылған. Сіздің біліміңізді тексеру үшін тамаша мүмкіндік!